Tên lửa Nga thách thức Patriot, lá chắn của Ukraine suy yếu

Nga đang dần cải tiến tên lửa để đối phó hệ thống phòng không của Ukraine. Thực tế cho thấy tỷ lệ đánh chặn của Không quân Ukraine giảm từ 37% trong tháng 7 xuống chỉ còn 6% trong tháng 9.

Các chuyên gia quốc tế nhận định loạt tấn công vào cơ sở sản xuất máy bay không người lái trong mùa Hè vừa qua phản ánh rõ xu hướng này. Diễn biến đó đã đặt hệ thống Patriot - lá chắn duy nhất của Kiev trước tên lửa đạn đạo Nga - vào tình thế ngày càng khó khăn.

Theo một số nguồn tin, Nga có thể đã hiện đại hóa tổ hợp tên lửa di động Iskander-M với tầm bắn tới 500 km, cùng tên lửa đạn đạo phóng từ trên không Kinzhal có tầm bao phủ khoảng 480 km. Điểm đáng chú ý là các loại tên lửa này có khả năng thay đổi quỹ đạo đột ngột hoặc thực hiện động tác cơ động phức tạp trong giai đoạn cuối, khiến radar khó dự đoán và hệ thống đánh chặn khó phản ứng kịp.

Một cựu quan chức Ukraine nhận định đây là bước ngoặt có lợi cho Nga, nhất là khi Kiev phải đối mặt với sự chậm trễ trong việc tiếp nhận thêm tên lửa đánh chặn từ Mỹ.

Những số liệu thực tế càng củng cố nhận định này. Trong một đợt tấn công gần đây, bốn quả Iskander-M đã vượt qua hệ thống Patriot và đánh trúng mục tiêu. Mùa Hè vừa qua, ít nhất bốn cơ sở sản xuất drone xung quanh Kiev đã chịu thiệt hại nặng nề.

Patriot vốn được kỳ vọng là lá chắn quan trọng nhất của Ukraine. Hệ thống này do Raytheon sản xuất và Lockheed Martin cung cấp tên lửa đánh chặn. Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng hiệu quả của Patriot đã bị thử thách nghiêm trọng. Một quan chức phương Tây khẳng định dấu hiệu rõ ràng cho thấy tên lửa Nga được nâng cấp chính là tỷ lệ đánh chặn sụt giảm mạnh.

Báo cáo của Bộ Quốc phòng Mỹ trong giai đoạn từ tháng 4 đến tháng 6 xác nhận Ukraine gặp khó khăn khi sử dụng Patriot để đối phó tên lửa đạn đạo Nga, do Moscow áp dụng chiến thuật mới như thay đổi quỹ đạo và cơ động cuối hành trình.

Ngày 28/6, Nga phóng bảy tên lửa và Ukraine chỉ bắn hạ được một. Đến ngày 9/7, trong đợt pháo kích với 13 tên lửa, Ukraine chỉ vô hiệu hóa bảy quả.

Đọc thêm: Cơn sốt đầu tư quốc phòng châu Âu bùng nổ vì Ukraine

Để khắc phục, Ukraine đã chia sẻ dữ liệu về Patriot với Lầu Năm Góc và các nhà sản xuất nhằm cải thiện hệ thống. Tuy nhiên, một số quan chức cho rằng tiến độ nâng cấp thường chậm hơn nhịp thay đổi chiến thuật của Nga. Một số nhà nghiên cứu nhận định hiệu quả ngày càng cao của tên lửa Nga có thể xuất phát từ các bản cập nhật phần mềm, giúp chúng điều chỉnh linh hoạt trước nỗ lực đánh chặn.

Thứ trưởng Ngoại giao Ukraine Serhiy Kyslytsia cũng nhấn mạnh Nga tiếp tục hiện đại hóa đáng kể công nghệ Iskander và các hệ thống khác, đồng thời kêu gọi các đối tác ngăn chặn việc Moscow tiếp cận linh kiện phương Tây thông qua các kênh trung gian như Trung Quốc.

Ngoài việc tấn công trực tiếp vào mục tiêu, Nga còn được cho là coi các chuyên gia được đào tạo để vận hành Patriot là đối tượng cần nhắm tới. Trước đây, Patriot chủ yếu bảo vệ những hệ thống phòng không khác như Iris-T của châu Âu. Nhưng hiện nay, khi một số hệ thống bị hư hại hoặc phải tái triển khai, Patriot nhiều khi phải tự bảo vệ chính nó trước đòn tấn công trực diện.

Ukraine không công bố chi tiết số lượng Patriot, nhưng giới quan sát cho rằng ít nhất sáu hệ thống đã được bàn giao, cùng linh kiện cho ba hệ thống khác do Đức và Na Uy chuyển giao trong thời gian gần đây. Tuy nhiên, con số này được đánh giá là chưa đủ để bù đắp những khoảng trống ngày càng lớn trong mạng lưới phòng thủ khi đối diện với các đợt tấn công phức tạp và tinh vi hơn từ phía Nga.