Tết về cùng những khúc ca Xuân

Từ thập niên 40 (của Thế kỷ XX) La Hối và Thế Lữ đã ca lên trong ca khúc “Xuân và tuổi trẻ” rằng: “Ngày thắm tươi bên đời Xuân mới. Lòng đắm say bao nguồn vui sống. Xuân về với ngàn hoa tươi sáng. Ta muốn hái muôn ngàn đóa hồng. Ngày thắm tươi bên đời Xuân mới. Lòng đắm say bao nguồn vui sống. Xuân về với ngàn hoa tươi sáng. Ta muốn luôn luôn cười cùng hoa”. Dẫu rằng thời điểm đó, đất nước vẫn còn chìm trong chế độ cai trị của thực dân Pháp, nhưng gông cùm, xiềng xích đâu cản được Xuân và Tuổi trẻ…

Văn Cao là một nghệ sĩ đa tài. Có thể với các bạn trẻ bây giờ chỉ biết Văn Cao là tác giả của Quốc ca (Tiến quân ca). Nhưng ngoài Quốc ca, Văn Cao còn hàng chục sáng tác nổi tiếng khác như Bến Xuân, Buồn tàn Thu, Trương Chi… Trong đó “Cung đàn xưa” là một trong những bản nhạc đầu tay (viết năm 1942), thuộc dòng nhạc trữ tình trước 1945.

Dẫu tựa đề của bài hát không nói về mùa Xuân, nhưng nội dung ca khúc “Cung đàn xưa” lại là tiếng lòng đắng đót của người nghệ sĩ trước mùa Xuân thời cuộc. “Cung đàn xưa” với nhịp điệu réo rắt diễn tả nét buồn, vọng nhớ cảnh cũ, người xưa đầy mộng mị. “Chiều năm xưa gót hài khai hoa. Mắt huyền lưu Xuân, dáng hồng thơm hương”.

Nhưng đến “Mùa Xuân đầu tiên” (1976), là ca khúc được cố nhạc sĩ sang tác và được phổ biến sau 20 năm kể từ lần cuối cùng Văn Cao tuyên bố gác bút, ông đã tìm cho mình một góc thăng hoa riêng về sự kiện 30/4/1975. Văn Cao viết “Mùa Xuân đầu tiên” với mong muốn khép lại một thời khói lửa đau thương của dân tộc…

Dẫu người trước kẻ sau, nhưng trong ca khúc Xuân, các tác giả đều toát lên một “tứ” chung đó là: Tình yêu, tuổi trẻ, lòng yêu nước, sự dâng hiến cho cuộc đời. Nhưng tuyệt nhiên không hề bi lụy dẫu thời điểm sáng tác của những tác phẩm này, đất nước ta đang trong giai đoạn vô cùng gian khó. Xuyên suốt trong các bài ca ấy là tự sự của những nghệ sĩ lớn, những tâm hồn lớn - toát lên tình yêu đất nước, quê hương.

Ca khúc “Mùa Xuân đến rồi đó” của Trần Chung ra đời như một bản tình ca. Chàng trai nói với cô gái nhiều điều về cuộc đời, đất nước, về những chuyện rộng lớn tưởng như ít liên quan đến họ mà thực ra lại rất thiết thực với cuộc sống, với hạnh phúc, công việc của họ. Cuộc đời riêng gắn với cuộc đời chung: “Nghe không gian mênh mang trong lời ca yêu thương đến với muôn đời, Xuân ước vọng ngàn năm lại tới".

Rồi, "qua bao nhiêu đau thương thấy mùa vui theo chim én lướt bay về. Ríu rít ngang trời, chim hót chào bàn tay dựng xây…”. Những "ngàn hoa thắm đỏ", những "chim én lướt bay về" chỉ cốt tạo không khí, gợi một chút Xuân, còn điều cốt yếu là tác giả nói đến sức sống mãnh liệt, dồi dào, tiềm tàng của tuổi trẻ. Bài hát đúng là một tuyệt phẩm ngợi ca tình yêu, ngợi ca tình yêu thương và ngợi ca mùa Xuân là những cảm xúc chân thành của bài hát về thời điểm chuyển giao năm cũ năm mới.

Đến ca khúc “Mùa Xuân nho nhỏ” (thơ Thanh Hải) được Trần Hoàn đồng cảm đến từng hơi thở. Một cảm giác lâng lâng rất thực, không “đại ngôn” mà vẫn dẫn vào hồn người. Có lẽ, với một cảnh trí rất đỗi thanh bình của hoa tím, sông xanh, của tiếng chim thánh thót…, với ca từ rộn ràng náo nức, đã mang cái phấn chấn của lòng người trước một “Đất nước bốn ngàn năm. Vất vả và gian lao. Đất nước như vì sao. Vững vàng phía trước…”.

Với nhạc sĩ Thanh Tùng, “Lời tỏ tình của mùa Xuân” là quà tặng tuyệt vời cho những trái tim đang yêu! Nghe “Lời tỏ tình của mùa Xuân”, chúng ta chợt cảm nhận sâu sắc rằng, mùa Xuân cũng là mùa của những cánh thư, mùa giăng mắc muôn nỗi niềm yêu trong trẻo. Tựa đề ca khúc là “Lời tỏ tình…”, nhưng dường như chàng trai đã khéo léo thay lời tỏ tình bằng tình Xuân, tình đất trời và tình người ấm áp trao tặng người yêu.

"Em ơi nghe chăng tình yêu Tình yêu hé nở ban đầu! Như Xuân đang sang mênh mang, Như con tim yêu thương nồng say...”! Đến “Lắng nghe mùa Xuân về” của Dương Thụ thì cảm xúc Xuân được đẩy lên một cung cao chót vót. "Kìa tiếng chim rộn hót xa vời, cánh hoa đào bỗng như cười, báo tin mùa Xuân về"…

Tết năm con chuột đã cận kề, năm 2019 đã khép lại, hãy tĩnh tâm nghe lại vài khúc ca Xuân để tâm hồn thêm thư thái.