Thái Lan và Campuchia ngừng bắn vô điều kiện sau 5 ngày giao tranh, Mỹ kêu gọi ủng hộ tiến trình hòa giải

Một thỏa thuận ngừng bắn giữa Thái Lan và Campuchia đã có hiệu lực từ nửa đêm thứ Hai, sau năm ngày giao tranh tại khu vực biên giới tranh chấp. Cả hai bên đồng ý thực hiện lệnh ngừng bắn “vô điều kiện” nhằm chấm dứt các vụ đụng độ liên quan đến một số ngôi đền cổ nằm dọc đường biên dài 800 km.

Tuyên bố chung do Thái Lan, Campuchia và Malaysia công bố, khẳng định đây là “bước đầu tiên quan trọng” để giảm căng thẳng và khôi phục hòa bình, an ninh. Cuộc đàm phán được tổ chức tại trung tâm hành chính Putrajaya của Malaysia, do Thủ tướng Anwar Ibrahim chủ trì với tư cách Chủ tịch luân phiên ASEAN. Trung Quốc cũng được nêu rõ trong tuyên bố là bên “tham gia tích cực” vào tiến trình hòa giải.

Tổng thống Mỹ Donald Trump bày tỏ mong muốn hai nước Thái Lan và Campuchia sớm đạt được thỏa thuận thương mại song phương với Washington, và khẳng định ông sẵn sàng ký kết các thỏa thuận này khi tình hình khu vực ổn định hơn.

Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết các quan chức của nước này đã có mặt tại khu vực biên giới để hỗ trợ trực tiếp các cuộc thảo luận giữa hai bên.

Thủ tướng Campuchia Hun Manet cảm ơn Tổng thống Mỹ Donald Trump vì đã thể hiện rõ lập trường ủng hộ quá trình chấm dứt xung đột. Quyền Thủ tướng Thái Lan Phumtham Wechayachai cho rằng sự hỗ trợ của Mỹ là tích cực, nhưng nhấn mạnh nó chỉ mang lại kết quả nếu cả hai bên cùng thể hiện thiện chí.

Tại hiện trường, các chỉ huy quân sự hai nước dự kiến gặp nhau vào sáng thứ Ba, trước khi một ủy ban xuyên biên giới nhóm họp tại Campuchia để tiếp tục thảo luận.

Tuy nhiên, ngay trước thời điểm lệnh ngừng bắn có hiệu lực, tình hình tại một số khu vực vẫn còn căng thẳng. Tại thành phố Samraong của Campuchia, cách biên giới khoảng 20 km, tiếng pháo vẫn vang lên suốt ngày thứ Hai và chỉ im lặng khoảng 30 phút trước nửa đêm.

“Khi nghe tin, tôi rất vui vì nhớ nhà và những đồ đạc mà tôi đã bỏ lại phía sau” - ông Phean Neth, 45 tuổi, chia sẻ từ một trại tạm cư ở Campuchia. “Tôi hạnh phúc đến mức không thể diễn tả được.”

Tại Thái Lan, người dân cũng bày tỏ mong muốn tình hình sớm ổn định. Ông Prapakarn Samruamjit, 43 tuổi, hiện đang sơ tán tại TP Surin, nói: “Hi vọng rằng hai bên sẽ thực hiện đúng cam kết.”

Đọc thêm: Tổng thống Trump ra tối hậu thư 12 ngày cho Nga về xung đột với Ukraine

Quân đội Thái Lan cho biết vào đêm trước đàm phán, lực lượng Campuchia được cho là đã bố trí lực lượng bắn tỉa tại một trong các đền cổ và tăng cường hiện diện tại khu vực biên giới. Bangkok cũng cáo buộc phía Campuchia đã tấn công bằng tên lửa vào lãnh thổ Thái Lan. Giao tranh được ghi nhận tại bảy khu vực, chủ yếu là vùng đồi rừng và đồng ruộng canh tác.

Theo thông tin từ Thái Lan, 11 binh sĩ và 14 thường dân đã thiệt mạng. Campuchia xác nhận 5 quân nhân và 8 thường dân tử vong. Ngoài ra, Thái Lan cho biết đã trao trả thi thể của 12 binh sĩ Campuchia.

Sau năm ngày giao tranh, khoảng 138.000 người tại Thái Lan và 140.000 người tại Campuchia đã phải sơ tán khỏi nơi cư trú. Trước tình hình này, chính quyền Thái Lan kêu gọi người dân trong nước kiềm chế mọi hành vi bạo lực, bao gồm cả lời nói và hành động, đối với lao động Campuchia đang sinh sống tại Thái Lan.

Hai bên tiếp tục đưa ra các cáo buộc lẫn nhau liên quan đến những hành động làm ảnh hưởng tới tiến trình hòa bình, trong đó có việc sử dụng phương tiện quân sự tại các khu vực dân sự. Tuy vậy, cả Thái Lan và Campuchia đều nhất trí với nguyên tắc ngừng bắn và bày tỏ sẵn sàng duy trì đối thoại.

Giao tranh lần này được đánh giá là nghiêm trọng nhất kể từ giai đoạn căng thẳng kéo dài từ năm 2008 đến 2011. Mâu thuẫn bắt nguồn từ tranh chấp lãnh thổ quanh các di tích lịch sử, do đường biên giới được phân định chưa rõ ràng từ thời Pháp thuộc vào năm 1907.