Theo đó, căn cứ kết quả kiểm tra, xác minh của Thanh tra Bộ Xây dựng đối với UBND tỉnh Bình Dương, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan về việc thực hiện quỹ đất để đầu tư phát triển NƠXH theo quy định của pháp luật đối với dự án xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị trên địa bàn tỉnh.
Cụ thể, đối với việc lập, phê duyệt, tổ chức thực hiện kế hoạch phát triển nhà ở trong đó có NƠXH giai đoạn 2016 – 2021, hàng năm trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Theo Báo cáo số 65/2022/BC-UBND của UBND tỉnh, Báo cáo số 1187/2022/BC-SXD và Báo cáo số 1823/2022/BC-SXD của Sở Xây dựng tỉnh Bình Dương về kế hoạch phát triển NƠXH giai đoạn năm 2016 – 2020, được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 3295/2016/QĐ-UBND bố trí quỹ đất để phát triển NƠXH trên địa bàn tỉnh là 228ha. Đến năm 2021 bổ sung thêm 4ha, như vậy giai đoạn từ năm 2016 - 2021 tỉnh Bình Dương đã có kế hoạch bố trí tổng diện tích đất dành để phát triển NƠXH là 232ha.
Nhưng thực tế triển khai giai đoạn này là 203,55ha, gồm: 178 dự án nhà ở thương mại đã dành quỹ đất 57,16ha để phát triển NƠXH; 13/178 dự án quy mô trên 10ha đã dành 52,96ha; 4/178 dự án quy mô dưới 10ha dành 4,2ha: 3/4 dự án được lựa chọn hình thức bố trí quỹ đất 20% để xây dựng NƠXH (thực hiện theo Nghị định số 100/2015/NĐ-CP); 1/4 dự án dành quỹ đất 20% để xây dựng NƠXH (thực hiện theo Nghị định số 49/2021/NĐ- CP Chính phủ); Còn lại 161/178 dự án quy mô dưới 10ha được chủ đầu tư lựa chọn hình thức nộp bằng tiền tương đương giá trị quỹ đất 20%.
Tỉnh cũng đã xây dựng 1 Đề án xây dựng NƠXH - Nhà ở công nhân Becamex (giai đoạn 2018 - 2021) được phê duyệt tại Quyết định số 3523/2018/QĐ-UBND, dành tổng diện tích đất để xây dựng nhà ở công nhận là 141,4ha; 5 dự án đầu tư xây dựng NƠXH độc lập với quy mô sử dụng đất là 4,99ha. Như vậy, diện tích đất thực tế đã dành để phát triển NƠXH giai đoạn năm 2016 - 2021 bố trí thiếu 28,45ha so với quỹ đất dự kiến dành để phát triển NƠXH trong kế hoạch phát triển nhà được phê duyệt.
Qua đó, Thanh tra Bộ Xây dựng kết luận, UBND tỉnh Bình Dương không tổ chức lập, phê duyệt kế hoạch phát triển nhà ở hàng năm, vi phạm quy định tại khoản 2 Điều 15 Luật Nhà ở năm 2014; Giai đoạn 2016 – 2021, tỉnh Bình Dương không thực hiện trách nhiệm rà soát, điều chỉnh, bổ sung quỹ đất dành để phát triển NƠXH trong quy hoạch chung, quy hoạch phân khu của địa phương theo quy định tại khoản 2 Điều 30 Nghị định 100/2015/NĐ-CP.
Thời kỳ từ 1/1/2016 - 31/3/2021: UBND tỉnh không tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt (hoặc điều chỉnh quy hoạch) đối với các KCN đã hình thành để bổ sung quỹ đất phù hợp phát triển NƠXH; Không thực hiện trách nhiệm tổ chức điều chỉnh quy hoạch xây dựng đối với các KCN chưa sử dụng hết diện tích đất công nghiệp để chuyển mục đích sử dụng đất theo thẩm quyền hoặc trình Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định việc điều chỉnh một phần diện tích để xây dựng NƠXH phục vụ công nhân, người lao động là không thực hiện quy định tại khoản 2 Điều 6 Nghị định số 100/2015/NĐ-CP.
Thời kỳ từ 1/4/2021 - 31/12/2021: UBND tỉnh không tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt (hoặc điều chỉnh quy hoạch) để bổ sung quỹ đất phù hợp phát triển NƠXH tại KCN đã hình thành mà không có hoặc không đáp ứng đủ nhà ở cho công nhân, người lao động làm việc tại KCN đó; đối với KCN không sử dụng hết diện tích đất công nghiệp, cơ quan Nhà nước có thẩm quyền của tỉnh chưa điều chỉnh quy hoạch để dành phần diện tích đất phát triển NƠXH, thiết chế của công đoàn cho công nhân, người lao động theo quy định tại khoản 9 Điều 14 Luật Đầu tư năm 2020 là vi phạm quy định tại khoản 3 Điều 6 Nghị định số 100/2015/NĐ-CP đã được sửa đổi, bổ sung tại khoản 5 Điều 1 Nghị định số 49/2021/NĐ-CP.
Về xác định các khu vực để xây dựng NƠXH cho thuê, UBND tỉnh Bình Dương cũng không xác định khi quy hoạch, bố trí diện tích đất để phát triển đối với từng loại nhà ở theo quy định của Luật Nhà ở năm 2014 và chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của địa phương đã được phê duyệt là vi phạm quy định tại điểm e khoản 1 Điều 85 Nghị định số 99/2015/NĐ-CP.
Bên cạnh đó, Thanh tra Bộ Xây dựng cũng kiến nghị xử lý trách nhiệm đối với Sở Xây dựng tỉnh Bình Dương là cơ quan tham mưu cho UBND tỉnh về các vấn đề này, cụ thể Sở Xây dựng tỉnh Bình Dương đã có một số vi phạm, gồm: Không tổ chức lập kế hoạch phát triển nhà ở hàng năm; Đồ án quy hoạch chung phân khu ở các đô thị loại II trở lên không bố trí quỹ đất NƠXH; Không thực hiện trách nhiệm rà soát, điều chỉnh, bổ sung quỹ đất dành để phát triển NƠXH trong quy hoạch chung, quy hoạch phân khu của địa phương; Không xác định các khu vực để xây dựng NƠXH cho thuê khi quy hoạch, bố trí diện tích đất để phát triển từng loại nhà ở theo quy định của Luật Nhà ở năm 2014 và chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của địa phương theo kế hoạch được phê duyệt.
