Thanh tra Chính phủ phát hiện nhiều vi phạm tại Tân Sơn Nhất

Theo kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật quản lý, sử dụng vốn, cổ phần hoá và tái cơ cấu Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam của Thanh tra Chính phủ, năm 2005 Bộ Kế hoạch và Đầu tư cấp phép đầu tư cho dự án liên doanh giữa Công ty Cổ phần Dịch vụ hàng không sân bay Tân Sơn Nhất (SASCO) với Công ty H.M.SKY Gmbh - Cộng hòa liên bang Đức (dự án Viethaus). Vốn góp của SASCO vào Viethaus không thay đổi và chiếm 29% vốn điều lệ.

Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất.

Kết quả kinh doanh của Viethaus từ năm 2005 đến hết năm 2015 lỗ luỹ kế trên 13,4 triệu Euro, các mục tiêu kinh tế của dự án chưa đạt được, khó có khả năng thu hồi vốn đã đầu tư với tổng số tiền 14,9 tỷ đồng; các khoản bảo lãnh đã chuyển thành công nợ trên 8,8 triệu Euro và các khoản nợ khác trên 47 tỷ đồng.

“Dự án không hiệu quả, có nguy cơ mất vốn” - Thanh tra Chính phủ khẳng định.

SASCO được cổ phần hóa với giá trị doanh nghiệp tại thời điểm ngày 31/12/2013 gần 2.000 tỷ đồng, trong đó giá trị vốn nhà nước trên 1.313 tỷ đồng. Từ ngày 1/1/2015 SASCO chính thức chuyển sang hoạt động theo hình thức công ty cổ phần.

Qua thanh tra phát hiện SASCO thuê Công ty cổ phần Thông tin và Thẩm định giá miền Nam thực hiện thẩm định giá 31 danh mục tài sản theo kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước. Tháng 3/2016, Công ty cổ phần Thông tin và Thẩm định giá miền Nam phát hành chứng thư thẩm định giá, theo đó giá trị tài sản tại thời điểm cuối năm 2014 gần 16,5 tỷ đồng, SASCO đã nộp tiền này vào Quỹ hỗ trợ, sắp xếp DN.

Kiểm tra chứng thư thẩm định giá, Thanh tra Chính phủ nhận thấy tư vấn thẩm định đã áp dụng suất đầu tư năm 2012 để xác định giá tài sản năm 2014. Một số tài sản áp dụng suất đầu tư và xác định tỷ lệ giá trị còn lại không đúng quy định nhưng không được SASCO kiểm tra, giám sát, dẫn đến đã tính sai giá trị còn lại của 31 tài sản làm giảm vốn Nhà nước với giá trị gần 13 tỷ đồng.

Theo kết luận thanh tra, SASCO chính thức chuyển sang hoạt động theo hình thức công ty cổ phần từ ngày 1/1/2015 nhưng tại thời điểm thanh tra SASCO chưa hoàn thành quyết toán cổ phần hoá, vi phạm Thông tư 127/2014 của Bộ Tài chính. Nguyên nhân chủ yếu là do UBND TPHCM chưa ban hành giá đất và chưa hoàn thành thủ tục giao đất tại 4 địa chỉ đất tại số 108, 112B, 114 đường Hồng Hà, quận Tân Bình với tổng diện tích trên 17.676m2 (được chấp thuận chuyển đổi mục đích sử dụng đất) và trên 10.300m2 đất tại Hóc Môn (đất nhận chuyển nhượng).

Ngoài ra, cơ quan thanh tra cho biết vào năm 2013 SASCO (bên B) và Công ty IPP GROP (S) PTE LTD Singgapo (bên A) ký hợp đồng về cung cấp và bán hàng hoá, sản phẩm tại các cửa hàng miễn thuế ở nhà ga quốc tế Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất. Theo đó, bên A độc quyền cung cấp bán hàng hoá tại cửa hàng miễn thuế của bên B theo giá bên A đề xuất và bên B quyết định giá. Toàn bộ chi phí đầu tư các quầy kệ hàng hoá do bên B đã đầu tư khoảng 4 triệu USD, trong thời hạn 5 năm; bên B được sử dụng các tài sản do bên A đầu tư, hết thời hạn 5 năm thì các quầy kệ sẽ thuộc quyền sở hữu của bên B, do bên B quyết định.

Tiến hành thanh tra phát hiện SASCO thiếu kiểm tra, nghiệm thu để xác định đúng, đầy đủ, kịp thời các khoản thu về cấp bù doanh thu năm 2015 của IPP GROP (S) PTE LTD Singgapo, dẫn đến giảm doanh thu năm 2015 với giá trị gần 920.000 USD, tương đương 20,6 tỷ đồng, thất thu thuế thu nhập DN số tiền 4,5 tỷ đồng. Thanh tra Chính phủ khẳng định trách nhiệm thuộc về Tổng giám đốc SASCO. Tuy nhiên, báo cáo ngày 3/5/2017 cho thấy SASCO đã khắc phục và thu được số tiền này.

Kết luận thanh tra cho thấy, Dự án sửa chữa, cải tạo và mở rộng sân đỗ máy bay - Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất được Hội đồng thành viên Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) phê duyệt đầu tư với tổng số tiền gần 696 tỷ đồng (chia làm 2 giai đoạn đầu tư: Giai đoạn 1 trên 421 tỷ đồng; giai đoạn 2 trên 274 tỷ đồng).

ACV (chủ đầu tư) đưa nhiệm vụ thiết kế vào hồ sơ yêu cầu mà không tách ra để thiết lập nhiệm vụ thiết kế là thực hiện chưa đúng quy định của Bộ xây dựng. Tư vấn thiết kế chỉ dẫn sử dụng vật liệu cát đắp nền với tên gọi “cát vàng hạt trung” chưa phù hợp với tiêu chuẩn kỹ thuật TCVN 7570:2006 gây khó khăn trong thi công và việc quản lý chi phí vật liệu. Chủ đầu tư cho phép tư vấn vận dụng định mức vận chuyển đá để tính vận chuyển phế liệu thải bê tông xi măng không đúng so với quy định trong định mức dự toán xây dựng công trình-Phần sửa chữa (ban hành kèm Quyết định 1129/2009 của Bộ Xây dựng) dẫn đến chi phí vận chuyển không chính xác, thiếu cơ sở với giá trị trên 3,5 tỷ đồng.

Dự án đầu tư xây dựng sửa chữa đường HCC 25R- Cảng hàng không Quốc tế Tân Sơn Nhất được Tổng giám đốc Tổng công ty Cảng hàng không miền Nam phê duyệt năm 2008 với tổng mức đầu tư gần 170 tỷ đồng. Đến ngày 6/8/2012, Chủ tịch Hội đồng thành viên ACV có quyết định phê duyệt kế hoạch đấu thầu và điều chỉnh dự án, giá trị sau điều chỉnh lên tới trên 590 tỷ đồng.

Thanh tra Chính phủ phát hiện ACV (chủ đầu tư), nhà thầu thi công - Tổng công ty Xây dựng Công trình hàng không, tư vấn giám sát - Phân viện khoa học công nghệ giao thông vận tải phía Nam đã xác định cự ly vận chuyển bê tông nhựa nóng từ nơi mua đến chân công trình là 30km, nhưng khi nghiệm thu thanh toán các bên đã tính cự ly vận chuyển là 34km, làm tăng không đúng giá trị công trình gần 500 triệu đồng.

Bên cạnh đó, việc thống nhất bàn giao 7,63ha đất quốc phòng để thực hiện Dự án đầu tư mở rộng sân đỗ máy bay và đường lăn tại Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất nhưng không có sự tham gia của UBND TP.HCM là vi phạm quy định của Luật Đất đai về thẩm quyền thu hồi và giao đất.

Việc thống nhất phê duyệt giá trị đền bù, hỗ trợ di dời giải phóng mặt bằng với tổng giá trị trên 100 tỷ đồng, trong đó trên 61,6 tỷ đồng là tiền đền bù giải phóng mặt bằng theo giá trị xây mới 100% nhà, công trình trên đất theo suất đầu năm 2014 là vi phạm Nghị định 47/2014 của Chính phủ về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất. Việc này dẫn tới làm tăng sai chi phí của dự án, mất vốn đầu tư của Nhà nước số tiền 61,6 tỷ đồng (các tài sản thuộc dự án mở rộng sân đỗ được phép loại ra, không đưa vào xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hoá ACV, nên thuộc tài sản của nhà nước). Khi dự án hoàn thành đưa vào sử dụng sẽ làm tăng chi phí khấu hao, tăng giá thành cho thuê tài sản, tăng chi phí sản xuất của DN khi thuê sân đỗ tàu bay.

Tổng Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị SASCO nộp về Quỹ sắp xếp DN của ACV gần 13 tỷ đồng, thu 920.000 USD doanh thu còn thiếu và nộp ngân sách nhà nước bổ sung 4,5 tỷ đồng thuế thu nhập DN.

Đồng thời kiến nghị UBND TPHCM chỉ đạo các Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài chính kiểm tra, rà soát để kịp thời ban hành giá đất, hoàn thành thủ tục giao đất tại số 108, 112B, 114 đường Hồng Hà, phường 2, quận Tân Binh và tại xã Xuân Thới, huyện Hóc Môn để quyết toán cổ phần hoá tại SASCO.