Tháo gỡ điểm nghẽn trong đầu tư bãi đỗ xe ngầm

Chia sẻ gánh nặng hạ tầng

Hà Nội có nhiều thuận lợi, là đô thị đầu tiên trong cả nước phê duyệt “Quy hoạch chung không gian xây dựng ngầm đô thị trung tâm - TP Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050” (Quyết định số 913/QĐ-UBND ngày 15/3/2022 của UBND TP Hà Nội). Tuy nhiên, Hà Nội chưa khai thác hết tiềm năng, lợi thế để phát triển không gian ngầm bởi nhiều nguyên nhân. Đơn cử như dữ liệu phục vụ công tác quy hoạch còn thiếu; thể chế, chính sách, pháp luật về khai thác phát triển không gian ngầm, bảo đảm tính đồng bộ với hệ thống pháp luật về đất đai, xây dựng, quy hoạch chưa đầy đủ…

Sinh sống tại chung cư phường Thanh Xuân, anh Đặng Văn Hà phải gửi ô tô cá nhân tại một bãi xe tự phát. “Chung cư nhà tôi không có chỗ đỗ xe cho nhiều chủ sở hữu căn hộ. Tôi phải gửi ở ngoài, rất bất tiện. Tôi đỗ tạm tại các ngõ quanh khu chung cư nhưng vấp phải sự phản đối gay gắt của các cơ quan, cửa hàng kinh doanh quanh nơi tôi sinh sống vì họ cũng không có chỗ để xe. Nhiều khi biết là sai nhưng bí quá không có cách nào đành phải làm vậy” - anh Đặng Văn Hà cho hay.

Để gỡ các nút thắt về quy hoạch không gian ngầm, Điều 19 Luật Thủ đô năm 2024 quy định về việc quản lý, khai thác và sử dụng không gian ngầm đô thị, đặc biệt là không gian ngầm tại khu vực đô thị trung tâm, khu vực nội đô lịch sử của Hà Nội phục vụ phát triển giao thông tĩnh, dịch vụ thương mại bổ trợ công cộng, bảo tồn không gian văn hóa và cảnh quan tại khu vực này. Theo đó, không gian ngầm phải được phân vùng chức năng để quản lý, khai thác, sử dụng. Người sử dụng đất thuộc địa bàn TP được sử dụng lòng đất theo chiều thẳng đứng trong phạm vi ranh giới thửa đất tính từ mặt đất đến mức giới hạn độ sâu theo quy định của Chính phủ phù hợp với quy hoạch. Việc sử dụng lòng đất ngoài giới hạn độ sâu do Chính phủ quy định phải được cấp phép phù hợp với quy hoạch đã được phê duyệt.

Tổ chức, cá nhân được Nhà nước cho phép sử dụng lòng đất ngoài giới hạn độ sâu do Chính phủ quy định để xây dựng công trình ngầm phải trả tiền sử dụng không gian ngầm, trừ trường hợp được miễn, giảm tiền sử dụng không gian ngầm đối với công trình ngầm không nhằm mục đích kinh doanh, thuộc danh mục khuyến khích đầu tư xây dựng hoặc trường hợp khác do Chính phủ quy định. Luật Thủ đô giao HĐND TP Hà Nội ban hành danh mục các công trình ngầm được khuyến khích đầu tư xây dựng (khoản 3 Điều 19).

Bãi đỗ xe ngầm tại công viên, vườn hoa

Trên cơ sở Luật Thủ đô, vừa qua, Ban Đô thị - HĐND TP Hà Nội kiến nghị UBND TP chỉ đạo các sở, ngành nghiên cứu phương án đầu tư xây dựng các bãi đỗ xe ngầm tại vị trí các công viên, vườn hoa, bảo đảm hiệu quả đầu tư, tránh lãng phí tài sản Nhà nước.

Theo kết quả giám sát của Ban Đô thị HĐND TP Hà Nội về công tác cải tạo, nâng cấp và xây dựng mới công viên, vườn hoa trên địa bàn TP Hà Nội, tổng số dự án cải tạo nâng cấp giao cho UBND cấp huyện (trước sắp xếp) là 44 công viên, vườn hoa. Đến thời điểm giám sát đã hoàn thành đưa vào sử dụng 25 công viên, vườn hoa. Số dự án đang thực hiện là 16 công viên, vườn hoa; còn 3 vườn hoa chưa thực hiện.

Còn nhiều dự án trên địa bàn các xã, phường chậm thực hiện như: Vườn hoa Giảng Võ dự kiến triển khai sau khi Quy hoạch chi tiết cải tạo, xây dựng lại khu tập thể Giảng Võ được phê duyệt; Vườn hoa Cổ Tân, 19/8, Phùng Hưng chưa thực hiện do UBND quận Hoàn Kiếm (trước sắp xếp) đang nghiên cứu đầu tư xây dựng bãi đỗ xe ngầm dưới vườn hoa, do vậy quận thực hiện duy tu, duy trì thường xuyên... Ngoài ra, dự án Công viên Nghĩa đô, Công viên Hòa Bình chưa thực hiện.

Trên cơ sở kết quả giám sát, Đoàn giám sát kiến nghị UBND TP chỉ đạo rà soát Quy hoạch hệ thống cây xanh, công viên, vườn hoa và hồ nước trên địa bàn TP đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 theo Quyết định số 1495/QĐ-UBND ngày 18/3/2014 của UBND TP để cập nhật, điều chỉnh phù hợp với Đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Chỉ đạo rà soát Quy hoạch hệ thống cây xanh, công viên, vườn hoa và hồ nước trên địa bàn TP đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Chỉ đạo các sở, ngành nghiên cứu phương án đầu tư xây dựng các bãi đỗ xe ngầm tại vị trí các công viên, vườn hoa, bảo đảm hiệu quả đầu tư, tránh lãng phí tài sản Nhà nước…

Bàn về vấn đề này, các chuyên gia cho rằng vướng mắc lớn nhất khi làm bãi đỗ xe ngầm là ở kinh phí, bởi nguồn vốn xây dựng rất lớn. Qua tính toán sơ bộ của các đơn vị nước ngoài, với cùng công trình có quy mô khai thác, sử dụng giống nhau nhưng nếu làm ngầm thì kinh phí sẽ gấp từ 2 - 3 lần so với công trình trên mặt đất; trong khi đó, TP Hà Nội hiện chưa có chính sách ưu đãi hấp dẫn đủ thu hút nhà đầu tư.

Để tháo gỡ các vướng mắc gây ảnh hưởng đến tiến độ triển khai các dự án bãi đỗ xe ngầm, theo TS Đào Ngọc Nghiêm, TP Hà Nội cần sớm xây dựng kế hoạch cụ thể để triển khai thực hiện với thời gian cùng các nguồn lực tương ứng, đặc biệt bổ sung các chính sách ưu đãi về vốn, tăng cường đầu tư các thiết bị hiện đại để bảo đảm an toàn khi xây dựng công trình ngầm... Ngoài ra, cần có sự hợp tác đồng bộ giữa các ngành trong khai thác, sử dụng không gian ngầm để bảo đảm lợi ích chung.

Ngoài ra, trong bối cảnh TP đang công bố kế hoạch khởi công những dự án cầu đường, đường sắt đô thị, cải tạo chung cư quy mô lớn thì có thể tích hợp các công trình ngầm, trong đó có bãi đỗ xe ngầm… để phát huy tổng thể các lợi thế đầu tư kết hợp với tái thiết hiện đại hóa đô thị. “Đơn cử, Hà Nội đã phá dỡ công trình Hàm Cá Mập, công bố kế hoạch giải phóng mặt bằng khu vực Đông hồ Hoàn Kiếm để mở rộng không gian công cộng Hà Nội, đồng thời nên giao một số đơn vị tư vấn đề xuất phương án thiết kế, triển khai không gian ngầm tại đây” - ông Trần Huy Ánh - Ủy viên Thường vụ Hội Kiến trúc sư Hà Nội chia sẻ.