Tuy nhiên, theo ông Thuân, hiện, FiinRatings vẫn đang triển khai nhiều báo cáo xếp hạng tín nhiệm theo yêu cầu của nhà đầu tư tổ chức và sự chủ động minh bạch của một số DN. Hơn nữa, Nghị định 65 về trái phiếu trước đây cũng chỉ quy định một số trường hợp bắt buộc xét hạng tín nhiệm.
Cụ thể, Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 08/2023/NĐ-CP ngày 5/3/2023 sửa đổi, bổ sung và ngưng hiệu lực thi hành một số điều tại các Nghị định quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế. Nghị định có hiệu lực từ ngày ký.
Một số thay đổi lớn theo Nghị định mới này bao gồm: Nhà phát hành có thể thanh toán gốc, lãi trái phiếu đến hạn bằng tài sản khác, được kéo dài kỳ hạn trái phiếu tối đa không quá 2 năm nếu có sự đồng ý của trái chủ và hoãn nâng chuẩn nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân, xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp
Chủ tịch HĐQT FiinGroup Nguyễn Quang Thuân cho rằng, với quy định về việc trái chú có thể thanh toán nợ trái phiếu bằng tài sản khác, ví dụ bất động sản nếu được nhà đầu tư chấp nhận thì hiện nay, một số chủ đầu tư đã làm. “Điều này cũng tốt để có một quy định chuyên ngành rõ ràng làm cơ sở pháp lý cho việc đẩy mạnh hơn việc xử lý nợ xấu TPDN. Vấn đề là tài sản đó có tình trạng pháp lý và giá chuyển đổi ra sao. Đó sẽ là mấu chốt DN và nhà đầu tư sẽ phải đàm phán”- ông Thuân nhấn mạnh.
Về quy định được đàm phán kéo dài kỳ hạn TP tối đa 2 năm, nhiều DN cũng đã làm. Theo ông Thuân, sửa đổi này tốt khi có một quy định chuyên ngành rõ ràng. Chuyển nợ xấu về tương lai là cách làm hợp lý với ngành ngân hàng đã làm. Nhưng với TPDN được sở hữu bởi nhà đầu tư cá nhân thì có lẽ cần thêm cơ chế hướng dẫn và giám sát. Tránh đưa nhà đầu tư vào thế khó dài hơn mà lại vẫn không thu được gì.
Với thay đổi tạm ngưng định nghĩa nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp và yêu cầu xếp hạng tín nhiệm (XHTN) đến 31/12/2023. “Cái này tốt nếu trái phiếu phát hành có chất lượng hơn và minh bạch hơn để NĐT cá nhân quay lại. Hi vọng một số nhà đầu tư cá nhân "ít" tiền chứng khoán (<2 tỷ) nhưng nhiều tiền tiết kiệm có thể túc tắc tham gia lại. Nhưng làm sao lãi suất phải đủ cao cho phần bù rủi ro hấp dẫn hơn lãi suất tiết kiệm hiện nay. Trước mắt, cái này cũng hỗ trợ cho NĐT chưa đáp ứng yêu cầu mới kéo dài 2 năm TPDN hiện nay”.
Riêng về việc lùi XHTN, đại diện FiinGroup cho rằng, hơi đáng tiếc vì đây là yếu tố góp phần minh bạch thông tin cho thị trường và khôi phục niềm tin để quay trở lại. Tuy nhiên, FiinRatings vẫn đang triển khai vì yêu cầu của nhà đầu tư tổ chức và sự chủ động minh bạch của một số DN. Hơn nữa, Nghị định 65 về TPDN trước đây cũng chỉ quy định một số trường hợp bắt buộc XHTN. Điều này tốt cho việc thực tế phát hành nhằm tăng tỷ lệ thành công vì có thời gian hơn.
Trước đó, theo Nghị định 65/2022/NĐ-CP, chuẩn nhà đầu tư chứng chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân được nâng lên: danh mục chứng khoán niêm yết, đăng ký giao dịch do nhà đầu tư nắm giữ có giá trị tối thiểu 02 tỷ đồng được xác định bằng giá trị thị trường bình quân theo ngày của danh mục chứng khoán trong thời gian tối thiểu 180 ngày liền kề trước ngày xác định tư cách nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, không bao gồm giá trị vay giao dịch ký quỹ và giá trị chứng khoán thực hiện giao dịch mua bán lại. Việc xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp tại điểm này có giá trị trong vòng 03 tháng kể từ ngày được xác nhận.
Ngoài ra, Nghị định 65/2022/NĐ-CP cũng quy định, thời gian phân phối trái phiếu của từng đợt chào bán không vượt quá 30 ngày kể từ ngày công bố thông tin trước đợt chào bán. Tổng thời gian chào bán trái phiếu thành nhiều đợt tối đa không quá 06 tháng kể từ ngày phát hành của đợt chào bán đầu tiên. Doanh nghiệp phải hoàn thành việc phân phối trái phiếu trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày công bố thông tin trước đợt chào bán trái phiếu.
Về xếp hạng tín nhiệm, Nghị định 65/2022/NĐ-CP quy định hồ sơ chào bán trái phiếu bao gồm kết quả xếp hạng tín nhiệm đối với doanh nghiệp phát hành trái phiếu nếu doanh nghiệp phát hành thuộc các trường hợp phải xếp hạng tín nhiệm và thời điểm áp dụng theo quy định tại khoản 2 Điều 19 và khoản 3 Điều 310 Nghị định 155/2020/NĐ-CP
Chủ tịch Fiiin Group đánh giá, các quy định mới này cũng có giá trị tích cực và cơ sở cho việc đẩy mạnh các biện pháp nhằm "hạ cánh mềm" cho trái phiếu hiện nay, nhất là trái phiếu bất động sản. Còn việc khôi phục niềm tin và cầu đầu tư trái phiếu thì có lẽ phải cần thời gian và các giải pháp bổ sung, tiếp theo.
Thời gian tiếp theo, với TPDN, ông Thuân cho rằng, kỳ vọng Ngân hàng Nhà nước sẽ triển khai không hạ nhóm nợ đối với TPDN do ngân hàng cấp tín dụng nữa thì cũng sẽ là điều tích cực cho vấn đề TPDN và tín dụng bất động sản. Kỳ vọng pháp lý dự án được tháo gỡ... mới thuận lợi cho ngân hàng tái tài trợ, tái cơ cấu/ kéo dài 2 năm như trên, huy động mới/ phát hành TPDN trở lại; mở bán và chuyển nhượng/ M&A ... để 400.000 tỷ đồng TPDN bất động sản được hạ cánh mềm và hạn chế tác động chéo thêm đến ngành ngân hàng và thị trường tài chính - chứng khoán và có thể đến mục tiêu tăng trưởng kinh tế 2023 và 2024.
Hiện, một số DN như Hưng Thịnh Land, Sunshine Group... đang đàm phán với trái chủ một số phương án giải quyết trái phiếu DN như "hàng đổi hàng", đổi tiền đầu tư trái phiếu thành bất động sản, kéo dài kỳ hạn thanh toán....
