Thêm hàng rào chặn chuyển giá, trốn thuế

Đinh Nguyễn
Chia sẻ Zalo

Kinhtedothi - Để hạn chế tình trạng chuyển giá, trốn thuế, gây thất thu ngân sách Nhà nước, Chính phủ đã ban hành Nghị định 20/2017/NĐ-CP đưa ra một số thay đổi lớn trong việc kê khai, xác định giá của các giao dịch liên kết (GDLK) tại Việt Nam.

Thêm quy định xác định giá giao dịch liên kết

Năm 2010, với sự ra đời của Thông tư 66/2010/TT-BTC hướng dẫn xác định giá thị trường trong các GDLK, lần đầu tiên Việt Nam có một văn bản pháp lý về kiểm soát chuyển giá được áp dụng cho tất cả các loại hình DN bao gồm cả DN FDI và nhiều DN khác. Tuy nhiên, khi thực hiện, Thông tư 66 đã phát sinh một số bất cập cần phải sửa đổi về kiểm soát chuyển giá.

Đối chiếu dữ liệu tại Chi cục Thuế Hà Nội. Ảnh:  Thanh Hải

Để khắc phục những hạn chế này, Chính phủ đã ban hành Nghị định 20, trong đó đưa ra một số thay đổi lớn so với quy định hiện hành liên quan tới việc kê khai, xác định giá GDLK tại Việt Nam. Theo đó, người nộp thuế có GDLK phải thực hiện kê khai các GDLK; loại trừ các yếu tố làm giảm nghĩa vụ thuế do quan hệ liên kết chi phối, tác động để xác định nghĩa vụ thuế đối với các GDLK tương đương với các giao dịch độc lập có cùng điều kiện. Cơ quan thuế thực hiện quản lý, kiểm tra, thanh tra đối với giá GDLK của người nộp thuế theo nguyên tắc giao dịch độc lập (nguyên tắc giao dịch độc lập được áp dụng theo nguyên tắc giao dịch giữa các bên độc lập, không có quan hệ liên kết tại các Hiệp định thuê có hiệu lực thi hành tại Việt Nam). Đặc biệt, Nghị định hướng dẫn chi tiết về phân tích so sánh, bao gồm cơ sở dữ liệu được sử dụng, lựa chọn phương pháp xác định giá GDLK, số lượng đối tượng so sánh độc lập tối thiểu và các yếu tố điều chỉnh khác như lợi thế chi phí theo yếu tố địa lý...

Tăng cường tuyên truyền

Từ 1/5, Nghị định 20 bắt đầu có hiệu lực, vì thế các DN cần chủ động nghiên cứu, đánh giá mức độ tác động của Nghị định này đến hoạt động của DN. “Thời điểm này, Nghị định 20 chưa có hiệu lực thi hành nhưng với những tác động tiềm ẩn lên các vấn đề vượt ra ngoài phạm vi giá GDLK, người nộp thuế cần sớm chủ động nghiên cứu, đánh giá mức độ của các tác động tiềm tàng này đến việc tuân thủ quy định về thuế tại Việt Nam cũng như đến các hoạt động kinh doanh của DN mình”- bà Nguyễn Hương Giang - Phó Tổng Giám đốc PwC Việt Nam khuyến cáo.

Mặt khác, theo các luật sư, muốn Nghị định 20 thực sự đi vào cuộc sống và được chấp nhận, Bộ Tài chính cần nhanh chóng xây dựng và ban hành Thông tư hướng dẫn tạo cơ sở pháp lý toàn diện cho thực thi Nghị định. Cán bộ thực hiện công tác này phải là đội ngũ tinh thông, được đào tạo và có một vốn kinh nghiệm nhất định về chống chuyển giá. Luật sư Nguyễn Hưng - Công ty Luật The Light cho rằng, cán bộ thuế cần tăng cường tuyên truyền phổ biến cho người nộp thuế và DN để DN có GDLK phải tự kê khai và xác định giá tính thuế, bớt những sai sót không đáng kể gây mất thời gian cho cả DN và cơ quan thuế.

Tổng cục Thuế cho biết đang hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu thông tin về DN để làm cơ sở kiểm soát giá GDLK. Bộ phận thanh tra giá chuyển nhượng tập trung xây dựng cơ sở dữ liệu về GDLK, về tỷ suất lợi nhuận của các DN giao dịch độc lập thuộc một số ngành, lĩnh vực có GDLK, chuyển giá.
Việc ban hành Nghị định 20 tạo cơ sở pháp lý vững chắc hơn cho công tác đấu tranh chống chuyển giá, chống thất thu ngân sách Nhà nước, phù hợp với thông lệ quốc tế và thực tiễn Việt Nam.

PGS.TS Lê Xuân Trường  Học viện Tài chính