Thị trường bất động sản: Thanh khoản giảm mạnh trong năm 2023

Đây là thông tin Cục trưởng Cục quản lý nhà và thị trường BĐS (Bộ Xây dựng) Hoàng Hải cho biết tại Diễn đàn “Thị trường BĐS Việt Nam năm 2024: Vượt qua thách thức” diễn ra ở Hà Nội, ngày 5/1.

Nhiều cơ chế mới được ban hành

Theo Cục trưởng Hoàng Hải, BĐS là ngành quan trọng trong hệ sinh thái kinh tế và có liên quan trực tiếp đến nhiều ngành nghề khác. Tuy nhiên, từ năm 2022 đặc biệt là thời điểm giữa năm cho đến nay, thị trường BĐS gặp nhiều khó khăn do bối cảnh chung của nền kinh tế thế giới cũng như Việt Nam đang trong quá trình hồi phục, nhưng lại gặp khó khăn do những hạn chế, tồn tại từ trước đó chưa thể khắc phục triệt để.

“Vì vậy, trong năm 2023 thị trường BĐS tiếp tục suy giảm mạnh về sức mua và thành khoản; thiếu nguồn cung đi liền với cơ cấu sản phẩm nhà ở không hợp lý, dư thừa sản phẩm phân khúc cao cấp trong khi thiếu nhà ở phù hợp với khả năng chi trả của nhóm đối tượng thu nhập thấp tại đô thị; DN BĐS khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn tín dụng, phát hành trái phiếu và huy động từ khách hàng; số lượng dự án nhà ở thương mại hoàn thành và chấp thuận mới giảm mạnh” – Cục trưởng Hoàng Hải cho hay.

Cũng theo đại diện Cục quản lý nhà và thị trường BĐS, trước những khó khăn trên phía cơ quan quản lý Nhà nước và các chuyên gia đã đưa ra nhiều phân tích và phân nhóm đối tượng khó khăn mà thị trường gặp phải, gồm: Nhóm về thể chế, nhóm trái phiếu, nhóm vốn – tín dụng và nhóm về thực thi.

Trên cơ sở đó, nhiều cơ chế, chính sách được Chính phủ ban hành: Nghị định 10/2023/NĐ-CP tháo gỡ cho c cấp sổ hồng cho các loại hình BĐS căn hộ nghỉ dưỡng, văn phòng kết hợp việc nghỉ dưỡng; Thông tư số 02/2023/TT-BTNMT của Bộ TN&MT về Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất và sửa đổi, bổ sung một số điều Thông tư số 24/2014/TT-BTNMT ngày 19/5/2014 quy định về hồ sơ địa chính.

Nghị định 08/2013/NĐ-CP tháo gỡ cho việc chào bán, giao dịch trái phiếu DN; Thông tư 02/2023/TT-NHNN cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng gặp khó khăn; Thông tư 03/2023/TT-NHNN về tổ chức tín dụng, chỉ nhánh ngân hàng nước ngoài mua, bán trái phiếu DN; Thông tư 10/2023/TT-NHNN tạo điều kiện khách hàng tiếp cận tín dụng thuận lợi hơn; Liên quan hoạt động xây dựng có Nghị định 35/2023/NĐ-CP tháo gỡ khó khăn vướng mắc từ thực tiễn trong lúc chờ các Luật mới có hiệu lực. Liên quan quy hoạch: Nghị định 58/2023/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Quy hoạch...

Bên cạnh việc hoàn thiện thể chế, Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ về rà soát, đôn đốc, hướng dẫn tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong triển khai thực hiện dự án BĐS cho các địa phương, DN đã nhận được 138 văn bản báo cáo khó khăn, vướng mắc và kiến nghị liên quan đến 191 dự án BĐS, Tổ công tác, Bộ Xây dựng đã xem xét, phân loại và chuyển cơ quan có thẩm quyền xử lý.

Mặc dù vẫn còn khó khăn nhưng mức độ đã giảm dần, thể hiện rõ nét nhất ở thị trường TP Hồ Chí Minh và để các chính sách, giải pháp thu được hiệu quả như mong đợi cũng cần có thêm thời gian và sự vào cuộc hơn nữa là các bộ, ngành, địa phương... Nên tôi cho rằng, việc tổ chức diễn đàn hôm nay rất hữu ích để lắng nghe ý kiến từ các chuyên gia, nhà khoa học, DN BĐS làm cơ sở nghiên cứu, hoàn thiện thể chế chính sách trong thời gian tới” – Cục trưởng Hoàng Hải nhấn mạnh.

Kỳ vọng phục hồi năm 2024

Tại diễn đàn, đại diện Hội môi giới BĐS Việt Nam (VARS) đã thông tin cụ thể về tình hình thị trường BĐS trong năm 2023. Theo đó, năm 2023 là một năm đầy “vất vả” với thị trường BĐS Việt Nam. Rất nhiều khó khăn tồn tại dưới dạng ẩn từ các thời kỳ trước, lần lượt ngoi lên, xiết chặt khiến thị trường trở nên lao đao, điêu đứng. Khoảng thời gian này là hệ quả của quá trình phát triển thiếu kiểm soát, kém minh bạch và an toàn của thị trường trong suốt một thời gian dài trước đó.

Đồng thời, cũng là năm tiếp tục chứng kiến nhiều “cuộc chia ly” của DN kinh doanh BĐS, có 1286 DN giải thế, tăng 7,7% so với năm 2022; 3705 DN BĐS ngừng có thời hạn, tăng 47,4%. Trong khi đó số DN BĐS thành lập mới đạt 4.725, giảm 45%. Tuy nhiên, đã có 2270 DN BĐS quay trở lại hoạt động, tăng 9,1%. Hàng nghìn môi giới BĐS mất việc, bỏ nghề, chỉ còn khoảng 20% đang hoạt động. Năm 2023 cũng xảy ra nhiều phi vụ lừa đảo, vi phạm pháp luật quy mô lớn, khiến cho khó khăn của thị trường càng trở nên trầm trọng hơn

Chủ tịch VARS TS Nguyễn Văn Đính cho biết, thời điểm hiện tại chưa thể đánh giá hết được những khó khăn của thị trường BĐS trong năm 2024, nhưng khả năng cao vào giai đoạn cuối năm sẽ dần đi vào ổn định và có thể thay đổi theo chiều hướng tích cực hơn, sẽ là khoảng thời gian tạo nền cho thị trường bước vào một chu kỳ phát triển mới. Đáng chú ý, trải qua quá trình thanh lọc giúp cho “sức khỏe” và khả năng ứng biến với những khó khăn, thách thức của cộng đồng DN BĐS sẽ được nâng lên.

“Những thay đổi mới trong luật chưa được áp dụng nhưng sẽ là tín hiệu tích cực để “sốc” lại tinh thần cho thị trường trong giai đoạn tới. Trong quý I, II/2024 thị trường sẽ tiếp tục tín hiệu tốt từ thời điểm cuối năm 2023, nhưng rõ nét nhất dự báo từ quý III/2024, đồng thời sẽ đón nhận sự quay lại của khoảng 30 – 40% môi giới BĐS, càng về cuối năm số lượng càng đồng hơn” – Chủ tịch VARS TS Nguyễn Văn Đính nhận định.

Cùng với đó, VARS đề xuất Nhà nước sớm thông qua dự thảo Luật Đất đai, để tháo gỡ những khó khăn thực tại; Có phương án hỗ trợ, tạo cơ hội “tái sinh” phân khúc nhà ở bình dân, góp phần đảm bảo an sinh xã hội; Tạo điều kiện tối đa cho các DN triển khai nhà ở xã hội; Nghiên cứu những gói tín dụng khả thi hỗ trợ cả DN BĐS và người mua nhà; Về phía doanh nghiệp, tiếp tục tái cơ cấu sản phẩm, dồn trọng tâm vào những dự án khả thi, đáp ứng được cả nhu cầu và khả năng tài chính của người dân. Tinh gọn quy trình sản xuất, ứng dụng công nghệ và giải pháp nhằm giảm giá bán BĐS.