Thời gian gần đây, các bệnh viện (BV) tuyến T.Ư và Hà Nội ghi nhận nhiều trường hợp trẻ mắc các bệnh liên quan đến thời tiết.
Gia tăng trẻ viêm đường hô hấp, rối loạn tiêu hóa
Theo ghi nhận của phóng viên Kinh tế & Đô thị, số bệnh nhi nhập viện tại BV Nhi Trung ương trong những ngày qua liên tục gia tăng. Những ngày gần đây, Khoa Khám bệnh của BV tiếp nhận trung bình khoảng 4.000-5.000 bệnh nhi/ngày liên quan đến các bệnh đường hô hấp và đường tiêu hóa.
Có mặt tại Khoa Khám bệnh, BV Nhi Trung ương từ lúc 6 giờ sáng, chị Bùi Thị Thúy Hằng (ở Hòa Bình) vẻ mặt lo lắng, mệt mỏi cho hay: “Hai ngày nay, con gái gần 2 tuổi có biểu hiện quấy khóc, sốt, đi ngoài nhiều, tôi cho cháu đi khám xem cháu có bị tiêu chảy cấp không?”.
Cũng đưa con trai 2 tháng tuổi đi khám rối loạn tiêu hóa, chị Phạm Hoài Linh (Hạ Mỗ, Đan Phượng, Hà Nội) vừa quạt cho con vừa nói: “Con tôi đi ngoài 3 ngày nay. Con liên tục quấy khóc, sốt. Hiện tôi đang đợi kết quả xét nghiệm của cháu”.
TS Nguyễn Thị Mai Hoàn – Trưởng khoa Khám bệnh Đa khoa, BV Nhi Trung ương cho biết, sau thời điểm dịch Covid-19, lượng bệnh nhân đến khám tăng lên nhiều so với trước đó. Như mọi năm, cứ vào mùa nắng nóng, nhiều bệnh nhi vào viện với các bệnh về đường hô hấp, đường tiêu hóa... Số lượng bệnh nhi đến khám giai đoạn này cũng tăng lên hơn so với những tháng trước. Đây là một trong những thời điểm cao điểm nhất trong năm. Mỗi ngày, trung bình mỗi bác sĩ khám khoảng 50 – 60 bệnh nhi, chủ yếu khám về đường hô hấp. Mùa nắng nóng, nhiều bệnh nhi vào viện với biểu hiện viêm long đường hô hấp (viêm tiểu phế quản chủ yếu do virus, nhất là virus RSV) như: hắt hơi, sổ mũi, ho, khò khè, sốt….
Tuy nhiên, theo TS Nguyễn Thị Mai Hoàn, về bệnh tiêu chảy cấp, nếu như trong giai đoạn đầu (1-2 tuần đầu tháng 5) lượng bệnh nhân gia tăng nhưng đến khoảng 1-2 tuần trở lại đây thì lượng bệnh nhân lại giảm. Như vậy, tổng thể về bệnh tiêu chảy cấp không tăng đột biến so với những năm trước, chỉ tăng 10-20%. Tình trạng nhiều trẻ mắc bệnh tiêu hóa phải nhập viện như trên là không bất thường. Hiện, bắt đầu vào mùa hè, thời tiết nắng nóng khiến thực phẩm dễ bị nhiễm khuẩn, các loài côn trùng như: ruồi, muỗi, gián, kiến... sinh sôi làm lây lan mầm bệnh. Do đó, mùa hè cũng là mùa trẻ dễ mắc bệnh về đường tiêu hóa.
“Tại BV Nhi Trung ương, những bệnh nhân được cha mẹ đưa đến khám sớm, với biểu hiện của trẻ tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa như: nôn, tiêu chảy… Hầu như trẻ đến khám không bị mất nước nặng. Năm nay, một số trường hợp (tiêu chảy) xét nghiệm khoảng 20-30 mẫu cho thấy có norovirus. Nếu như rotavirus gây tiêu chảy, mất nước nặng, điều trị lai rai khoảng 5-7 ngày thì con virus độc norovirus gây nôn nhiều nhưng đi ngoài rất ít, chỉ có từ 1-2 lần/ngày, điều trị rất nhanh, chỉ cần bù đủ nước là hôm sau bệnh nhân bình phục” - TS Nguyễn Thị Mai Hoàn cho hay.
Tương tự, tại khoa Nhi của các BV như Thanh Nhàn, Hà Đông, các bệnh nhi viêm đường hô hấp và tiêu chảy cấp nhập viện cũng gia tăng. Tại BV Đa khoa Hà Đông khám 10-30 trẻ mỗi ngày, 40 bệnh nhi đang điều trị nội trú. Trong bối cảnh nhiều nước xuất hiện các ca viêm gan cấp tính chưa rõ nguyên nhân, nhiều gia đình lo lắng con trẻ mắc bệnh này nên đưa vào viện khám. Bác sĩ Nguyễn Thị Thùy Dương - Trưởng khoa Nhi, BV Đa khoa Hà Đông cho biết, tại BV chưa ghi nhận tình trạng trẻ có men gan tăng cao hoặc nguyên nhân liên quan tới gan, mật trong nhóm bị nôn, trớ, tiêu chảy. Một số trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột, nhiều trẻ khác nhiễm virus, gây nôn, trớ, tiêu chảy. Do đó, phụ huynh không cần quá lo lắng trẻ mắc bệnh viêm gan bí ẩn.
Cần phát hiện sớm các dấu hiệu
Tại BV Thanh Nhàn, số lượng bệnh nhi phải nhập viện do thời tiết khá đông, các bệnh nhi nằm kín giường, nhiều trẻ sốt, quấy khóc.
Chia sẻ về tình trạng trẻ nhập viện những ngày gần đây, bác sĩ Nghiêm Thị Mai Sang - Phó Trưởng khoa Nhi, BV Thanh Nhàn cho hay, những ngày qua, khoa Nhi tiếp nhận số lượng bệnh nhi nhập viện tăng mạnh, thậm chí gấp đôi so với trước. Số lượng bệnh nhi tại Khoa đang dao động khoảng 70 - 80 bệnh nhi/ngày; chủ yếu là mặt bệnh viêm đường hô hấp, tiêu chảy; trong đó viêm đường hô hấp chiếm tới 70%. Các bệnh nhi chủ yếu khám và nhập viện với các triệu chứng viêm đường hô hấp như: viêm phế quản, viêm phổi; nôn, tiêu chảy… Một số bệnh nhi được đưa đến thăm khám sớm nhưng cũng có những trường hợp đến viện muộn, thậm chí suy hô hấp.
Nguyên nhân của các trường hợp viêm phổi trẻ em chủ yếu do virus (tới 70%), thường gặp nhất là virus hợp bào đường hô hấp RSV; hoặc do vi khuẩn phế cầu gây ra viêm phổi ở trẻ. Virus thường phát sinh, phát triển ở nhiệt độ, độ ẩm cao. Thời tiết như hiện nay đang rất thuận lợi cho các virus này phát triển, vì vậy đã khiến gia tăng tình trạng lây nhiễm ở trẻ.
“Đặc biệt, virus hợp bào đường hô hấp RSV có thể xâm nhập và gây tổn thương biểu mô đường thở, gây viêm tiểu phế quản, viêm đường hô hấp, phù nề dẫn tới khó thở, suy hô hấp ở trẻ. Bên cạnh viêm phổi, viêm phế quản, số trẻ bị sốt và tiêu chảy, nôn cũng gia tăng; căn nguyên chủ yếu được xác định cũng là do virus. Với tình trạng này, trẻ thường đáp ứng tốt khi điều trị đúng, bù điện giải kịp thời cho trẻ; trẻ nhanh hồi phục” – bác sĩ Sang lưu ý.
Bác sĩ Sang cảnh báo, một số trường hợp cha mẹ tự ý điều trị tại nhà không đúng cách đã dẫn đến tình trạng trẻ bị nặng lên, nhiều trẻ khi nhập viện đã trong tình trạng suy hô hấp, thở rít, sốt. Một số trẻ còn có tình trạng nhiễm trùng khá nặng do dùng kháng sinh không đúng dẫn tới không kiểm soát được tình trạng nhiễm trùng. Với những trường hợp này chúng tôi phải cho nhập viện ngay để theo dõi sát tình trạng nhiễm khuẩn. Thực tế cho thấy tỷ lệ cha mẹ tự ý cho con dùng kháng sinh trước khi nhập viện vẫn khá cao mặc dù thời gian trở lại đây tuy xu hướng cho trẻ dùng kháng sinh sớm đã giảm.
“Để phòng bệnh hô hấp và tiêu hóa trong giai đoạn thời tiết như hiện nay, cha mẹ cần giữ gìn vệ sinh cho trẻ, vệ sinh nhà ở sạch sẽ, thông thoáng; đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ cho bé để tăng sức đề kháng. Đặc biệt, cha mẹ cần phát hiện sớm các dấu hiệu ở trẻ như: Ho, khò khè, viêm long đường hô hấp… Với trẻ có biểu hiện sốt, khò khè, thở rít, cha mẹ cần phát hiện sớm đưa con đến cơ sở y tế để điều trị kịp thời; tránh diễn biến nặng, suy hô hấp, gây nguy hiểm cho trẻ” – bác sĩ Sang khuyến cáo.
Đề cập đến vấn đề này, TS Nguyễn Thị Mai Hoàn – Trưởng khoa Khám bệnh Đa khoa, BV Nhi Trung ương đánh giá, tình trạng về đường hô hấp, tiêu chảy, hoặc tay chân miệng hiện tại ở BV không có đột biến. Do sự quan tâm của gia đình, có thể yếu tố của truyền thông nên hiện nay cha mẹ phát hiện bệnh và đưa con đến khám rất sớm. Vì vậy, đối tượng đến khám tại phòng khám hiện tại không nặng nề, nguy cấp hoặc đột biến.
Tuy nhiên, bác sĩ Hoàn lưu ý, về đường hô hấp, khi trẻ có dấu hiệu sốt cao, ở nhà không hạ được nhiệt, hoặc có biểu hiện thở nhanh, khó thở là những dấu hiệu phải đưa đến ngay. Thực tế cho thấy, trẻ đến BV khám chủ yếu do virus nên với những trường hợp trẻ có thể ho, hắt hơi, sổ mũi, ở giai đoạn đầu nhẹ, bố mẹ chỉ cần rửa mũi, họng bằng nước muối sinh lý cho con ở nhà, theo dõi con. Cha mẹ lưu ý, môi trường rất quan trọng, môi trường phải thông thoáng, thoáng khí. Cha mẹ cho trẻ súc họng thường xuyên bằng nước muối sinh lý có tác dụng rất tốt để phòng nhiễm các bệnh về hô hấp của trẻ.
Còn về bệnh tiêu chảy, bác sĩ Hoàn khuyến cáo, trước mắt, con có biểu hiện rối loạn tiêu hóa mà cha mẹ chưa kiểm soát được ở nhà như nôn nhiều, liên tục, phải cho con đến cơ sở y tế gần nhất để kiểm tra. Vì nôn trớ có nhiều nguyên nhân, không chỉ là tiêu chảy. Nôn trớ giai đoạn đầu có thể là tiêu chảy. Tuy nhiên, đó có thể là bệnh cấp cứu ngoại khoa, lồng ruột, viêm ruột hoặc viêm ruột thừa,… Hoặc một số bệnh mùa hè, có thể nôn nhiều, nôn vọt liên quan đến virus, viêm não, một số bệnh nặng nề. Do đó, khi trẻ có biểu hiện rối loạn tiêu hóa nôn ở nhà không liên quan đến ăn uống hoặc ho, trẻ có biểu hiện mệt mỏi hoặc kích thích, cha mẹ phải đưa con đến BV ngay, không nên để con theo dõi ở nhà quá lâu.
“Bệnh tiêu chảy nếu để quá có thể gây tình trạng mất nước nặng, gây trụy tim mạch và có thể dẫn đến trẻ tử vong. Đó là những rối loạn điện giải, nó gây rất nặng nề, ảnh hưởng đến nhiều cơ quan. Hoặc những trường hợp tay chân miệng thể nặng có thể gây biến chứng vào tim mạch, não, dẫn đến tình trạng rất nặng nề, suy đa phủ tạng và cũng có thể gây đến tử vong. Do đó, cha mẹ phát hiện con có những dấu hiệu bất thường như biểu hiện tay chân miệng, thần kinh, hoặc rối loạn tiêu hóa có biểu hiện nôn nhiều, mất nước phải đưa đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được các cán bộ chuyên môn y tế khám và có hướng xử trí sớm” - TS Nguyễn Thị Mai Hoàn – Trưởng khoa Khám bệnh Đa khoa, BV Nhi Trung Ương