Thủ tướng Australia Scott Morrison hôm 19/9 đã giải thích quyết định chấm dứt hợp đồng 66 tỷ USD mua tàu ngầm của Pháp với lý do lo ngại chất lượng số tàu này “không đáp ứng được nhu cầu của Australia” và Canberra từng bày tỏ ý định này "vài tháng trước".
Việc Australia đột ngột rút khỏi hợp đồng trị giá 90 tỷ đô la Australia (66 tỷ USD) để Tập đoàn Hải quân quốc doanh Pháp đóng 12 tàu ngầm chạy bằng diesel-điện Shortfin Barracuda đã vấp phải phản ứng giận dữ từ Paris.
Tuần trước, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã công bố một liên minh mới bao gồm Australia và Anh hay còn gọi là AUKUS, dự kiến sẽ cung cấp một hạm đội gồm ít nhất 8 tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân cho Australia. Điều này được cho là lý do khiến Canberra rút khỏi hợp đồng với Pháp.
Việc hủy bỏ hợp đồng đang đẩy hai nước đến bờ khủng hoảng ngoại giao.
Hôm nay, Thủ tướng Morrison đề cập tới môi trường chiến lược đang diễn biến phức tạp ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương để giải thích cho động thái hủy bỏ hợp đồng.
“Khả năng mà các tàu ngầm lớp Attack (của Pháp) cung cấp sẽ không phải là những gì Australia cần để bảo vệ các lợi ích chủ quyền”, ông Morrison nói.
Thủ tướng Australia cũng khẳng định Paris đã biết trước vấn đề này vì ông từng nêu ra "cách đây vài tháng" với Chính phủ Pháp. “Họ có thể đã biết trước về mối quan ngại sâu sắc và nghiêm tức từ chúng tôi, rằng tàu ngầm lớp Attack sẽ không đáp ứng được lợi ích chiến lược của Australia, ngoài ra, mọi quyết định đưa ra đều dựa trên lợi ích chiến lược quốc gia,” ông cho biết thêm.
Pháp đã phản ứng trước việc hủy hợp đồng bằng cách triệu hồi các đại sứ từ Australia và Mỹ về nước. Bộ trưởng Ngoại giao Pháp Jean-Yves Le Drian hôm 18/9 miêu tả việc Australia đột ngột chấm dứt hợp đồng là "coi thường và dối trá", đồng thời bày tỏ nghi ngại về sức mạnh của liên minh AUKUS.
Pháp đã giành được hợp đồng tàu ngầm trên vào năm 2016, sau khi vượt qua hai ứng viên khác là Đức và Nhật Bản. Shortfin Barracuda là một thiết kế tàu ngầm hạt nhân được điều chỉnh để chạy bằng động cơ diesel trên mặt nước và bằng pin dưới nước.
Hồi năm 2016, Nhật Bản đã bày tỏ sự thất vọng vì Thủ tướng Australia khi đó – ôngTony Abbott đã hứa với đồng minh quốc phòng thân cận về hợp đồng trước khi ông bị chính đảng của mình phế truất vào năm 2015.
