Thủ tướng chủ trì Hội nghị Hội đồng Điều phối vùng đồng bằng sông Hồng

Cùng dự hội nghị có Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng, Bộ trưởng các bộ: Kế hoạch và đầu tư, Xây dựng, Công Thương, Thông tin và truyền thông, Khoa học công nghệ, Tài nguyên và môi trường; các Ủy viên Trung ương Đảng, lãnh đạo các bộ, cơ quan ngang bộ, các bí thư, chủ tịch UBND 11 tỉnh, thành phố các tỉnh Vùng đồng bằng sông Hồng; trợ lý Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, các chuyên gia, nhà khoa học...

Tại hội nghị, Bộ Kế hoạch đầu tư đã công bố Quyết định số 826/QĐ-TTg ngày 11/7/2023 của Thủ tướng Chính phủ về thành lập Hội đồng Điều phối vùng đồng bằng Sông Hồng. Theo Quyết định, Hội đồng điều phối Vùng đồng bằng sông Hồng do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính là Chủ tịch; Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng là Phó Chủ tịch Thường trực; các Phó Chủ tịch gồm các Ủy viên Trung ương Đảng: Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư là cơ quan thường trực của Hội đồng điều phối Vùng đồng bằng sông Hồng, được thành lập Văn phòng Hội đồng điều phối vùng. 

Tiếp đó, Hội nghị cũng đã công bố Quy chế hoạt động của Hội đồng điều phối Vùng đồng bằng sông Hồng.

Theo đó, Hội đồng điều phối vùng được xác định không phải là một cấp hành chính nhưng là mô hình tổ chức hiệu quả để xem xét, quyết định những vấn đề quan trọng của vùng, góp phần giải quyết các vấn đề bất cập mà một địa phương trong vùng không thể giải quyết được, đồng thời có thể giải quyết những vấn đề chưa đạt được sự đồng thuận hoặc vượt thẩm quyền quyết định của các bộ, ngành và địa phương trong vùng.

Nội dung lĩnh vực điều phối là liên kết phát triển kinh tế - xã hội vùng. Việc phối hợp phải bảo đảm nguyên tắc đồng thuận, bình đẳng, công khai, minh bạch và phù hợp với các quy định của pháp luật; thực hiện phối hợp thông qua các quy hoạch, kế hoạch, chương trình và dự án được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Việc chủ trì tổ chức thực hiện công tác phối hợp được giao cho bộ, ngành, địa phương có chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn liên quan hoặc chịu tác động nhiều nhất đến lĩnh vực, nhiệm vụ cần phối hợp.

Quy chế cũng nêu 7 phương thức điều phối về: (1) Lập và tổ chức thực hiện quy hoạch; (2) Đầu tư phát triển; (3) Đào tạo và sử dụng lao động; (4) Xây dựng các cơ chế, chính sách; (5) Giải quyết vấn đề liên kết vùng; (6) Kế hoạch điều phối liên kết vùng; (7) Cơ sở dữ liệu hệ thống thông tin vùng.

Định hướng trở thành vùng phát triển nhanh, bền vững

Gợi ý thảo luận và triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2023 của Hội đồng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư - Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Nguyễn Chí Dũng cho biết, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 81/2023/QH15 ngày 9/1/2023 về Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 492/QĐ-TTg ngày 19/4/2022 về phê duyệt nhiệm vụ lập Quy hoạch vùng đồng bằng sông Hồng thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Nghị quyết đã xác định rõ cần “xây dựng thể chế liên kết vùng đủ mạnh, bảo đảm hiệu quả điều phối, liên kết phát triển vùng” nhằm đổi mới cách thức hoạt động, điều phối và phương thức liên kết giữa các địa phương trong vùng để phát huy hiệu quả cao nhất những tiềm năng, thế mạnh của từng địa phương trong Vùng.

Theo đó, vùng đồng bằng Sông Hồng được định hướng trở thành vùng phát triển nhanh, bền vững, có cơ cấu kinh tế hợp lý, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc; công nghiệp, dịch vụ hiện đại và nông nghiệp công nghệ cao, hữu cơ, xanh, tuần hoàn có giá trị kinh tế cao; trở thành trung tâm giáo dục, đào tạo nhân lực chất lượng cao của cả nước; đi đầu về phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, kinh tế số, xã hội số; có hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, hiện đại, đô thị thông minh, có tính kết nối cao.

Tình trạng ô nhiễm môi trường, ùn tắc giao thông và ngập úng cơ bản được giải quyết. Trong đó, Thủ đô Hà Nội “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”, trở thành trung tâm, động lực thúc đẩy phát triển vùng và cả nước, phấn đấu ngang tầm thủ đô các nước phát triển trong khu vực.

Triển khai kế hoạch hành động của Hội đồng trong 6 tháng cuối năm 2023, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Nguyễn Chí Dũng cho biết, kế hoạch đã phân công cho 10 bộ, ngành và các thành viên Hội đồng điều phối vùng với 21 nhiệm vụ và mỗi địa phương 3 nhiệm vụ. Trong đó, ngoài nhiệm vụ chung, Hội đồng yêu cầu các địa phương, đặc biệt là thành phố Hà Nội khẩn trương hoàn thiện quy hoạch cấp tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo tiến độ trước ngày 31-12-2023. Các bộ, ngành Trung ương căn cứ chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn, quy chế hoạt động của Hội đồng điều phối vùng tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho các địa phương triển khai các chương trình, dự án thuộc nhiệm vụ của trung ương gắn với bảo đảm nguồn lực phù hợp, tiếp tục nghiên cứu thực hiện thí điểm phân cấp, ủy quyền trong lĩnh vực tài chính, đầu tư, quy hoạch, đất đai, môi trường và tổ chức bộ máy.

“Các bộ, địa phương cần tăng cường trách nhiệm, vai trò chủ động và sáng tạo huy động cộng đồng doanh nghiệp, các tổ chức, hiệp hội, chuyên gia... trong việc thúc đẩy hợp tác, liên kết vùng. Tạo sự thống nhất cao trong nhận thức ở tất cả các cấp, các ngành về yêu cầu cấp bách trong đẩy mạnh hợp tác, liên kết vùng, khắc phục các điểm nghẽn, huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực, nâng cao khả năng cạnh tranh vùng. Các địa phương trong vùng cần xác định cơ chế liên kết vùng phải trở thành tư duy chủ đạo, xuyên suốt trong quá trình xây dựng phát triển”- Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nêu rõ.

Thảo luận những vấn đề chiến lược, dài hạn, đảm bảo tính liên kết

Tại Hội nghị này, lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương thảo luận, bàn bạc nhiều nội trung, trong đó thảo luận và cho ý kiến về một số định hướng quy hoạch phát triển vùng đồng bằng Sông Hồng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.  

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã dự kiến phát triển vùng đồng bằng Sông Hồng với 3 nhóm định hướng lớn: Tổ chức không gian phát triển Vùng gắn với 4 hành lang kinh tế - 4 vùng động lực, đô thị và cực tăng trưởng - 2 tiểu vùng kinh tế; Phát triển 8 ngành, lĩnh vực chủ yếu với trọng tâm là phát triển công nghiệp hiện đại, có lợi thế cạnh tranh của Vùng; các ngành dịch vụ có hàm lượng công nghệ cao về du lịch, công nghệ thông tin, tài chính - ngân hàng, logistics, giáo dục đào tạo, y tế… gắn với phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Cùng với đó phát triển kết cấu hạ tầng Vùng, với trọng tâm là phát triển hạ tầng trọng yếu về giao thông kết nối liên vùng như: các tuyến đường bộ cao tốc liên vùng và nội vùng, tuyến đường Vành đai 4, Vành đai 5 – Vùng Thủ đô, tuyến đường sắt tốc độ cao, hạ tầng cảng biển, cảng hàng không…

Tập trung giải quyết căn bản các vấn đề môi trường nhất là rác thải, khi thải, ô nhiễm tại các dòng sông, tình trạng ngập úng ở thành phố Hà Nội, thành phố Hải Phòng và các đô thị lớn. Thảo luận, định hướng vị trí, quy mô các khu xử lý chất thải rắn, chất thải nguy hại tập trung cấp vùng; thu hút đầu tư, xã hội hóa nguồn lực để cải thiện phục hồi chất lượng môi trường tại lưu vực sông Nhuệ, sông Đáy, hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải. Quy hoạch và có cơ chế, chính sách để di chuyển, xây dựng mới các bệnh viện, trường đại học tại các địa phương lân cận để giảm tải áp lực đối với hạ tầng xã hội, ùn tắc giao thông tại Hà Nội.

Nghiên cứu, đề xuất cơ chế, chính sách phát triển tiểu vùng phía Nam vùng đồng bằng Sông Hồng, nhất là việc tiếp cận nguồn lực để phát triển kết cấu hạ tầng; thu hút đầu tư với định hướng phát triển tiểu vùng Nam đồng bằng Sông Hồng, tập trung một số lĩnh vực như: Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, hữu cơ, tuần hoàn; công nghiệp bảo quản chế biến nông sản, công nghiệp hỗ trợ; năng lượng tái tạo; phát triển các khu công nghiệp sinh thái, khu kinh tế ven biển; du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, du lịch tâm linh.

Thành phố Hà Nội sẽ tiếp nhận Khu công nghệ cao Hòa Lạc nên cần nghiên cứu, đề xuất các giải pháp, chính sách để đẩy mạnh hiệu quả hoạt động của Khu công nghệ cao gắn với các viện nghiên cứu, trường đại học của Thành phố để trở thành trung tâm khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo của vùng. Nghiên cứu, xây dựng khu công nghệ cao tại Hà Nam theo lộ trình phù hợp, tập trung vào lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, tự động hóa, công nghệ sinh học.

Nghiên cứu đề xuất các cơ chế đặc thù cho vùng đồng bằng Sông Hồng. Hiện nay, Bộ Tư pháp đang phối hợp với Thành phố Hà Nội xây dựng Luật Thủ đô (sửa đổi) trong đó có 80 chính sách mới, đột phá cho thành phố nhằm phát triển thành phố Hà Nội trở thành trung tâm đầu não, chính trị, văn hóa, giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ và y tế của Vùng.

Đối với vùng, đề nghị nghiên cứu một số cơ chế, chính sách tập trung vào một số lĩnh vực: Phát triển hạ tầng giao thông hiện đại (đường cao tốc, đường sắt đô thị), logistics, dịch vụ hậu cần cảng biển, khu thương mại tự do gắn với hệ thống cảng biển; Quản lý xây dựng và phát triển hạ tầng đô thị thông minh và bảo vệ môi trường; Đẩy mạnh phát triển khoa học – công nghệ và chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo; Gìn giữ, bảo tồn và phát huy văn hóa, lịch sử gắn với phát triển du lịch.

Thảo luận về các danh mục dự án quan trọng liên vùng để chuẩn bị cho giai đoạn 2026-2030 và nguyên tắc, tiêu chí xác định dự án và cách thức bố trí nguồn lực để triển khai thực hiện.

Tập trung đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Vùng đồng bằng Sông Hồng có lợi thế hiện đang là trung tâm hàng đầu về y tế, giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ với đội ngũ trí thức giỏi và là cái nôi sản sinh, đào tạo và cung ứng nguồn nhân lực cho cả nước với nhiều trường đại học, trung tâm nghiên cứu, giáo dục nghề nghiệp có uy tín tập trung tại Thành phố Hà Nội nên cần có giải pháp đào tạo, phát huy đội ngũ nhân lực của Vùng.

Nghiên cứu xây dựng trung tâm dữ liệu vùng, hoàn thiện và chia sẻ hệ thống cơ sở dữ liệu chung của các tỉnh, thành phố trực thuộc vùng nhất là về lĩnh vực môi trường, quản lý đất đai, thu hút đầu tư, các chỉ số phát triển kinh tế - xã hội để phục vụ công tác điều phối liên kết vùng hiệu quả, chính xác, kịp thời.