Việc xe tự chế ngang nhiên hoạt động bất chấp lệnh cấm tạo ra sự bát nháo, nguy hiểm trên các tuyến đường, đồng thời làm mất mỹ quan đô thị Thủ đô. Đùa với tử thần Gần đây, xe tự chế bị kiểm soát gắt gao hơn nên nhiều chủ phương tiện không dám hoạt động nhiều. Nhưng xe tự chế vẫn âm thầm hoạt động trên nhiều tuyến đường vắng trong khu vực nội thành. Ở các huyện ngoại thành, xe tự chế chở hàng hầu như hoạt động khá thoải mái. Hầu hết các xe tự chế hoạt động chở hàng cho các chợ hoặc cho người có nhu cầu thuê. Thịnh hành nhất vẫn là xe ba gác chở thuê hàng hóa, đồ đạc chuyển nhà… Xe ba gác có cấu tạo khá đơn giản nên có thể chế tạo rất nhanh trong các xưởng tự phát của người dân, và tất nhiên là làm "chui".
Theo quan sát của chúng tôi, đa số xe tự chế hoạt động trên đường đều gắn mác "thương binh" hoặc "27-7". Điều đáng nói, hầu hết người điều khiển loại xe này đều rất trẻ nên chắc chắn không phải là thương binh. Lực lượng này chở thuê bất cứ thứ gì và khi nào được yêu cầu, cũng không ngần ngại thừa nhận họ không phải là thương binh mà chỉ "có quan hệ với thương binh" để tiện bề kiếm sống. Do đặc điểm nhỏ gọn, những chiếc xe ba gác này có thể dễ dàng len lỏi qua các ngõ ngách trong TP nên rất khó khăn để xử lý. Nhiều người dân tỏ ra bức xúc khi nói đến loại xe này. Theo đó, xe ba gác chở hàng đi rất ẩu, không quan sát đường sá, thường xuyên lạng lách, đánh võng, leo vỉa lè, vượt đèn đỏ… làm gia tăng hiểm họa tai nạn trên đường phố. Tìm hiểu chất lượng của xe ba gác tự chế, chúng tôi không khỏi bất ngờ khi độ nguy hiểm của chúng quá cao. Các bộ khung bằng ống tuýp được hàn sơ qua, rồi gắn với phần trên của thân xe máy rẻ tiền, động cơ của xe có dung tích trên 100cc, có nguồn gốc xuất xứ từ hàng kém chất lượng. Với thiết kế sơ sài như vậy nên khi lưu thông trên đường, xe ba gác tự chế rung bần bật cũng không có gì là lạ. Cũng chính vì kết cấu không chắc chắn nên chỉ cần va chạm nhẹ cũng đủ làm chiếc xe tự chế văng tứ tung các bộ phận ra đường. Nguy cơ tai nạn từ xe tự chế không chỉ vì chất lượng kém và lái ẩu mà còn do sự chủ quan, coi thường của người dân. Khi gặp xe tự chế lưu thông trên đường, người dân vẫn vô tư vượt, lách, không quan tâm đến tính nguy hiểm của loại xe này. Hơn nữa, họ không có ý thức thông báo cho các cơ quan chức năng về xe tự chế, để mặc cho xe tự chế hoành hành, mặc dù cũng biết đây là loại xe vi phạm luật giao thông. Vấn đề nan giải Từ khi xe tự chế bị cấm lưu thông, tưởng như người dân bớt đi một mối lo ngại mất ATGT, nhưng dường như chúng ta vẫn loay hoay tìm giải pháp cho xe tự chế. Vẫn có một độ khó khăn nhất định khi xử lý loại xe này. Phải nhìn nhận một thực tế là tất cả các xe ba gác tự chế đều được dùng để mưu sinh. Hầu hết người dùng xe tự chế chở hàng thuê đều không có điều kiện kinh tế khá giả, do đó không đủ vốn để sắm một chiếc xe tải đàng hoàng. Họ cũng không thể dùng xe máy để chở thuê vì năng suất sẽ rất thấp, thu không đủ bù chi. Mặt khác, không phải ai cũng lo đủ tiền và có đủ thời gian để đi học lấy bằng lái xe ô tô vì quá trình đó phải mất vài tháng và tốn kém. Qua thực tế cho thấy, lý do kiếm sống thường được những người vi phạm dựa vào để biện minh cho những việc làm sai trái của mình. Xe ba gác là loại xe rẻ tiền nhưng rất nguy hiểm cho chính lái xe và những người khác, vì vậy không thể vì mưu sinh cho bản thân mà gây nguy hại cho người khác. Chính vì vậy, cần xử lý thật nghiêm những đối tượng lái xe ba gác vi phạm luật giao thông, gây tai nạn. Đối với sự chủ quan và thờ ơ của người dân, cần vận động tuyên truyền sâu rộng tại chính những điểm tập trung xe tự chế như những chợ đầu mối, những điểm tập kết hàng hóa. Nếu không có ai thuê thì tin chắc số xe tự chế sẽ giảm đi đáng kể. Một việc làm rất cần thiết của người dân là phát hiện, tố giác, báo cáo với cơ quan chức năng những chiếc xe tự chế có dấu hiệu gây nguy hiểm cho giao thông. Dựa vào tai mắt của người dân là cách tốt nhất để loại bỏ những hành vi nguy hiểm của xe tự chế. Bên cạnh đó, cần tăng cường tập trung những đối tượng lái xe tự chế để mưu sinh, tuyên truyền, giáo dục về sự nguy hiểm của loại xe này. Cũng cần hướng họ làm một việc khác hoặc có kế hoạch đào tạo họ làm việc ít nguy hiểm hơn cho giao thông. Đó chính là giải pháp bền vững để dần loại bỏ xe tự chế nguy hiểm, đem lại sự bình yên cho giao thông Thủ đô.
 Xe tự chế vẫn ngang nhiên lưu thông trên đường phố Hà Nội. Ảnh: Chiến Công |
