| Ảnh minh họa |
Điều 20 Hiến pháp năm 2013 quy định: “Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về sức khỏe, danh dự và nhân phẩm; không bị tra tấn, bạo lực, truy bức nhục hình hay bất cứ hình thức đối xử nào khác xâm phạm thân thể, sức khỏe, xúc phạm danh dự, nhân phẩm”.
Điều 10 của Công ước chống tra tấn quy định “Mỗi quốc gia thành viên phải bảo đảm rằng giáo dục và tuyên truyền về nghiêm cấm hành động tra tấn được đưa đầy đủ vào chương trình đào tạo các quan chức thực thi pháp luật, các nhân viên dân sự, quân sự, y tế, công chức và những người khác mà có thể liên quan đến việc giam giữ, thẩm vấn hoặc đối xử với bất kỳ cá nhân nào bị bắt, giam giữ hay cầm tù dưới bất kỳ hình thức nào”.
Việt Nam hiện có khoảng 53 trại giam, 82 trại tạm giam, 734 nhà tạm giữ và 224 buồng tạm giữ ở các đồn biên phòng. Tất cả các cơ sở này đều phải tuân thủ các quy định của pháp luật về tiêu chuẩn trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ.
Đối với trại giam, quy mô giam giữ phạm nhân tại mỗi trại giam thuộc Bộ Công an có quy mô giam giữ từ 2.000 phạm nhân đến 5.000 phạm nhân. Mỗi trại giam được thành lập một số phân trại trại giam, mỗi phân trại có quy mô giam giữ nhiều nhất là 1.000 phạm nhân. Quy mô giam giữ phạm nhân tại mỗi trại giam thuộc Bộ Quốc phòng nhiều nhất là 500 phạm nhân. Trại giam phải được bảo vệ nghiêm ngặt và an toàn, có lực lượng vũ trang bảo vệ, tuần tra, canh gác 24/24 giờ. Các buồng giam phải được xây dựng chắc chắn, có đủ ánh sáng và bảo đảm vệ sinh môi trường. Chỗ nằm tối thiểu của mỗi phạm nhân là 2 mét vuông (2m2), có bệ gạch men, ván sàn hoặc giường.
Đối với phạm nhân có con nhỏ ở cùng thì được bố trí chỗ nằm tối thiểu là 03 mét vuông (3m2), có bệ gạch men, ván sàn hoặc giường. Mỗi phân trại trong trại giam, khu giam giữ phạm nhân trong trại giam được trang bị 1 hệ thống loa truyền thanh, 1 hệ thống truyền hình cáp nội bộ; mỗi buồng giam tập thể dưới 30 phạm nhân được trang bị 1 máy vô tuyến truyền hình màu có kích thước 21 inch trở lên; buồng giam từ trên 30 phạm nhân được trang bị 1 máy vô tuyến truyền hình màu có kích thước màn hình từ 29 inch trở lên… (các điều 5, 6, khoản 4 Điều 8, khoản 2 Điều 9, khoản 2 Điều 12, khoản 2 Điều 14 Nghị định số 117/2011/NĐ-CP ngày 15-12-2011 của Chính phủ quy định về tổ chức, quản lý phạm nhân và chế độ ăn, mặc, ở, sinh hoạt, chăm sóc y tế đối với phạm nhân).
Đối với trại tạm giam, nhà tạm giữ, tại Nghị định số 89/1998/NĐ-CP ngày 7-11-1998 của Chính phủ ban hành quy chế về tạm giữ, tạm giam (các điều 6, 13, 14, 27) và Nghị định số 98/2002/NĐ- CP ngày 27-11-2002 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế tạm giữ, tạm giam ban hành kèm theo Nghị định số 89/1998/NĐ-CP (Điều 1) quy định: Nhà tạm giữ có một số buồng tạm giam và phải treo biển “Buồng tạm giam”. Nhà tạm giữ được tổ chức một bếp ăn, có đủ dụng cụ cần thiết; Trại tạm giam được thiết kế, xây dựng kiên cố, có đủ ánh sáng bảo đảm vệ sinh môi trường và sức khỏe cho người bị tạm giam, tạm giữ, an toàn phòng cháy, chữa cháy, phù hợp với đặc điểm khí hậu của từng địa phương và yêu cầu an toàn của công tác quản lý giam, giữ.
Trại tạm giam được tổ chức bệnh xá hoặc BV để khám và chữa bệnh cho người đang bị giam, giữ; Buồng tạm giữ ở Đồn biên phòng do Đồn trưởng Đồn biên phòng trực tiếp quản lý. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Đồn trưởng Đồn biên phòng trong việc quản lý tạm giữ được thực hiện như quy định đối với Trưởng Nhà tạm giữ. Chế độ đối với người bị tạm giữ và chế độ quản lý tạm giữ của Buồng tạm giữ ở đồn biên phòng được thực hiện theo các quy định tại Quy chế về tạm giữ, tạm giam. Những đồn biên phòng không có buồng tạm giữ khi cần tạm giữ người có dấu hiệu phạm tội theo thẩm quyền được pháp luật quy định thì Chỉ huy đồn biên phòng phải cử người dẫn giải họ đến Nhà tạm giữ, Trại tạm giam gần nhất để tạm giữ theo quy định.
Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam năm 2015 (các Điều 14, 27, 31) quy định chi tiết, tiến bộ và yêu cầu cao hơn về cơ sở vật chất đối với nhà tạm giữ, trại tạm giam, cụ thể như: Yêu cầu nhà tạm giữ phải có các buồng tạm giữ, buồng tạm giam, buồng kỷ luật và buồng quản lý phạm nhân và có thể có các công trình phục vụ sinh hoạt, chăm sóc y tế, giáo dục người bị tạm giữ, người bị tạm giam, thi hành án phạt tù; Trại tạm giam được chia thành phân trại tạm giam, khu giam giữ, buồng tạm giam, buồng tạm giữ, buồng giam người đang chờ chấp hành án phạt tù, buồng giam người bị kết án tử hình, buồng kỷ luật, phân trại quản lý phạm nhân; được thiết kế, xây dựng kiên cố, đủ ánh sáng, bảo đảm sức khỏe của người bị tạm giữ, người bị tạm giam, vệ sinh môi trường, an toàn phòng cháy, chữa cháy, phù hợp với đặc điểm khí hậu của từng địa phương và yêu cầu công tác quản lý giam giữ; có các công trình phục vụ việc quản lý giam giữ, sinh hoạt, chăm sóc y tế, giáo dục người bị tạm giữ, người bị tạm giam, thi hành án phạt tù…
