| Hình ảnh nhóm lính Gabon phát biểu kêu gọi nổi dậy sau khi chiếm đài phát thanh truyền hình quốc gia sáng 7/1. |
Người dân thủ đô Libreville của Gabon đã thức dậy bởi những tiếng súng và xe tăng tuần tra trên đường sáng ngày 7/1 (giờ địa phương), sau khi nhiều sĩ quan quân đội đã tiến hành một cuộc nổi dậy, nghi là đảo chính ở nước này.
Tuy nhiên chỉ ít giờ sau, phát ngôn viên của chính phủ Guy Bertrand Mapangou đã xuất hiện và tuyên bố tình hình đã được kiểm soát, cùng với việc bắt giữ 4 người có liên quan trong khi một người nữa đã bỏ trốn.
Ai là kẻ đứng sau?
Trung úy Kelly Ondo Obiang, người tuyên bố đã giành quyền kiểm soát chính quyền thông qua các phương tiện truyền thông quốc gia, tự xưng là phó chỉ huy lực lượng Vệ binh Cộng hòa và chủ tịch Phong trào Thanh niên Yêu nước của Lực lượng An ninh và Quốc phòng Gabon (MPJFDS).
Theo tuyên bố của ông này, nhóm MPJFDS đã buộc phải hành động bởi Tổng thống Gabon Ali Bongo Ondimba không còn đủ khả năng về thể chất và tinh thần để cai trị đất nước do những lý do sức khỏe của ông thời gian qua.
Ông Obiang cũng chỉ trích hệ thống lãnh đạo cấp cao của nước này vì đã không bảo vệ "lợi ích tốt nhất của quốc gia", mà thay vào đó lại "dung túng cho lời nói dối của tổng thống" về sức khỏe của ông. Điều này được cho là đã đề cập đến bài phát biểu năm mới từ Morocco của ông Bongo, tuyên bố rằng ông vẫn ổn.
Ông Obiang còn khẳng định mục đích của cuộc đảo chính là để cứu nền dân chủ và bảo vệ "sự thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ quốc gia", đồng thời kêu gọi tất cả các lực lượng an ninh và thanh niên Gabon tự vũ trang để "kiểm soát tất cả các phương tiện giao thông, doanh trại, trạm kiểm soát an ninh, kho vũ khí, sân bay".
"Gabon sẽ được cai trị bởi một hội đồng phục hồi quốc gia sẽ được thành lập trong thời gian sớm nhất", ông Obiang nói.
Chuyện gì đã xảy ra với Tổng thống?
Gia đình ông Bongo đã cai trị đất nước sản xuất dầu Gabon trong gần nửa thế kỷ qua. Ông Bongo đã trở thành tổng thống kế vị cha mình - ông Omar - kể từ khi ông này qua đời năm 2009 sau 42 năm cầm quyền được. Chiến thắng tại cuộc bầu cử vào năm 2016 của ông Bongo đã đối mặt với sự phản kháng dữ dội bởi những tuyên bố gian lận.
Vị Tổng thống 59 tuổi này được cho là đã phải nhập viện hồi tháng 10 tại Ả Rập Saudi sau khi bị đột quỵ. Từ tháng 11, ông Bongo đã đến Morocco để tiếp tục điều trị.
Trong bài phát biểu mừng năm mới vừa qua, ông Bongo cũng thừa nhận vấn đề sức khỏe nhưng khẳng định mình đang hồi phục. Ngoại trừ việc ông này chỉ nói ít và hầu như không di chuyển cánh tay phải của mình thì dường như Tổng thống Gabon có vẻ khỏe mạnh.
Đã có tiền lệ đảo chính tại Gabon?
Gabon đã từng trải qua một cuộc đảo chính quân sự vào năm 1964, khi các sĩ quan quân đội nổi dậy hòng lật đổ Tổng thống Leon Mba nhưng ông này đã giành lại quyền kiểm soát trong vòng vài ngày sau đó với sự giúp đỡ của Tổng thống Pháp Charles de Gaulle. Hơn 150 đối thủ của Mba đã bị bắt giữ sau vụ việc này trong khi cựu Tổng thống Gabon thì thề "không ân xá hay thương hại" bất cứ ai có liên quan tới vụ việc.
