Nợ xấu vẫn tiếp tục trở thành một trong những thách thức lớn nhất của ngành ngân hàng trong năm 2024.
Nhiều ngân hàng nợ xấu tăng đến 50%
Báo cáo tài chính của 29 ngân hàng cho thấy, tính tới cuối tháng 6/2024, có tới 24/29 ngân hàng ghi nhận tỷ lệ nợ xấu tăng so với cuối năm 2023. Số dư nợ xấu tuyệt đối của các ngân hàng tăng hơn 20% so với cuối năm ngoái. Tại nhiều ngân hàng, nợ xấu tuyệt đối tăng 30-50%.
Tốc độ tăng nợ xấu tại nhiều ngân hàng như Bac A Bank với số dư nợ xấu tăng mạnh đến 65,3% so với thời điểm cuối năm 2023, VietABank tăng 52,3%, LPBank tăng 48,6%, VietBank tăng 47,4%...
Số liệu từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), nợ xấu tổng thể của toàn hệ thống đạt khoảng 6,9% vào cuối tháng 6/2024, trong khi đó nợ xấu nội bảng đạt khoảng 4,95% vào cuối tháng 5/2024. Như vậy, nợ xấu nội bảng tăng gần 0,4 điểm phần trăm so với đầu năm 2024 và trong xu hướng tăng mạnh kể từ năm 2022 đến nay.
Nguyên nhân khiến cho nợ xấu tăng nhanh trong thời gian qua một phần là ảnh hưởng từ tình hình kinh tế khó khăn trong giai đoạn 2020-2023 do ảnh hưởng từ dịch Covid-19 khiến nhiều doanh nghiệp và cá nhân gặp khó khăn trong việc trả nợ. Hoạt động xử lý nợ xấu tiếp tục gặp khó khăn do thị trường bất động sản vẫn trầm lắng và bất động sản là tài sản bảo đảm chính cho phần lớn các khoản vay. Ngoài ra, sự kiện SCB bị đưa vào diện kiểm soát đặc biệt và các khoản nợ xấu phát sinh từ ngân hàng này cũng làm cho tỷ lệ nợ xấu tăng mạnh hơn.
Trong khi đó, các ngân hàng cho hay, thu hồi nợ xấu đang gặp vô vàn khó khăn. Tại thời điểm này, các ngân hàng đang cấp tập rao bán tài sản thế chấp để xử lý, thu hồi nợ. Tài sản được rao bán không chỉ là đất nền, nhà phố, căn hộ, ô tô, máy móc, thiết bị mà còn có cả cổ phiếu, tài sản hình thành trong tương lai.
Theo Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng (NHNN), tính riêng trong 6 tháng đầu năm 2024, toàn hệ thống xử lý được 167.300 tỷ đồng nợ xấu, tăng khoảng 45,6% so với cùng kỳ năm trước. Tuy vậy, gần một nửa trong số đó là do các tổ chức tín dụng tự xử lý bằng trích lập dự phòng rủi ro. Việc thu giữ tài sản đảm bảo, xử lý nợ xấu đang gặp nhiều khó khăn.
Chưa thoát khỏi ám ảnh nợ xấu
Dự báo nợ xấu sẽ tiếp tục gia tăng trong bối cảnh nền kinh tế đang đối mặt với nhiều rủi ro và thách thức. Tổng Thư ký Hiệp hội ngân hàng Việt Nam (VNBA)- TS Nguyễn Quốc Hùng, nhận định dù ngành ngân hàng đã có nhiều nỗ lực nhưng trong bối cảnh nền kinh tế khó khăn kéo dài, nợ xấu vẫn gia tăng. “Nợ xấu vẫn có nguy cơ gia tăng nhanh trong thời gian tới khi thị trường bất động sản vẫn còn khó khăn, giao dịch còn hạn chế" - TS Nguyễn Quốc Hùng nhìn nhận.
Ông Quản Trọng Thành - Giám đốc khối phân tích Công ty Chứng khoán Maybank chỉ rõ, các khoản nợ quá hạn của DN vừa và nhỏ trong ngành thương mại, thép... đã khiến nợ xấu gia tăng. "Triển vọng cải thiện tỷ lệ nợ xấu vẫn còn khó khăn bởi phụ thuộc vào sự phục hồi của DN”. Đặc biệt, nợ cơ cấu lại thời hạn và giữ nguyên nhóm nợ theo Thông tư số 06/2024/TT-NHNN và Thông tư số 02/2023/TT-NHNN tăng khá mạnh, cho thấy rằng nhiều doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn trong việc trả nợ và cần sự hỗ trợ từ các chính sách cơ cấu lại nợ.
Trước áp lực nợ xấu gia tăng, nhiều ngân hàng đã tăng cường trích lập dự phòng rủi ro để bảo vệ tài chính của mình. Đây là một biện pháp quan trọng giúp các ngân hàng giảm thiểu rủi ro tín dụng và đối phó với các khoản nợ khó đòi.
Theo báo cáo tài chính quý II/2024, VietinBank đã tăng trích lập dự phòng rủi ro tín dụng lên 7.817 tỷ đồng, tăng 21% so với cùng kỳ năm trước, dù lợi nhuận trước thuế chỉ đạt 6.750 tỷ đồng. Tương tự, BIDV cũng trích lập 5.358 tỷ đồng để dự phòng rủi ro tín dụng, tăng 36% so với cùng kỳ, trong khi lợi nhuận trước thuế đạt gần 15.549 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm, tăng 12%.
Ngoài việc tăng cường dự phòng rủi ro, NHNN cũng đã chỉ đạo các ngân hàng triển khai các biện pháp cơ cấu lại nợ và xử lý nợ xấu theo chương trình giai đoạn 2021-2025. Điều này bao gồm việc tiếp tục kiểm soát và hạn chế nợ xấu mới phát sinh, nâng cao chất lượng tín dụng và giám sát chặt chẽ các hoạt động cấp tín dụng, tình hình xử lý nợ xấu.
Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú cho biết: trong thời gian tới, NHNN cho biết sẽ tiếp tục triển khai quyết liệt, hiệu quả Đề án “Cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021-2025” góp phần phát triển hệ thống các TCTD hoạt động lành mạnh, chất lượng, hiệu quả, công khai, minh bạch theo quy định của pháp luật và tiệm cận, đáp ứng các chuẩn mực, thông lệ quốc tế; đẩy mạnh xử lý nợ xấu, nâng cao chất lượng tín dụng, ngăn ngừa, hạn chế tối đa nợ xấu mới phát sinh.
Hiện đa phần các ngân hàng thương mại đã được phê duyệt đề án tái cơ cấu. Trong đó, 3 ngân hàng 0 đồng đang hoàn thiện khâu thẩm định giá và sẽ chuyển giao cho các ngân hàng khác trong thời gian tới.
Để giải quyết nợ xấu có 2 vấn đề cần phải quan tâm: phát triển thị trường mua bán nợ và vực dậy thị trường bất động sản. Các cơ quan có thẩm quyền cần thiết bổ sung quy định pháp luật cho phép các tổ chức tín dụng là bên nhận bảo đảm của khoản nợ xấu được quyền thu giữ tài sản bảo đảm, góp phần đẩy nhanh tiến độ xử lý nợ xấu. Đồng thời, bổ sung quy định về cơ chế phối hợp, hỗ trợ của chính quyền địa phương, cơ quan công an cho các tổ chức tín dụng trong việc thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu… (Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam TS Nguyễn Quốc Hùng)
