Tổng Bí thư Tô Lâm gợi mở các yêu cầu cụ thể về góp ý dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng

Trước khi các đại biểu Quốc hội thảo luận ở Tổ góp ý dự thảo Văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, phát biểu tại hội trường Quốc hội, Tổng Bí thư Tô Lâm gợi mở một số nhóm nội dung để các đại biểu cùng trao đổi, làm rõ thêm.

Hoàn thiện thể chế, kiểm soát quyền lực và phân cấp hiệu quả

Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng, thời điểm hiện nay là giai đoạn đặc biệt quan trọng để hoàn thiện thể chế, định hình mô hình phát triển đất nước. Tổng Bí thư khẳng định, tiếng nói của đại biểu Quốc hội không chỉ mang ý nghĩa pháp lý mà còn phản ánh tâm tư, nguyện vọng của cử tri, là tiếng nói của thực tiễn đời sống kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh.

Theo Tổng Bí thư, hệ thống pháp luật nước ta đã đạt được nhiều bước tiến, song trong thực tế vẫn còn tình trạng “luật thì đúng nhưng khó thi hành”, “trên thông nhưng dưới vướng”. Nhiều nghị định, thông tư ban hành công phu, dày dặn nhưng cán bộ cơ sở không dám làm, doanh nghiệp thì loay hoay, người dân lúng túng.

Tổng Bí thư đề nghị các đại biểu Quốc hội tập trung làm rõ nguyên nhân của những vướng mắc này, chỉ ra chỗ nào còn chồng chéo, chỗ nào cách hiểu khác nhau, chỗ nào quy định buộc người dân hay doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm vượt quá khả năng của họ.

Theo Tổng Bí thư, pháp luật phải hướng tới rõ ràng, dễ hiểu, dễ thực hiện, câu chữ ngắn gọn, không đánh đố, không để lại “khoảng mờ” cho sự lạm dụng hay né tránh. 

Chính sách ban hành ra phải đo được tác động, kiểm soát được rủi ro, đặc biệt là phải tạo thuận lợi chứ không tạo thêm thủ tục. Một đạo luật tốt không phải là đạo luật viết hay, mà là đạo luật đi được vào cuộc sống.

Theo Tổng Bí thư, các đại biểu cần chỉ rõ để luật thực sự đi vào cuộc sống thì trong dự thảo văn kiện Đại hội XIV cần bổ sung, điều chỉnh những định hướng gì, phải nói thẳng để sửa thẳng.

Về xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: Nhà nước pháp quyền không chỉ là có hệ thống luật pháp đầy đủ. Nhà nước pháp quyền trước hết là sự thượng tôn Hiến pháp và pháp luật, là sự kiểm soát quyền lực, là công khai, minh bạch, là giải trình trước Nhân dân. 

Tổng Bí thư đặt câu hỏi: “Chúng ta đã làm đủ chưa để mỗi quyền lực đều được ràng buộc trong khuôn khổ pháp luật, vận hành đúng thẩm quyền, đúng mục đích, đúng lợi ích của Nhân dân chưa? Còn khoảng trống nào khiến người dân thấy "muốn thì được, không muốn thì thôi"? Còn tình trạng nào mà người dân phải "xin" những thứ lẽ ra họ được "hưởng"? nếu chưa có câu trả lời đầy đủ, đó chính là chỗ Nhà nước pháp quyền chưa hoàn chỉnh". "Xây dựng Nhà nước pháp quyền của chúng ta là xây dựng một nhà nước mạnh nhưng không lạm quyền; có kỷ cương nhưng không xa dân; hành động quyết liệt nhưng vẫn nhân văn, thuyết phục, có đối thoại. Những định hướng như thế cần được làm thật rõ trong văn kiện Đại hội XIV” - Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Về phân cấp, phân quyền, Tổng Bí thư cho rằng, cần làm rõ hai câu hỏi căn bản: “Phân cấp cái gì, đi liền với điều kiện gì?” và “Cơ chế chịu trách nhiệm, kiểm tra, giám sát như thế nào?”. Giao quyền phải đi kèm nguồn lực, nhân lực, công cụ và hành lang pháp lý. Không thể chỉ “đẩy việc xuống” mà không đi cùng điều kiện thực hiện.

Với mô hình chính quyền đô thị hai cấp, cần thiết kế sao cho dân không bị xa chính quyền, không bị “thêm tầng, thêm nấc”. Chính quyền cơ sở phải được xác định rõ quyền hạn, nguồn lực để thực hiện nhiệm vụ phát triển. Mối quan hệ giữa ba cấp chính quyền - Trung ương, tỉnh, cơ sở phải thông suốt, hỗ trợ lẫn nhau, tuyệt đối không đùn đẩy, né tránh trách nhiệm.

Tổng Bí thư cũng nhấn mạnh đến đổi mới tư duy và phương thức quản trị quốc gia. Thế giới và trong nước đều đang thay đổi nhanh chóng, nếu tư duy chậm hơn thực tiễn thì chính sách sẽ lạc hậu ngay khi ban hành. Tổng Bí thư đề nghị mạnh dạn chỉ ra những tư duy cũ, cách làm cũ để chuyển sang quản lý theo hướng Nhà nước kiến tạo, phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Theo Tổng Bí thư, chúng ta phải khẳng định rõ hơn mô hình quản trị quốc gia trong giai đoạn tới: quản trị dựa trên pháp luật minh bạch, dữ liệu tin cậy, hạ tầng số hiện đại, bộ máy tinh gọn, cán bộ liêm chính, kỷ cương đi đôi với phục vụ.

Khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng, phát huy tiếng nói của Nhân dân

Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định, vai trò lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Đảng lãnh đạo bằng đường lối đúng, bằng nêu gương trong sạch, bằng tổ chức kỷ luật, bằng sự tin yêu của Nhân dân.

Tổng Bí thư đề nghị các đại biểu Quốc hội góp ý về cơ chế để Đảng lãnh đạo tuyệt đối, toàn diện nhưng không làm thay, không bao biện, để Chính phủ điều hành đúng chức năng, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể thực sự trở thành cầu nối tin cậy giữa Nhà nước và Nhân dân. Người dân không chỉ là đối tượng thụ hưởng mà còn là chủ thể tham gia, giám sát, phản biện.

Đảng cầm quyền không chỉ là lãnh đạo mà còn là tổ chức thực hiện, kiểm tra và chịu trách nhiệm về kết quả. Mọi chính sách, đạo luật phải thực sự phục vụ phát triển đất nước, giữ vững độc lập, chủ quyền, đoàn kết toàn dân. Đồng thời, phải khắc phục tư duy cục bộ, lợi ích nhóm, bảo vệ người dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung.

Tổng Bí thư cũng đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận về 18 điểm mới, định hướng lớn đã nêu trong văn kiện, xem xét đã đủ tầm, đủ cụ thể hay chưa, có điểm nào còn dừng ở mức chủ trương, định hướng mà chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Đồng thời, cần nhận diện những vấn đề chưa được đề cập đầy đủ để kịp thời tháo gỡ ngay từ bây giờ, tránh phát sinh vướng mắc sau này.

Tổng Bí thư Tô Lâm mong muốn các đại biểu thảo luận thẳng thắn, chất lượng, thực chất, đóng góp trí tuệ, trách nhiệm để hoàn thiện văn kiện và thể chế hóa thành các đạo luật phù hợp với thực tiễn.

Tổng Bí thư nhấn mạnh mục tiêu chung là đất nước phát triển bền vững, xã hội trật tự - kỷ cương, nhân văn - ấm áp; người dân được bảo vệ và có cơ hội vươn lên bằng chính sức lao động của mình. Ai làm đúng pháp luật thì được bảo hộ, ai làm sai thì bị xử lý nghiêm minh.

Về những điểm mới, điểm đột phá, Tổng Bí thư cho biết Tiểu ban Văn kiện đã nêu 18 điểm mới, những định hướng được coi là đột phá, thể hiện tinh thần dám đổi mới, dám chuyển đổi mô hình phát triển, dám tổ chức lại bộ máy và phương thức vận hành.

Tổng Bí thư đề nghị các đại biểu Quốc hội tập trung góp ý vào các nhóm vấn đề trọng tâm: Góp ý vào tính khả thi của thể chế, của pháp luật. Góp ý vào tổ chức quyền lực nhà nước, cơ chế kiểm soát quyền lực, cơ chế chịu trách nhiệm cá nhân. Góp ý vào phân cấp, phân quyền, mô hình chính quyền địa phương hai cấp, quan hệ giữa ba cấp chính quyền. Góp ý vào mối quan hệ Đảng - Nhà nước - Mặt trận - Các đoàn thể chính trị, xã hội - Nhân dân sao cho thật sự gắn bó, thật sự đồng lòng. Góp ý vào vai trò Đảng cầm quyền trong quản trị phát triển đất nước. Góp ý để làm rõ và làm sâu thêm các điểm đột phá, không chỉ dừng ở phương châm mà đi vào cơ chế vận hành.

Tổng Bí thư nêu rõ Văn kiện Đại hội là văn kiện gốc, làm rõ được ngay từ đây thì sau này quá trình thể chế hóa, xây dựng luật, tổ chức thi hành sẽ thuận lợi hơn, thống nhất hơn. Tổng Bí thư đề nghị mỗi đại biểu Quốc hội đóng góp với tư cách người đại diện cho Nhân dân, đồng thời cũng với tư cách đảng viên, cán bộ có trải nghiệm thực tiễn sâu sắc, nói điều mình thật sự thấy, điều mình trăn trở, điều mình dám chịu trách nhiệm; tin tưởng với kinh nghiệm công tác, với sự gắn bó rất gần với cử tri, với bản lĩnh của mình, các đại biểu sẽ làm rất tốt trọng trách này.