Điện Kremlin hôm 26/1 cho biết, Nga và Mỹ vừa đạt thỏa thuận gia hạn Hiệp ước Giảm Vũ khí Tấn công Chiến lược Mới (New START). Động thái tích cực trên đã duy trì được hiệp ước lớn cuối cùng loại này giữa hai cường quốc hạt nhân lớn nhất thế giới.
Nhà Trắng hiện chưa xác nhận ngay thông báo của Điện Kremlin, song cho biết, Tổng thống Joe Biden và người đồng cấp Nga Vladimir Putin đã thảo luận về vấn đề này qua điện thoại, và nhất trí rằng các nhóm của cả hai bên sẽ xúc tiến nhanh chóng nhằm hoàn tất việc gia hạn hiệp ước trước ngày 5/2 – thời điểm hiệp ước hết hạn.
Điện Kremlin thông báo về thoả thuận đột phá trên trong một thông báo cho biết, Tổng thống Putin và Tổng thống Mỹ Joe Biden lần đầu tiên điện đàm kể từ khi ông Biden nhậm chức vào ngày 20/1.
Hiệp ước New START (phía Nga gọi là START-3) được ký kết vào ngày 8/4/2010 tại Prague (Cộng hòa Czech) thay thế các hiệp ước về giảm trừ vũ khí hạt nhân chiến lược đã ký kết trước đó. Hiệp ước này sẽ hết hiệu lực vào tháng 2/2021 và có thể kéo dài đến năm 2026 nếu hai bên đồng ý gia hạn. New START quy định mỗi nước được phép triển khai tối đa 1.550 đầu đạn hạt nhân chiến lược các loại trên 700 tên lửa đạn đạo xuyên lục địa hoặc oanh tạc cơ.
Nga và Mỹ không nhất trí về việc gia hạn Hiệp ước New START dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump do chính quyền Washinton muốn gắn kèm một số điều kiện với việc gia hạn, nhưng bị Moscow từ chối.
Trong tài liệu mô tả về cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo, Nhà Trắng không cho biết Nga và Mỹ đã đạt được một thoả thuận hay trao đổi công hàm ngoại giao dù tỏ ra lạc quan. “Hai nhà lãnh đạo Nga và Mỹ đã thảo luận về khả năng gia hạn hiệp ước New START trong 5 năm, đồng thời yêu cầu các nhóm của hai nước làm việc khẩn trương để hoàn thành việc gia hạn trước ngày 5/2" - Nhà trắng cho hay.
Theo Điện Kremlin, hai nhà lãnh đạo Putin và Biden “bày tỏ sự hài lòng” rằng các công hàm ngoại giao trước đó đã xác nhận hiệp ước sẽ được gia hạn, các thủ tục cần thiết sẽ được hoàn tất trong vài ngày tới.
Khi được hỏi tại sao Washington không thông báo đã đạt thỏa thuận về kiểm soát vũ khí với Moscow, một quan chức Mỹ đề nghị giấu tên nói, vẫn cần có một số bước cần thực hiện, gồm văn bản này phải được Hạ viện Nga phê chuẩn. Tuy nhiên, bản thân hiệp ước này không cần sự phê chuẩn của cơ quan lập pháp Nga mới được gia hạn./.
