TP Hồ Chí Minh sẽ khởi công xây dựng 9 tuyến metro vào cuối năm 2027

Khởi công sau khi hoàn thành công tác bồi thường

Vậy 9 tuyến metro gồm những tuyến nào, tổng vốn đầu tư cho 9 tuyến dự kiến là bao nhiêu, nguồn vốn từ đâu; trong quá trình thực hiện thì công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) trên các tuyến metro có gặp khó khăn gì, đặc biệt ở khu vực nội đô… là những câu hỏi được dư luận khá quan tâm.

Về những câu hỏi trên, đại diện Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh là ông Đỗ Diệp Gia Hợp, Phó trưởng phòng Phòng Bảo trì khai thác công trình giao thông trả lời. Theo đó, tại Kết luận số 49-KL/TW ngày 28/2/2023 của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 (Kết luận số 49-KL/TW của Bộ Chính trị) và căn cứ Nghị quyết số 188/2025/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới metro tại TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh (Nghị quyết số 188/2025/QH15). TP xác định đầu tư trong giai đoạn 2026 - 2030 và 2031 - 2035, phấn đấu hoàn thành công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư vào năm 2027, phấn đấu khởi công 9 tuyến metro từ cuối năm 2027 và hoàn thành 355km vào năm 2035.

Theo ông Đỗ Diệp Gia Hợp, cụ thể 9 tuyến metro gồm: tuyến metro số 2 đoạn Bến Thành – Tham Lương, đoạn Bến Thành Thủ Thiêm và đoạn Tham Lương – Củ Chi; tuyến metro số 1 đoạn Bến Thành – An Hạ; tuyến metro số 3 Hiệp Bình Phước - An Hạ; tuyến metro số 4 Đông Thạnh - Cảng hàng không Tân Sơn Nhất - Bến Thành - Hiệp Phước; tuyến metro số 5 Long Trường – Xa lộ Hà Nội – Cầu Sài Gòn – Bảy Hiền – Đề-pô Đa Phước; tuyến metro số 6 Vành đai trong; tuyến metro số 7 Tân Kiên – Nguyễn Văn Linh - Thủ Thiêm – Thảo Điền - Thanh Đa – Khu công nghệ cao - Vinhomes Grand Park; tuyến metro số 1 (TP mới Bình Dương – Suối Tiên, TP Hồ Chí Minh); tuyến metro số 2 (TP Thủ Dầu Một - TP Hồ Chí Minh). Hiện nay, nhà đầu tư Vingroup đang đề xuất đầu tư tuyến đường sắt kết nối trung tâm TP đi Cần Giờ.

Tổng mức đầu tư 9 tuyến metro khoảng 44 tỷ USD

Cũng theo đại diện Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh, theo đề án phát triển các tuyến metro TP Hồ Chí Minh và sơ bộ tổng mức đầu tư đã được tính toán của 2 dự án trên địa bàn tỉnh Bình Dương (trước sáp nhập), tổng mức đầu tư dự kiến cho 9 tuyến metro khoảng 44 tỷ USD. Nguồn vốn từ ngân sách Nhà nước, huy động vốn từ nguồn vốn ngoài ngân sách Nhà nước, trong đó có khai thác giá trị tăng thêm từ đất trong khu vực phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD).

Các nguồn vốn nêu trên căn cứ vào Nghị quyết số 188/2025/QH15; Luật Đường sắt số 95/2025/QH15, Nghị định số 123/2025/NĐ-CP ngày 11/6/2025 của Chính phủ “quy định chi tiết về thiết kế kỹ thuật tổng thể và cơ chế đặc thù cho một số dự án đường sắt” và trên cơ sở đề án phát triển metro TP Hồ Chí Minh. Hiện nay, TP đang xây dựng đề án huy động vốn đầu tư hệ thống metro theo Kết luận số 49-KL/TW của Bộ Chính trị nhằm xây dựng một lộ trình triển khai nhiệm vụ cụ thể cùng với phương án đầu tư mang tính đồng bộ và giải pháp hữu hiệu.

Trong đó, đặc biệt chú trọng đến việc huy động và đa dạng hóa các nguồn lực tài chính, từ ngân sách Nhà nước, vốn ODA, đến các hình thức hợp tác công – tư, vì chỉ khi có được sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt tài chính và cơ chế phân bổ vốn minh bạch, ổn định, các dự án mới có thể đảm bảo tiến độ và chất lượng theo kế hoạch.

Về tiến độ GPMB của các tuyến metro tại các khu vực dân cư đông đúc, đặc biệt ở nội đô, đại diện Sở Xây dựng cho rằng, tại Kết luận số 49-KL/TW của Bộ Chính trị; Nghị quyết số 188/2025/QH15; Quyết định số 1151/QĐ-UBND ngày 26/3/2025 về kế hoạch triển khai thực hiện Nghị quyết số 188/2025/QH15…, TP Hồ Chí Minh xác định đầu tư trong giai đoạn 2026 - 2030 và 2031 - 2035, phấn đấu hoàn thành công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư 9 tuyến metro nêu trên vào năm 2027.

Qua công tác bồi thường, GPMB của tuyến metro số 1 và tuyến metro số 2, nhận thấy các khó khăn tập trung chủ yếu trong các khâu: di dời hạ tầng kỹ thuật (cấp nước, điện, viễn thông...); pháp lý về quy hoạch; đơn giá bồi thường; sự đồng thuận của người dân…