Kinhtedothi - Ngày 27/8, tại phiên giải trình trước đoàn giám sát của UBTV Quốc hội về việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý và sử dụng đất tại các nông, lâm trường quốc doanh 2004 – 2014, với sự tham gia của hai Bộ trưởng Bộ NN&PTNT và Bộ trưởng Bộ TN&MT, một thực trạng về sự buông lỏng trong quản lý đã được chỉ ra và “truy tìm” trách nhiệm, giải pháp.
Đất bỏ hoang, dân thất nghiệp
Chỉ ra một thực tế đáng suy nghĩ là trong số 13 triệu ha rừng hiện nay, diện tích rừng được giao trực tiếp cho các hộ gia đình chỉ chiếm 26%, cộng đồng quản lý 2%, trong khi UBND cấp xã không phải là đơn vị được giao quản lý đất rừng nhưng lại đang quản lý khoảng 2,1 triệu ha, trong khi nhiều hộ dân không có đất sản xuất, ĐB Đỗ Văn Đương (đoàn TP Hồ Chí Minh) đặt vấn đề: “Việc giao đất rừng như vậy theo luật đã đúng chưa? Trách nhiệm của Bộ NN&PTNT đến đâu? Giải pháp khắc phục tình trạng này?”.
Giải trình về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát lý giải, diện tích 2,1 triệu ha đất nông nghiệp do UBND xã quản lý mà không giao cho dân là do những khu vực đất ở xa dân, không thuận tiện sản xuất hoặc là đất rừng phòng hộ, rừng đặc dụng. Vì không giao được cho tổ chức Nhà nước nào và cũng chưa giao cho dân nên UBND cấp xã tạm thời quản lý.
Không hài lòng với câu trả lời này, ĐB Chu Sơn Hà (Phó Trưởng đoàn ĐBQH TP Hà Nội) đặt vấn đề: “Xã Ba Vì (TP Hà Nội) có 2.000 cử tri, 100% dân tộc ở đó là đồng bào dân tộc Dao. Tôi đi giám sát rất đau lòng khi biết đồng bào không có đất sản xuất phải sang tận Trung Quốc làm thuê, đối mặt với rất nhiều rủi ro, mà trong câu trả lời của Bộ trưởng tôi vừa nêu cho thấy có đến 2,1 triệu ha đất nông – lâm nghiệp ở xa dân, đất sỏi đá nên dân không nhận sản xuất. Trong khi đó, tôi thấy đất ven vùng đệm của Rừng Quốc gia Ba Vì lại giao cho các cá nhân, tổ chức ở nơi khác đến để bảo vệ rừng chứ không giao cho đơn vị sở tại”. ĐB Chu Sơn Hà cũng thẳng thắn cho rằng, công tác quản lý đất đai tại các nông, lâm trường quốc doanh “đã bị buông lỏng nhiều năm nay và vẫn buông lỏng đến tận giờ phút này”.
Đáp lại, Bộ trưởng Cao Đức Phát cam kết sẽ thực hiện rà soát lại theo chỉ đạo của Thủ tướng. Chỗ nào có khả năng cho dân sản xuất sẽ đề nghị Chính phủ báo cáo Quốc hội giao cho dân và các tổ chức phù hợp quản lý sử dụng; đồng thời có cơ chế hữu hiệu hơn để xác định chủ quản lý cụ thể phần đất này.
Nhiều bất cập sau chuyển đổi
Việc chuyển đổi các nông, lâm trường quốc doanh thành công ty cổ phần cũng là một vấn đề được đặc biệt quan tâm. ĐB Nguyễn Tiến Sinh (đoàn Hòa Bình) dẫn ra câu chuyện ở Công ty Nông nghiệp Mường La hiện nay không sống được, nợ nần chồng chất. Lâm trường Văn Chấn (tỉnh Yên Bái) 10 năm nay không có giám đốc vì không được phê duyệt đề án tái cơ cấu. Cán bộ, công nhân lâm trường đã mấy năm sống lay lắt bằng tiền dịch vụ môi trường rừng và 3 tháng nay, họ không có đồng nào. ĐB cũng nhắc đến Công ty Chè Mộc Châu đã chuyển đổi và Nhà nước không giữ một phần nào, hiện công ty quản lý 4.800ha; mỗi năm thu hơn 1000 tỷ đồng và giàu nhanh từ lúc lên sàn chứng khoán nhưng mỗi ha người nông dân phải trả cho họ 2,8 triệu đồng; mỗi năm thu của nông dân hơn 5 tỷ đồng? "Vậy sau chuyển đổi, nông dân không được gì mà mất đi. Trước làm cho Nhà nước còn giờ làm thuê cho tư nhân. Mà đất chính là của Nhà nước cho tư nhân thuê. Đâu là nguyên nhân chính? Giải pháp là như thế nào?" - ĐB đặt vấn đề.
Bộ trưởng Cao Đức Phát cho rằng, lo ngại của ĐB cần phải cân nhắc kỹ, vì việc cổ phần hóa chỉ thực hiện với các tài sản trên đất. Về nguyên tắc, đất đai là tài sản Nhà nước. Ai sở hữu tài sản trên đất vẫn phải thuê đất. Người dân nhận khoán thì người mua cổ phần có quyền nhất định tuỳ theo cổ phần. “Còn đời sống công nhân có giảm hay không chắc phải tùy thuộc vào từng trường hợp, chúng tôi sẽ kiểm tra cụ thể” - Bộ trưởng Cao Đức Phát hứa.
Bộ trưởng Bộ TN&MT Nguyễn Minh Quang cũng lý giải thêm, trách nhiệm của Bộ là xây dựng chính sách pháp luật về đất đai, còn về thẩm quyền giao đất cho thuê đất đã phân cấp cho các địa phương thực hiện nên trách nhiệm thuộc về địa phương. Bộ chỉ kiểm tra pháp luật về đất đai thực hiện có đúng hay không đúng. Đồng thời, mong Ủy ban Thường vụ Quốc hội có kiến nghị các địa phương và các Bộ thực hiện, và mong T.Ư cấp hơn 1000 tỷ đồng để có kinh phí đo đạc lại bản đồ địa chính.
Những giải trình này vẫn gây băn khoăn với các ĐB Quốc hội, bởi việc buông lỏng quản lý đất đai đã diễn ra mấy chục năm chứ không phải bây giờ, nên việc không có kinh phí để đo đạc bản đồ địa chính là không có cơ sở. Chưa kể đến việc, do buông lỏng quản lý, khiến tình trạng “biệt thự nguy nga mọc ngay trong đất vườn quốc gia, đất nông lâm trường quản lý”. Các ĐB mong muốn các Bộ trưởng xem xét lại chính sách quản lý nông lâm trường về đất đai, chế tài xử lý thế nào để làm nghiêm.
Đại biểu Chu Sơn Hà (đoàn Hà Nội) đặt câu hỏi chất vấn. Ảnh: TTXVN
|
