Trấn an đồng minh, củng cố sự hiện diện

Với ba điểm dừng chân là Nhật Bản, Trung Quốc và New Zealand, chuyến thăm này của Bộ trưởng Panetta đã phát đi thông điệp nhằm trấn an đồng minh lớn nhất tại châu Á là Nhật Bản và đồng minh lâu đời nhất là New Zealand. Trước khi đặt chân tới Tokyo, ông Panetta đã cảnh báo những khiêu khích trong bất kỳ cuộc tranh chấp lãnh thổ nào tại Hoa Đông hay Biển Đông cũng có thể bị thổi bùng thành một cuộc chiến, nếu các Chính phủ liên quan không kiềm chế.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta và người đồng cấp Nhật Bản Satoshi Morimoto trong buổi họp báo chung tại Tokyo.

Hiện, mâu thuẫn giữa Nhật Bản - Trung Quốc không chỉ dừng lại ở tuyên bố phản đối mang tính ngoại giao mà đã biến thành hành động trả đũa qua lại giữa hai bên. Việc làm dịu căng thẳng Trung - Nhật, hai nền kinh tế lớn thứ 2 và thứ 3 thế giới sẽ giúp Mỹ tăng cường uy tín trong khu vực. Các nhà phân tích cho rằng, việc thuyết phục được Tokyo cho triển khai thêm một trạm radar phòng thủ tên lửa X-band khẳng định sự hiện diện quân sự rõ hơn của Mỹ tại khu vực. Ngoài ra, thông qua thảo luận với giới chức Nhật Bản, ông Panetta đã góp phần tháo gỡ bế tắc trong quan hệ song phương Seoul – Tokyo vì tranh chấp lãnh thổ, góp phần tái củng cố tam giác chiến lược Mỹ - Hàn - Nhật, vốn được Washington dày công xây dựng từ những năm 1950.

Tiếp nối chuyến công du kéo dài 10 ngày của Ngoại trưởng Hillary Clinton cuối tháng 8, đầu tháng 9 vừa qua, chuyến đi này của ông Panetta chắc chắn sẽ làm sâu sắc hơn chiến lược ngoại giao hướng Đông của Tổng thống Barack Obama. Trong cuộc trả lời phỏng vấn trước khi thực hiện chuyến công du, Bộ trưởng Panetta khẳng định, tranh chấp lãnh thổ trên biển giữa một số nước châu Á -Thái Bình Dương sẽ là một phần quan trọng trong các cuộc thảo luận với các quan chức Trung Quốc nhằm đảm bảo "lợi ích quốc gia" của Mỹ. Theo đó, ông Panetta sẽ đôn đốc các bên tìm ra giải pháp hòa bình cho tranh chấp lãnh thổ trên biển. Đặc biệt, giới chức Mỹ cho rằng việc thiết lập một bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) giữa ASEAN và Trung Quốc sẽ tạo cơ sở cho các bên giải quyết các tranh chấp lãnh thổ một cách hòa bình.