Trễ hẹn đến bao giờ?

Đây không phải là lần đầu tiên điệp khúc “trễ hẹn” triển khai thu phí không dừng được nhắc tới gắn liền với Bộ GTVT trong thời gian qua. Trước đó không lâu, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng đã có ý kiến chỉ đạo, yêu cầu Bộ GTVT phải báo cáo tiến độ triển khai hệ thống thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử không dừng trước ngày 31/11/2019. Chỉ đạo của Phó Thủ tướng được đưa ra trong bối cảnh mốc thời gian 31/12/2019 - “deadline - hạn chót (PV)” hoàn thành triển khai dự án thu phí không dừng giai đoạn 1 tại toàn bộ trạm thu phí trên các quốc lộ mà Thủ tướng Chính phủ đưa ra đang rất cận kề trong khi công tác triển khai còn vô vàn ngổn ngang và vướng mắc.

Sau mỗi lần “trễ hẹn”, Bộ GTVT đều liệt kê ra hàng loạt những khó khăn, vướng mắc từ khâu cơ chế chính sách đến hạ tầng cơ sở... để bào chữa cho sự chậm trễ của mình. Đương nhiên, những lý do được đưa ra không phải là không có cơ sở, song đó không phải là nguyên nhân chính khiến dự án thu phí không dừng mãi không thể về đích đúng hạn.

Nhiều chuyên gia giao thông đã thẳng thắn chỉ ra, nguyên nhân căn bản nhất khiến dự án thu phí không dừng liên tục “trễ hẹn” chính là Bộ GTVT. Ban đầu, Bộ này đã không nghiên cứu một cách kỹ lưỡng để nhận ra những bất cập của thu phí không dừng khi triển khai dự án. Từ đó, thay vì nêu rõ những ưu điểm, hạn chế của dự án, Bộ GTVT lại chỉ lọc ra những ưu điểm ra để thuyết minh nhằm tăng tính thuyết phục cho dự án này. Đến khi bắt tay vào triển khai, những bất cập ngày một lộ rõ thì Bộ GTVT lại tỏ ra lúng túng trong việc đưa ra những giải pháp tháo gỡ.

Chưa dừng lại ở đó, trong quá trình triển khai dự án thu phí không dừng, Bộ GTVT đã thể hiện không đúng vai trò của mình. Đúng ra, với vai trò là một cơ quan quản lý Nhà nước, Bộ GTVT cần đứng ngoài đưa ra những quy định cụ thể để làm quy chuẩn cho các đơn vị tham gia triển khai thu phí không dừng thực hiện thì cơ quan này lại “xắn tay” vào đàm phán với đơn vị lắp đặt thu phí tự động thay cho các nhà đầu tư BOT. Điều này không những không giúp tiến độ dự án tiến nhanh hơn mà còn gây ra những bất đồng không nhỏ giữa các nhà đầu tư BOT với đơn vị cung cấp thiết bị thu phí không dừng và với cả Bộ GTVT.

Khi mà vấn đề tiến độ triển khai dự án thu phí không dừng đang trở nên nóng hơn bao giờ hết bởi “deadline” 31/12/2019 đã cận kề nhưng Bộ GTVT vẫn tiếp tục đề xuất xin gia hạn tiến độ cho thấy sự “đuối sức” của cơ quan này. Đáng buồn hơn, trong phần lập luận của mình, Bộ GTVT cho rằng, việc chậm thành lập DN dự án không phải lỗi của nhà đầu tư BOT nên không đủ cơ sở dừng thu phí các trạm thuộc giai đoạn 2, không kịp triển khai ETC trước ngày 31/12/2019 như chỉ đạo của Thủ tướng.

Dự án thu phí tự động không dừng là bước đột phá trong việc ứng dụng công nghệ của ngành giao thông nhằm minh bạch việc thu phí và giảm đến mức thấp nhất tình trạng ùn tắc tại các trạm thu phí. Tuy nhiên, với tiến độ triển khai ì ạch như hiện nay, không biết Bộ GTVT sẽ còn tiếp tục "trễ hẹn" đến khi nào.