Trình Quốc hội chủ trương đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình, đạt tiêu chuẩn dịch vụ 5 sao

Thay mặt Chính phủ, trình bày Tờ trình về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, Cảng hàng không quốc tế Nội Bài là cửa ngõ hàng không quốc tế chính của Thủ đô Hà Nội và Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ. Thời gian vừa qua, từ năm 2014 đến năm 2024, lượng khách thông qua Cảng hàng không quốc tế Nội Bài tăng nhanh, khoảng 11,8%/năm, cao hơn mức trung bình của cả nước và hiện nay đang khai thác vượt công suất. Đồng thời, so với các Cảng hàng không quốc tế lớn trong khu vực thì Cảng hàng không quốc tế Nội Bài có chất lượng dịch vụ và công nghệ kém hơn. Mặc dù Bộ Xây dựng đang nghiên cứu quy hoạch mở rộng Cảng hàng không quốc tế Nội Bài về phía nam nhưng gặp nhiều khó khăn do phải di dời lượng lớn dân cư, chi phí giải phóng mặt bằng rất lớn và cần nhiều thời gian để thực hiện.

“Vì vậy, việc đầu tư Cảng hàng không quốc tế Gia Bình là bước đi chiến lược, mang tính đột phá, góp phần tái cấu trúc mạng lưới hàng không Vùng Thủ đô theo mô hình trung tâm kép đã được nhiều đô thị lớn trên thế giới áp dụng thành công như Luân Đôn (Vương quốc Anh), Tokyo (Nhật Bản), Seoul (Hàn Quốc). Việc đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình sẽ giúp phát huy lợi thế về vị trí, về không gian để tạo động lực thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp, logistics, thương mại điện tử, du lịch và dịch vụ của khu vực. Đồng thời, sẽ giữ vai trò bổ trợ chiến lược cho Nội Bài..” – Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh nhấn mạnh.

Theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh, Cảng hàng không quốc tế Gia Bình được đầu tư theo các chuẩn mực quốc tế, trở thành cảng hàng không thông minh, xanh, bền vững, thế hệ mới đẳng cấp quốc tế, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, phục vụ khai thác lưỡng dụng bảo đảm hoạt động an ninh - quốc phòng và các sự kiện đối ngoại quan trọng, trong đó có Hội nghị Cấp cao APEC năm 2027; đạt tiêu chuẩn dịch vụ cảng hàng không quốc tế 5 sao, thuộc nhóm 10 cảng hàng không 5 sao hàng đầu thế giới theo tiêu chí của Skytrax và nằm trong nhóm sân bay có trải nghiệm hành khách xuất sắc theo đánh giá của Hội đồng Sân bay Quốc tế; hướng tới cửa ngõ hàng không của miền Bắc, là Cảng hàng không trung chuyển hành khách, hàng hóa và cơ sở bảo dưỡng, sửa chữa, đại tu máy bay của khu vực Châu Á - Thái Bình Dương.

Cảng hàng không quốc tế Gia Bình được đầu tư với quy mô cấp 4F theo tiêu chuẩn của Tổ chức Hàng không dân dụng Quốc tế (ICAO); đáp ứng nhu cầu khai thác khoảng 30 triệu hành khách/năm và 1,6 triệu tấn hàng hóa/năm giai đoạn đến năm 2030; khoảng 50 triệu hành khách/năm và 2,5 triệu tấn hàng hóa/năm tầm nhìn đến năm 2050.

Sân bay dự kiến xây dựng 2 cặp đường cất hạ cánh song song, mỗi cặp bao gồm 2 đường cất hạ cánh; khoảng cách giữa hai cặp đường cất hạ cánh là 1.800m để bảo đảm khả năng cất - hạ cánh độc lập nhằm tối ưu cho công tác quản lý bay và khai thác. Chiều dài các đường cất hạ cánh có kích thước từ 3.500 m - 4.000m, đáp ứng khả năng khai thác đối với tất cả các loại máy bay thân rộng, tầm xa thế hệ mới hiện nay.

Giai đoạn đến năm 2030 xây dựng sân đỗ máy bay trước nhà ga VIP, nhà ga hành khách, nhà ga hàng hóa, khu bảo dưỡng, sửa chữa máy bay (hangar) đáp ứng khoảng 83 vị trí đỗ. Giai đoạn đến năm 2050 mở rộng sân đỗ nhà ga hành khách, nhà ga hàng hóa đáp ứng khoảng 123 vị trí đỗ.

Nhà ga hành khách được xây dựng trên cơ sở tiêu chuẩn phục vụ 5 sao của Sky Trax, tập trung tối ưu hóa công năng khai thác, tổ chức không gian hiệu quả, bảo đảm phục vụ lưu lượng hành khách lớn một cách thuận tiện, hợp lý. Giai đoạn đến năm 2030 được xây dựng với diện tích dự kiến khoảng 350.000m2, giai đoạn đến năm 2050 được mở rộng với diện tích dự kiến khoảng 460.000m2. Nhà ga VIP được xây dựng độc lập với khu nhà ga hành khách với diện tích dự kiến khoảng 5.900m2.

Cảng hàng không quốc tế Gia Bình sẽ được kết nối đồng bộ với hệ thống giao thông cấp quốc gia, cấp vùng, cấp tỉnh; trong đó khu vực Hà Nội được kết nối trực tiếp thông qua tuyến đường bộ cao tốc, đường sắt đô thị và đường sắt quốc gia.

Theo thiết kế, nhu cầu sử dụng đất của dự án khoảng 1.884,93ha. Dự kiến dự án sẽ ảnh hưởng đến khoảng 7.100 hộ gia đình (trong đó dự kiến tái định cư khoảng 5.800 hộ) và 118 tổ chức; tổng số mộ cần di dời khoảng 18.800 ngôi.

Tổng vốn đầu tư Cảng hàng không quốc tế Gia Bình khoảng 196.378 tỷ đồng; trong đó giai đoạn 1 khoảng 141.236 tỷ đồng, giai đoạn 2 khoảng 55.142 tỷ đồng.

Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết, Ủy ban nhất trí với sự cần thiết đầu tư dự án.

Chủ nhiệm Phan Văn Mãi cho biết, có ý kiến đề nghị bổ sung dự báo nhu cầu vận tải trong các giai đoạn tới của Cảng Hàng không quốc tế Gia Bình và việc phân bổ lưu lượng với các cảng hàng không lân cận. Đồng thời, đề nghị làm rõ tính khả thi và tương thích về kỹ thuật của mô hình khai thác “sân bay kép”, “đa trung tâm hàng không” của vùng Thủ đô, đặc biệt trong việc phân bổ lưu lượng hành khách, hàng hóa và quản lý vùng trời bay, nhằm bảo đảm an toàn, hiệu quả và tính đồng bộ trong khai thác.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính cơ bản thống nhất với các nội dung về mục tiêu, quy mô, địa điểm, thời gian, tiến độ thực hiện dự án đầu tư, nhu cầu sử dụng đất, phương án giải phóng mặt bằng, di dân, tái định cư, phương án lựa chọn công nghệ chính, giải pháp bảo vệ môi trường. 

Bên cạnh đó, cần làm rõ phương thức đào tạo, chuyển đổi nghề, tạo việc làm cho người dân bị ảnh hưởng. Đặc biệt, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị phân tích cơ sở xác định thời gian hoạt động của dự án là 70 năm, theo đó, cần xác định thời gian hoạt động của dự án dựa trên thời gian thu hồi vốn thực tế và quy định giám sát định kỳ 5 năm một lần để cập nhật doanh thu, chi phí, lợi nhuận và điều chỉnh linh hoạt nhằm bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và người sử dụng.

Ngoài ra, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cơ bản nhất trí với sự cần thiết ban hành cơ chế, chính sách đặc biệt để thực hiện di dời các di tích lịch sử - văn hoá phục vụ dự án... (trong phạm vi giải phóng mặt bằng của dự án có khoảng 25 di tích cần phải di dời). Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng đề nghị cần xây dựng phương án bảo tồn chi tiết, đánh giá tác động và cơ chế giám sát việc di dời, xác định rõ vai trò thẩm định và quản lý của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Đồng thời, áp dụng các biện pháp khoa học, công nghệ hiện đại để bảo đảm bảo tồn giá trị gốc, tránh biến dạng di tích. Bên cạnh đó, quy định rõ trách nhiệm, thời hạn, cơ chế báo cáo và hậu kiểm đối với UBND tỉnh Bắc Ninh trong quá trình thực hiện các thủ tục đất đai, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, di dời di tích lịch sử, văn hóa. Đồng thời, thiết lập cơ chế giám sát của Quốc hội, các Bộ ngành, cơ quan Trung ương, bảo đảm tính minh bạch trong thực hiện cơ chế, chính sách đặc biệt.