Một luật sửa 8 luật, chỉ sửa đổi, bổ sung vấn đề cấp bách
Trình bày Tờ trình Dự án Luật, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của 8 luật xuất phát từ yêu cầu nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho hoạt động sản xuất, kinh doanh và đời sống xã hội, nhất là trong điều kiện vừa phòng, chống dịch Covid-19, vừa phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội Đồng thời, để đáp ứng yêu cầu phát sinh từ thực tiễn liên quan tới hoạt động đầu tư, kinh doanh, quản trị doanh nghiệp, thi hành án dân sự, thực hiện chính sách xã hội hóa đầu tư vào hệ thống truyền tải điện quốc gia; khuyến khích đầu tư sản xuất và sử dụng phương tiện giao thông thân thiện với môi trường.
Quan điểm chỉ đạo xây dựng dự án Luật là sửa đổi, bổ sung những vấn đề cấp bách, đã rõ, được thực tế kiểm nghiệm, có sự đồng thuận cao để khắc phục khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn, tăng cường phân quyền, đồng thời, bảo đảm sự kiểm soát chặt chẽ nguồn lực của đất nước.
Với phạm vi sửa đổi, bổ sung một số quy định của 8 Luật, Dự Luật gồm 10 điều, trong đó, 8 điều sửa đổi, bổ sung một số quy định của 8 luật hiện hành, 1 điều quy định về điều khoản chuyển tiếp và 1 điều quy định về hiệu lực thi hành.
Thẩm tra sơ bộ Dự Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, đa số ý kiến Thường trực các Ủy ban của Quốc hội cơ bản tán thành với Tờ trình của Chính phủ về sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của một số luật. Qua đó kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách và quy trình, thủ tục để thúc đẩy đầu tư, hỗ trợ sản xuất, kinh doanh, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền hợp lý. Thường trực các Ủy ban nhấn mạnh: việc sửa đổi, bổ sung các quy định của Luật cần bám sát các quan điểm này để bảo đảm phạm vi sửa đổi, bổ sung phù hợp với mục đích ban hành Luật.
Phạm vi sửa đổi, bổ sung của Dự án Luật tương đối rộng, với các nội dung thuộc các lĩnh vực khác nhau, dẫn đến khó khăn cho các cơ quan của Quốc hội trong vấn đề thẩm tra. Để có thêm cơ sở, luận cứ cho việc bổ sung dự án Luật vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh và Chương trình kỳ họp bất thường của Quốc hội, Thường trực các Ủy ban của Quốc hội đề nghị Chính phủ báo cáo bổ sung về: Căn cứ của việc ban hành một Luật để đồng thời sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ nội dung trong nhiều luật; tính cấp thiết, cấp bách, có tác động ngay của từng nội dung sửa đổi, bổ sung, có thể thực hiện được ngay, tháo gỡ ngay khó khăn, vướng mắc. Đánh giá cụ thể hơn công tác triển khai thực hiện các luật vừa được Quốc hội ban hành năm 2020 và mới có hiệu lực từ ngày 1/1/2021 để làm rõ hơn sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số quy định tại các Luật này.
Riêng đối với nội dung sửa đổi Luật Điện lực, Dự Luật quy định theo hướng "Nhà nước thu hút mọi thành phần kinh tế tham gia đầu tư xây dựng lưới điện truyền tải trừ các dự án lưới điện do nhà nước đầu tư theo quy hoạch phát triển điện lực trong từng thời kỳ". Thẩm tra sơ bộ, đa số ý kiến Thường trực Ủy ban KHCN&MT thống nhất quan điểm cho phép doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế được tham gia đầu tư xây dựng lưới điện truyền tải. Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị nghiên cứu, cân nhắc quy định phạm vi giới hạn về thu hút đầu tư tư nhân tham gia xây dựng lưới điện truyền tải phục vụ mục tiêu đấu nối với phương thức đầu tư phù hợp, bảo đảm quốc phòng, an ninh. Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần đánh giá tác động kỹ hơn về vấn đề này.
Rà soát kỹ các bất cập từ Luật đến thông tư
Qua thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, Dự Luật này được xem xét theo trình tự, thủ tục rút gọn, vì vậy, chỉ xem xét những vấn đề cấp bách, cấp thiết, có đánh giá tương đối đầy đủ; đồng thời phải rà soát thật kỹ từng chính sách; từng luật cần sửa đổi, bổ sung. Những vấn đề cấp bách, lớn, phức tạp chưa có sự đồng thuận trước thì không đưa vào dự án luật này; bảo đảm đúng trình tự, thủ tục chặt chẽ theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
“Việc chuẩn bị phải rất khẩn trương nhưng cũng phải kỹ lưỡng. Một dấu phẩy, một dấu chấm, một chữ “và”, một chữ “hoặc” đặt không đúng chỗ cũng có thể khiến luật khi được ban hành ra không thực hiện được”- Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Phạm vi sửa đổi, bổ sung của dự án Luật liên quan đến những vấn đề lớn, có tác động đến môi trường đầu tư kinh doanh; phân cấp, phân quyền; lợi ích của Nhà nước. Trong đó, một trong những điểm lớn của Dự án Luật liên quan đến phân quyền, rút gọn thủ tục hành chính. Như việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công phân quyền quyết định chủ trương đầu tư của Thủ tướng Chính phủ cho người đứng đầu cơ quan chủ quản đối với các dự án đầu tư nhóm B và nhóm C, quyết định phê duyệt dự án hỗ trợ kỹ thuật sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài để chuẩn bị dự án đầu tư do cơ quan, tổ chức mình quản lý.
Việc sửa một số điều ở Luật PPP phân quyền quyết định chủ trương đầu tư cho Bộ trưởng, người đứng đầu cơ quan trung ương, cơ quan khác; HĐND cấp tỉnh đối với các dự án sử dụng vốn vay ODA và vốn vay ưu đãi nước ngoài có tổng mức đầu tư tương đương dự án nhóm B và C theo quy định của pháp luật về đầu tư công. Hay Luật Đầu tư cũng được sửa để tăng cường phân quyền chấp thuận chủ trương đầu tư đối với dự án xây dựng nhà ở, khu đô thị cho các địa phương...
Do đó, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đề nghị, Chính phủ cần có đánh giá tác động kỹ lưỡng đối với những nội dung đề xuất sửa đổi, bổ sung nhằm tăng tính thuyết phục của các đề xuất trong dự thảo Luật khi trình ra Quốc hội xem xét.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị rà lại một lần nữa xem bất cập hiện nay do vướng mắc ở luật hay do quy định ở nghị định, thông tư “đẻ” thêm thủ tục hành chính. “Có ý kiến phản ánh rằng có thể không cần sửa luật mà cần sửa nghị định hướng dẫn thôi. Có lần tôi nói đừng có gì cũng đổ cho thể chế, nên nghiêm túc rà soát. Phân cấp, ủy quyền là đúng nhưng cần xác định rõ do đâu để sửa và tổ chức thực hiện, tránh tình trạng cái đáng phân cấp không phân cấp hay có cái sợ trách nhiệm lại đẩy xuống dưới. Quyền phải đi kèm trách nhiệm” – Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nói.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí bổ sung dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Luật Đầu tư, Luật Đầu thấu, Luật Điện lực, Luật Doanh nghiệp, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt và Luật Thi hành án dân sự vào Chương trình Xây dựng luật, nghị quyết năm 2021. Theo đó, dự án Luật sẽ được trình Quốc hội tại Kỳ họp bất thường cuối năm nay, nhằm xem xét, thông qua theo trình tự, thủ tục rút gọn.
