Trưởng dự án Net Zero Vinamilk: Kết hợp sản xuất, năng lượng và công nghệ để chuyển đổi xanh

Trong thông điệp mở đầu của báo cáo phát triển bền vững năm 2024 Vinamilk mới công bố, CEO Mai Kiều Liên nhấn mạnh: “Thời khắc chuyển mình không chỉ là khẩu hiệu - đó là lời khẳng định: Vinamilk đã sẵn sàng, đã chủ động và quyết liệt trong chuyển đổi xanh, chuyển đổi số từ tư duy phát triển bền vững”. Định hướng này đã được cụ thể hóa bằng những hành động và kết quả rõ ràng.

Năm 2024, Vinamilk tiếp tục duy trì 03 đơn vị đạt trung hòa carbon, bao gồm hai nhà máy và một trang trại; tỷ lệ năng lượng xanh thay thế gần 89% năng lượng hóa thạch trong sản xuất; duy trì việc đo đếm khí nhà kính theo chuẩn ISO 14064 cho tất cả các nhà máy trên cả nước. Đây là một số kết quả điển hình cho sự tích hợp hiệu quả giữa sản xuất, năng lượng và công nghệ - một bài học lớn mà Vinamilk đã đúc kết trong hành trình “xanh hóa” của mình và giúp họ tự tin hơn với cam kết Net Zero vào 2050.

Về chủ đề này, ông Lê Hoàng Minh - Giám đốc điều hành Sản xuất kiêm Trưởng dự án Net Zero của Vinamilk đã có nhiều chia sẻ tại các diễn đàn, hội nghị về phát triển bền vững xoay các từ khóa như “công nghệ”, “AI”, “năng lượng”, “dữ liệu” hay “minh bạch”…

Công nghệ - chìa khóa để bứt tốc

Với câu hỏi công nghệ đang ở đâu trong bức tranh chuyển đổi xanh của Vinamilk, đại diện doanh nghiệp cho biết luôn ưu tiên đầu tư cho công nghệ trong toàn bộ chuỗi giá trị, xem công nghệ là chìa khóa để quá trình chuyển đổi xanh diễn ra mạnh mẽ hơn.

Tại các nhà máy được xây dựng từ hơn 10 năm trước, hệ thống sản xuất, dây chuyền tự động hóa hoàn toàn theo công nghệ Châu Âu, giúp tăng năng suất từ 10-20% và giảm tiêu hao năng lượng tương ứng. Các kho thông minh với sức chứa 50.000 pallet, không chỉ tiết kiệm 70% năng lượng vận hành mà còn tối ưu hóa diện tích sử dụng khi chỉ bằng 1/6 so với kho hàng truyền thống.

Tại các trang trại, công nghệ xử lý nước thải tạo ra biogas không chỉ giúp tái tạo nước cho tưới tiêu, phân bón hữu cơ cho trồng trọt, mà còn tận dụng khí metan để sấy cỏ, đun nước nóng và thanh trùng sữa tiết kiệm hàng trăm triệu đồng mỗi tháng - một mô hình kinh tế tuần hoàn hiệu quả.

Không đứng ngoài “thời đại của AI”, Vinamilk đã từng bước ứng dụng AI trong quản lý, dự báo chính xác nhu cầu và tối ưu hóa kế hoạch sản xuất. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm nguyên vật liệu, năng lượng mà còn giảm chi phí sản xuất, tăng lợi nhuận và lợi thế cạnh tranh.

“Chúng tôi cũng từng bước ứng dụng AI trong việc phân tích xuất tiêu hao năng lượng cho 1.000 đơn vị sản phẩm theo kích cỡ của bao bì. Việc này bắt đầu đem lại lợi ích là xác định được xuất tiêu hao năng lượng chính xác hơn và từ đó thấy được bức tranh sử dụng năng lượng của nhà máy, để có những hành động duy trì hay cải thiện quá trình sản xuất nhằm giảm thiểu tiêu hao năng lượng vô ích và tăng tiết kiệm năng lượng” - ông Minh chia sẻ.

Năng lượng xanh - Nền tảng chuyển đổi bền vững

Để giảm dấu chân carbon, hướng đến Net Zero, năng lượng là điều mọi doanh nghiệp sản xuất cần ưu tiên ngay trong những bước đầu tiên. Vinamilk đã lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời tại tất cả nhà máy và trang trại. Ngoài ra, công ty còn sử dụng năng lượng sinh khối từ mùn cưa, bã mía… Biomass và khí nén tự nhiên (CNG) thay thế nhiên liệu hóa thạch, giúp giảm đáng kể lượng khí thải carbon. Kết quả của quá trình chuyển đổi này, 89% năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch tại các nhà máy đã được thay thế bằng năng lượng xanh - một con số ấn tượng trong lĩnh vực sản xuất.

“Những ứng dụng này giúp nhà máy giảm được chi phí sản xuất. Khi chi phí được tiết kiệm sẽ giảm giá thành, tăng lợi nhuận, tăng lợi thế cạnh tranh. Tiết kiệm là việc dễ làm nhất và mang hiệu quả cao nhất. Và những giá trị tiết kiệm điện, tiết kiệm bao bì… có thể được quy đổi sang lượng phát thải giảm là CO2 tương đương, giúp hành trình Net Zero của chúng tôi nhanh hơn” - ông Minh nhận định.

Minh bạch và hiệu quả: không chỉ đi xa, mà còn đi đúng hướng

Quan điểm từ doanh nghiệp đi đầu về phát triển bền vững tại Việt Nam này cũng chỉ rõ, chuyển mình không chỉ là đổi mới mà là hành động minh bạch hơn và bền vững hơn. "Ngoài các giải pháp về năng lượng, công nghệ, kinh tế tuần hoàn, trong lộ trình chuyển đổi xanh, chúng ta cần xây dựng được cơ sở dữ liệu để thấy được chính xác hơn bức tranh phát thải, dấu chân carbon của chúng ta đang ở đâu, từ đó có lộ trình giảm phát thải, thực hiện các mục tiêu bền vững một cách minh bạch, hiệu quả", đại diện công ty Vinamilk đưa ra gợi ý tại Hội thảo của Bộ Nông nghiệp & Tài nguyên (khuôn khổ Hội nghị Thượng đỉnh P4G 2025).

Cụ thể, Vinamilk đang triển khai phần mềm quản lý dữ liệu ESG và khí nhà kính xuyên suốt toàn hệ thống, giúp truy xuất dữ liệu kịp thời, dự báo xu hướng và đảm bảo tính toàn vẹn, bảo mật. Đây là bước đi quan trọng để xây dựng bức tranh phát thải rõ ràng, từ đó có lộ trình giảm phát thải hiệu quả và minh bạch. Hệ thống dữ liệu ESG tập đoàn cũng giúp Vinamilk quản trị bền vững minh bạch và theo thời gian thực (real-time).

Cũng từ kinh nghiệm thực tế, đại diện Vinamilk khuyến khích việc vận dụng các tiêu chuẩn quốc tế trong phát triển bền vững, như các tiêu chuẩn Global GAP hay Organic châu Âu cho trang trại, ISO50001 về quản lí năng lượng, ISO 14064 về kiểm kê khí nhà kính, chứng nhận về trung hòa carbon PAS2060:2014 và tiến tới ISO 14068… Không chỉ giúp chính doanh nghiệp làm PTBV “chuẩn” hơn, mà việc này sẽ tạo ra thông lệ tốt, thực hành tốt cho toàn ngành.

"Vinamilk đã bắt đầu thực hiện những mục tiêu xanh hóa sản xuất, hướng đến phát triển bền vững từ những năm 2010. Trong gần 15 năm qua, việc chuyển đổi năng lượng, áp dụng các giải pháp công nghệ mới, tích hợp cùng dữ liệu, quản trị theo các tiêu chuẩn quốc tế đã giúp chúng tôi tạo dựng được một hệ sinh thái sản xuất bền vững và thống nhất - ông Lê Hoàng Minh đúc kết.