Sau một thời gian bình ổn, tỷ giá USD/VND đã có những biến động mạnh theo chiều hướng tăng. Nhiều chuyên gia cho rằng việc tỷ giá tăng đột biến chỉ mang tính ngắn hạn. Dù vậy, doanh nghiệp vẫn được khuyến cáo nên dự phòng rủi ro.
Tỷ giá chịu áp lực
Trong tuần qua (từ 28/8-31/8) tỷ giá đã tăng mạnh. Trong đó, phiên cao nhất của Vietcombank giao dịch ở mức 24.350 đồng (30/8) và tỷ giá trung tâm là 23.977 đồng.
Tuy nhiên, vào phiên đầu tiên sau nghỉ lễ, áp lực tỷ giá đã dần hạ nhiệt. Cụ thể, tỷ giá niêm yết chào bán của Vietcombank ngày 5/9 là 24.240 đồng/USD, giảm nhẹ so với tuần trước; tỷ giá trung tâm được Ngân hàng Nhà nước niêm yết ở mức 23.959 đồng/USD, giảm 18 đồng. Dù giảm nhưng tỷ giá vẫn tiếp tục duy trì ở mức cao trên mức 24.000 đồng/USD, tăng 1,4% so với cuối tháng Bảy và tăng 1,6% so với đầu năm.
Trong tháng Tám Ngân hàng Nhà nước đã điều chỉnh tỷ giá trung tâm, với mức tăng 0,82% so với tháng Bảy. Đây cũng là mức điều cao nhất tính từ đầu năm, cũng phần nào phản ánh những áp lực của tỷ giá thời gian qua.
Lý giải cho đà tăng của tỷ giá, ông Ngô Đăng Khoa, Giám đốc toàn quốc Khối Ngoại hối, thị trường vốn và dịch vụ chứng khoán Ngân hàng HSBC Việt Nam nhận định những áp lực này đến từ những biến động trên thị trường quốc tế. Cụ thể, những lo ngại về lạm phát của Mỹ chưa hạ nhiệt nhanh như kỳ vọng trong khi các số liệu kinh tế khác của Mỹ vẫn không cho thấy dấu hiệu suy thoái, mặt bằng lãi suất của Mỹ tăng trở lại trong tuần qua với chỉ số US Dollar Index (DXY) - sử dụng để đo lường biến động đồng bạc xanh với 6 đồng tiền chủ chốt (EUR, JPY, GBP, CAD, SEK, CHF) - tăng 0,65%, đạt mốc 104,26.
Ở trong nước, sự đối lập về chính sách tiền tệ giữa Việt Nam và Mỹ cũng là một trong những nguyên nhân tạo áp lực cho tỷ giá trong nước. Cụ thể, tăng trưởng trong nước chậm lại, lạm phát hạ nhiệt nhanh chóng và sự ổn định của thị trường ngoại hối những tháng đầu năm cho thấy, ưu tiên chính sách của Việt Nam tập trung vào hỗ trợ tăng trưởng. Điều này hoàn toàn trái ngược với Mỹ - nơi số liệu kinh tế vẫn tích cực và lạm phát cơ bản chưa hạ nhiệt về mức mục tiêu, khiến Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tiếp tục duy trì xu hướng thắt chặt.
Các chuyên gia cũng cho rằng tỷ giá biến động mạnh hơn khi Ngân hàng Nhà nước liên tiếp hạ lãi suất 4 lần kể từ đầu năm nay. Trong khi đó, Fed và nhiều ngân hàng trung ương lớn khác trên thế giới vẫn đang theo đuổi chính sách thắt chặt để kiểm soát lạm phát. Sự chênh lệch lãi suất cũng là một yếu tố tạo tâm lý găm giữ ngoại tệ khiến tỷ giá bật tăng thời gian qua.
Ngoài ra, hoạt động xuất khẩu suy yếu đang ảnh hưởng tới nguồn thu ngoại tệ, trong khi tỷ giá thường tăng vào cuối năm.
Chỉ mang tính ngắn hạn
Về xu hướng tỷ giá trong thời gian tới, ông Ngô Đăng Khoa - chuyên gia Ngân hàng HSBC cho rằng những biến động tỷ giá chỉ mang tính chất ngắn hạn và đồng Việt Nam vẫn có khả năng tăng giá trở lại trong trung dài hạn.
Cơ sở để chuyên gia của HSBC đưa ra nhận định này là dự báo đồng USD trên thị trường quốc tế sẽ yếu trở lại vào những tháng cuối năm trong bối cảnh Fed đã đạt tới gần cuối chu kỳ thắt chặt tiền tệ.
Đồng quan điểm, ông Trần Văn Tánh, Phó phòng Nghiên cứu và Phân tích của Chứng khoán Yuanta Việt Nam cho biết diễn biến tỷ giá chưa đến mức báo động, kịch bản căng thẳng như năm 2022 khó xảy ra do Ngân hàng Nhà nước đang ở vị thế thuận lợi hơn so với cùng kỳ năm ngoái. Trong 6 tháng đầu năm, Ngân hàng Nhà nước cũng đã mua hơn 6 tỷ USD bổ sung dự trữ ngoại hối.
Nói về một số yếu tố đóng góp đáng kể vào nguồn cung ngoại tệ, ông Tánh cho biết xu hướng xuất siêu vẫn duy trì do nhập khẩu giảm mạnh hơn xuất khẩu, nhờ đó Việt Nam vẫn có thặng dư thương mại. Khó khăn của xuất khẩu chưa hẳn qua đi, vẫn phải chờ sự hồi phục từ các nước đối tác tuy nhiên dự báo sẽ hồi phục nhẹ vào quý 4 nhờ hiệu ứng thấp cùng kỳ.
Thứ hai, dòng vốn FDI vẫn ổn định từ đầu năm đến nay, nhiều khả năng những tháng cuối năm dòng tiền giải ngân vẫn tăng trưởng tốt. Tính đến ngày 20/8, tổng vốn FDI đăng ký vào Việt Nam đạt gần 18,15 tỷ USD, tăng 8,2% so với cùng kỳ năm 2022. Vốn FDI đầu tư đăng ký tiếp tục duy trì mức tăng (tăng 8,2% so với cùng kỳ) và tăng mạnh hơn so với 7 tháng (tăng 3,7 điểm %).
Cũng theo ông Tánh, vấn đề tỷ giá sẽ chỉ thực sự căng thẳng nếu Fed tăng lãi suất lần nữa vào cuộc họp trong tháng Chín này và USD tiếp tục mạnh lên. Tuy nhiên thị trường đang nghiêng về khả năng Fed giữ nguyên mức lãi suất hiện tại, không có động thái tăng thêm.
Với bối cảnh hiện tại, tiến sỹ Nguyễn Hữu Huân – giảng viên Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng nếu giảm thêm lãi suất thời gian tới, thì chênh lệch lãi suất giữa Việt Nam và Mỹ không còn nhiều.
“Khi chênh lệch lãi suất giữa Việt Nam và Mỹ thấp, dòng vốn có khả năng đảo chiều, nhà đầu tư sẽ tìm đến thị trường có lãi suất cao và đây cũng chính là con dao hai lưỡi khiến tỷ giá tăng cao,” ông Huân lưu ý.
Cũng theo chuyên gia này, trong những giai đoạn mùa vụ như hiện nay, không nên can thiệp quá nhiều vào tỷ giá vì nhu cầu cao nên tỷ giá sẽ tăng nóng, sau đó giảm trở lại.
“Chưa cần sử dụng đến dự trữ ngoại hối để can thiệp trong giai đoạn này, bởi sẽ không mang lại nhiều ý nghĩa. Tuy nhiên, nhà điều hành cần theo dõi sát sao cán cân thanh toán, đặc biệt là cán cân tài khoản vốn để có động thái can thiệp thị trường và tỷ giá phù hợp,” ông Huân khuyến nghị.
Để tránh áp lực lên tỷ giá, các chuyên gia cho rằng cơ quan chủ quản cần hết sức cân nhắc trong việc giảm lãi suất điều hành và cũng không cần thiết phải tiếp tục giảm vì mức lãi suất điều hành hiện tại đã tương đối hỗ trợ và không nên quá nóng vội bởi cần phải có độ trễ để thực thi./.
