Chị T.H cho hay, liên hệ Công Ty TNHH MTV Vàng Bạc Đá Quý Sài Gòn (SJC) hỏi bán loại vàng miếng SJC móp méo và được nhân viên thông báo công ty đã tạm ngưng mua vào loại vàng này. Chị T.H cho biết, vàng này chị mua từ năm 1995, đến nay gia đình cần tiền nên có nhu cầu bán.
Trường hợp của chị T.H không phải cá biệt, từ nhiều ngày qua khách hàng bán vàng miếng SJC loại một chữ hay vàng móp méo đều bị từ chối mua vào. Chị T.H bức xúc: "Miếng vàng SJC này có phải là vàng không? Chứ chúng tôi không biết vàng một chữ hay hai chữ là gì”.
Vàng miếng SJC một chữ được xác định là vàng cũ, đã từng được lưu thông từ trước khi SJC được công nhận là thương hiệu vàng quốc gia. Loại vàng này có một kí tự chữ cái ở trước dãy số sêri, về chất lượng không khác biệt gì so với miếng vàng hai chữ. Do đã được sản xuất từ lâu (Công ty SJC đã sản xuất giai đoạn từ năm 1992 đến năm 1996) nên những sản phẩm vàng đó một phần bị móp méo trong lưu thông, một phần vì mẫu mã bao bì cũ.
Nghị định 24/2012/NĐ-CP (Nghị định 24) của Chính phủ về quản lý thị trường vàng quy định rõ "Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, xuất khẩu vàng nguyên liệu, nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng". Do đó, từ sau Nghị định 24, Nhà nước thông qua Ngân hàng Nhà nước (NHNN) độc quyền sản xuất, xuất nhập khẩu vàng nguyên liệu… không có tổ chức, cá nhân nào được sản xuất vàng miếng, kể cả Công ty SJC. Mỗi năm, Công ty SJC sẽ thu mua vàng miếng móp méo trên thị trường và xin cấp phép gia công lại rồi bán trở lại thị trường từ NHNN.
Tại Quyết định số 1623/QĐ-NHNN ngày 23/8/2012 của Thống đốc NHNN Việt Nam về việc tổ chức và quản lý sản xuất vàng miếng nêu rõ, Công ty SJC không được tiếp tục sản xuất vàng miếng mà chỉ được gia công vàng miếng SJC 99,99% cho NHNN theo chỉ đạo về hạn mức, thời điểm sản xuất và nguồn vàng nguyên liệu để tổ chức sản xuất vàng miếng và dưới sự quản lý, giám sát chặt chẽ của NHNN.
Hiểu đơn giản thì là việc sản xuất vàng miếng là do Nhà nước thông qua NHNN độc quyền tổ chức thực hiện, không có tổ chức, cá nhân nào được sản xuất vàng miếng, kể cả Công ty SJC. NHNN chỉ thuê SJC gia công vàng miếng.
Chính vì vậy, cuối năm 2015, đầu năm 2016, khi hạn mức gia công vàng đã hết và với lượng tồn kho vàng một chữ cũng như vàng móp méo lớn, Công ty SJC đã thông báo tạm ngưng thu mua vàng miếng loại một chữ và vàng móp méo.
Thời điểm đó, lãnh đạo chi nhánh SJC miền Bắc lý giải, do SJC hết hạn mức gia công nên phải gửi công văn xin NHNN cấp hạn mức mới và cần thời gian chờ phản hồi của cơ quan này mới có thể tiếp tục thu mua. Sau đó, khi NHNN cho phép Công ty SJC được gia công vàng miếng, hoạt động thu mua vàng miếng SJC loại một chữ mới trở lại bình thường.
Về việc gần đây nhiều khách hàng phản ánh bán vàng miếng SJC loại một chữ hay vàng móp méo đều bị từ chối mua vào, đại diện Công ty SJC phân trần, không phải công ty không muốn thu lại vàng do khách hàng mang bán mà công ty chưa có thông tin NHNN khi nào mới mở xưởng cho dập lại các loại vàng này. Thông thường với các loại vàng này cũng như vàng bị móp méo khi công ty mua lại trên thị trường với khối lượng khoảng 1.000 lượng thì sẽ xin NHNN gia công lại. Nhưng từ 2 tuần trở lại đây, công ty đã dừng thu mua vì lượng tồn kho đã lên khá cao nhưng chưa biết khi nào mới được phép gia công.
"Trong khoảng gần 2 tháng qua, công ty đã thu mua vào khoảng 1.000 lượng loại một chữ và móp méo. Số vàng này mua với giá bán vàng bình thường nhưng không được bán ra lưu thông trên thị trường. Hiện công ty đang chờ đợi NHNN cấp phép cho gia công trở lại số vàng móp méo, một chữ" - đại diện Công ty SJC cho hay.
TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính ngân hàng nhận định, để tránh gây tâm lý hoang mang cho người dân, trước khi hết hạn cần phải tìm cách gia hạn kịp thời. SJC đã là thương hiệu vàng quốc gia mà gây hoang mang cho dân chúng là điều không hợp lý và cơ quan quản lý cũng như doanh nghiệp cần phải linh hoạt hơn để tránh thiệt hại cho người dân.
