Vì sao ông Tống Quốc Trường - Tổng giám đốc Vietlott từ chức?

Liệu việc từ chức của ông Trường có liên quan gì đến việc cơ quan chức năng xem xét trách nhiệm của ông này thời kỳ làm lãnh đạo Tổng công ty tài chính cổ phần dầu khí Việt Nam (PVFC)?

Đơn từ chức của ông Trường đã được Bộ Tài chính chấp thuận và ông chính thức nghỉ từ đầu tháng 10 vừa qua. Nguồn tin từ Vietlott cũng xác nhận điều này và cho biết thêm

ông Nguyễn Thanh Đạm - Phó Tổng giám đốc đang được giao tạm thời giao phụ trách Ban điều hành Công ty TNHH MTV Xổ số điện toán Việt Nam từ tháng 10/2017.

Về lý do ông Tống Quốc Trường xin từ bỏ chức vụ Tổng giám đốc ở Vietlott - một công ty đang kinh doanh rất thuận lợi, doanh thu và lợi nhuận tăng cao là điều được nhiều người cho là rất đột ngột. Ông Trường được bổ nhiệm làm Tổng giám đốc Vietlott vào tháng 8/2012 khi công ty này vừa mới được cấp phép thành lập.Trước khi được bổ nhiệm vào vị trí Tổng giám đốc, ông này đã từng giữ nhiều chức vụ cao như Trưởng Ban, Tổng Giám đốc tại Ban chuyên môn và Doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam.

Theo như đơn xin từ chức của ông Trường gửi tới lãnh đạo Bộ Tài chính, ông này chỉ nêu đơn giản là: "Vì lý do cá nhân". Tuy nhiên, có những thông tin từ ngành dầu khí cho thấy, có nhiều khả năng ông Trường liên quan đến một số vụ việc sai phạm trong thời gian ông này công tác tại Tổng công ty tài chính cổ phần dầu khí Việt Nam (PVFC).

Ông Tống Quốc Trường giữ trọng trách Tổng Giám đốc PVFC từ tháng 6/2007 đến tháng 3/2010. Trước ông Trường, vị trí này do ông Nguyễn Xuân Sơn đảm nhiệm. Ông Nguyễn Xuân Sơn mới đây đã bị bắt và khởi tố liên quan tới những sai phạm trong quá trình lãnh đạo tại PVN.

Cụ thể, trong giai đoạn hoạt động của PVFC 2006 - 2011 mà ông Trường có thời gian chính làm Tổng giám đốc, PVFC có những hoạt động trái quy định pháp luật, mất vốn, nợ xấu tăng cao. Năm 2007, PVFC được phê chuẩn chủ trương lập Công ty Cổ phần đầu tư và tư vấn tài chính dầu khí (PVFC Invest).

Theo luật Các tổ chức tín dụng, PVFC chỉ có thể góp vốn vào một công ty con như PVFC Invest tối đa là 11% vốn điều lệ. Nhưng để giữ quyền chi phối và biến PVFC Invest thành công ty sân sau nên PVFC đã lách luật và qua mặt các cơ quan chức năng bằng các hợp đồng ủy thác trả chậm của cán bộ, công nhân viên của tổng công ty này.

PVFC sở hữu tới 59% cổ phần tại PVFC Invest dưới các hình thức: Góp vốn trực tiếp, 11%; “nhận” 38% vốn ủy thác của CBCNV (thực chất là tiền nhà nước) và “góp thay” 10% cổ phần của một nhà đầu tư bên ngoài (Công ty Cổ phần đầu tư hạ tầng Việt Nga). Khoản 38% “nhận ủy thác của cán bộ công nhân viên” thực chất là hình thức cho vay trá hình không có tài sản đảm bảo, dòng tiền, cũng như mọi quyền lợi của CBNV chỉ được ghi nhận trên giấy tờ, sổ sách không có thật.

Việc sử dụng nghiệp vụ ủy thác đầu tư đã giúp PVFC hay gián tiếp là PVN kiểm soát được hoàn toàn hoạt động của PVFC Invest nhưng để lại hậu quả xấu. Thực tế, PVN đã dùng tiền từ quỹ của PVN góp 295 tỷ đồng (59% vốn điều lệ), trong đó 240 tỷ đồng cho cá nhân vay trả chậm mua cổ phiếu PVFC Invest. Các hợp đồng ủy thác đầu tư trả chậm có thời hạn 3 năm, đến tháng 10/2010 hết hạn chỉ có một vài cá nhân hoàn trả được 10 tỷ đồng, 230 tỷ đồng còn lại không thể thu hồi được.

Đáng chú ý, trước đây, việc ký kết các hợp đồng đầu tư ủy thác này của PVFC đã bị Thanh tra Ngân hàng Nhà nước xác định là trái luật. Công văn 9788 của NHNN gửi trực tiếp PVFC nêu rõ: "Việc tiếp nhận vốn ủy thác đầu tư chỉ áp dụng đối với các hình thức đầu tư trực tiếp vào dự án hoặc công trình trong danh mục xác định". Từ tháng 12/2009, Thanh tra NHNN cũng yêu cầu PVFC phải "chấm dứt ngay nghiệp vụ này" nhưng PVFC đã phớt lờ không thực hiện.

Một vấn đề đáng chú ý khác là thời điểm 2008, PVFC bắt đầu lên sàn với hình ảnh là công ty tài chính có qui mô vốn lớn nhất thị trường bởi PVFC có số vốn điều lệ lên tới 5.000 tỷ đồng. Vì cổ phiếu PVFC lúc đó rất hot, nên các nhà lãnh đạo tổng công ty này đã không muốn bán ra ngoài mà dùng tiền của nhà nước đấu giá cổ phiếu của chính mình, ồ ạt rót vốn cho PVFC Invest bằng một loạt các hợp đồng ủy thác qua các công ty con.

Sau này, khi thị trường chứng khoán "xì hơi bong bóng", hơn 419 tỷ tiền gốc mà PVFC “cho CBCNV vay” mua cổ phiếu và 86 tỷ đồng tiền lãi phát sinh hiện không thu hồi được vì không rõ yếu tố pháp lý và vì trong danh sách gần 800 cá nhân ủy thác đầu tư cổ phiếu của PVFC có người đã chết, có người về hưu, có người đi tù (trong đó có ông Nguyễn Xuân Sơn, nguyên Chủ tịch PVN, lúc đó giữ chức Phó TGĐ PVFC; bà Nguyễn Thị Minh Thu - nguyên Tổng giám đốc OceanBank...).

Báo cáo tài chính của PVFC và PVFC Invest sau này cho thấy thương vụ trên đã gây ra hậu quả nghiêm trọng khi 510 tỷ đồng vốn ủy thác khiến PVFC Invest thiệt hại 419 tỷ gốc và 86 tỷ đồng lãi do CBCNV vay không có khả năng hoàn trả...

Với những vụ việc bê bối như trên, việc ông Tống Quốc Trường tiếp tục được bổ nhiệm lên các vị trí cao hơn và sau này còn làm Tổng giám đốc Vietlott cũng là điều không bình thường. Rất có thể việc ông này từ chức đột ngột chính là do trách nhiệm trước các việc xảy ra trong thời kỳ làm Tổng giám đốc của PVFC.