So với mục tiêu đến ngày 19/10, toàn bộ hơn 130.000 mã TPDN phải lên sàn thì tỷ lệ này mới đạt 1/4. Như vậy, vẫn còn gần 1.000 mã trái phiếu chưa vào hệ thống giao dịch.
Doanh nghiệp thờ ơ
Dữ liệu từ HNX cho thấy, tính đến ngày 13/10/2023, sau gần 3 tháng hệ thống đăng ký, lưu ký, giao dịch TPDN riêng lẻ chính thức vận hành, mới có 190 mã trái phiếu đăng ký giao dịch, đạt tỷ lệ hơn 14%. Sau 10 ngày, đến 23/10, con số này tăng lên 303 mã trái phiếu. Dù tốc độ lên sàn của các trái phiếu được đẩy nhanh, tuy nhiên, mục tiêu 1.300 mã giao dịch trên hệ thống riêng lẻ trước ngày 19/10/2023 vẫn là một cái đích xa vời.
Theo quy định tại Khoản 3, Điều 18, Nghị định số 156/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán, hành vi không đăng ký giao dịch, niêm yết chứng khoán hoặc đăng ký giao dịch, niêm yết chứng khoán không đúng thời hạn sẽ bị xử phạt từ 10 - 400 triệu đồng, tùy theo thời gian quá hạn từ 1 tháng đến trên 12 tháng, hoặc không đăng ký giao dịch, niêm yết chứng khoán. “Với khối lượng trái phiếu còn lại rất lớn, việc hoàn thành 100% TPDN riêng lẻ được đưa lên sàn là không thể trong giai đoạn này. Thậm chí, DN sẽ chấp nhận chịu phạt hành chính”- Chủ tịch FiinGroup Nguyễn Quang Thuân cho biết.
Trước đó, ngày 15/9/2023, HNX đã phối hợp với Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC) tổ chức hội nghị phổ biến, hướng dẫn quy định về đăng ký, lưu ký và đăng ký giao dịch TPDN riêng lẻ. Hội nghị đã thu hút sự quan tâm và tham dự của 300 đại diện đến từ các tổ chức phát hành, thành viên giao dịch, tổ chức lưu ký và tổ chức tư vấn.
Đại diện HNX phổ biến quy định về hoạt động đăng ký giao dịch TPDN phát hành riêng lẻ tại Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội, đối tượng là các DN phát hành TPDN riêng lẻ kể từ khi Nghị định số 153/2020/NĐ-CP có hiệu lực thi hành và còn dư nợ. Thời hạn thực hiện đăng ký giao dịch chậm nhất là 15 ngày làm việc kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký trái phiếu của VSDC, DN phát hành TPDN riêng lẻ phải thực hiện đăng ký giao dịch trái phiếu trên hệ thống giao dịch TPDN riêng lẻ của HNX. Hồ sơ đăng ký giao dịch được quy định tại khoản 13 Điều 1 Nghị định số 65/2022/NĐ-CP. DN đăng ký giao dịch chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, trung thực, đầy đủ của hồ sơ đăng ký giao dịch và các thông tin công bố.
Giá trị trái phiếu riêng lẻ đăng ký giao dịch khiêm tốn
Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính ngân hàng (Bộ Tài chính) Nguyễn Hoàng Dương đánh giá, hệ thống giao dịch đã góp phần tăng cường tính thanh khoản của thị trường. Đồng thời các dữ liệu trên hệ thống sẽ phục vụ công tác hậu kiểm của các cơ quan quản lý Nhà nước đối với những vi phạm có thể phát sinh trên thị trường. Tuy nhiên, đến hiện tại, giá trị TPDN riêng lẻ đăng ký giao dịch trên HNX chỉ đạt khoảng 5% tổng giá trị trái phiếu phải đăng ký trên thị trường.
Ngoài ra, hiện còn nhiều DN chậm trả lãi trái phiếu, chậm thực hiện nghĩa vụ trái phiếu đối với nhà đầu tư trong thời gian vừa qua. Bộ Tài chính đã làm việc trực tiếp với các DN có dư nợ trái phiếu đến hạn lớn trong năm 2022 và 2023 và thường xuyên có văn bản đôn đốc, yêu cầu các DN phải bố trí, cân đối nguồn lực tài chính để thanh toán bằng được nghĩa vụ trái phiếu với nhà đầu tư.
Bộ Tài chính cũng phối hợp với Bộ Công an để đẩy nhanh tiến độ điều tra các vụ việc vi phạm, sớm có phương án xử lý thanh toán tiền cho nhà đầu tư đối với các DN có vi phạm trong thời gian qua. Bộ Tài chính sẽ tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện khung khổ pháp lý để tăng cường công tác quản lý, giám sát, bảo đảm tính minh bạch của thị trường. Cùng với đó tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành để có các giải pháp ổn định môi trường kinh tế vĩ mô, tháo gỡ khó khăn trên thị trường bất động sản, kiểm soát lạm phát để duy trì động lực phát triển kinh tế.
Các nội dung liên quan đến đăng ký, lưu ký, đăng ký giao dịch, chuyển quyền sở hữu, đại diện người sở hữu trái phiếu, nghĩa vụ công bố thông tin định kỳ, xác nhận của nhà đầu tư khi mua, bán TPDN, sử dụng TPDN làm tài sản bảo đảm, thủ tục đăng ký mua lại trái phiếu trước hạn... đã được cơ quan quản lý thị trường trao đổi, hướng dẫn DN thực hiện thuận lợi nhất.
Còn chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu nêu ý kiến, thời gian tới, hệ thống giao dịch TPDN riêng lẻ sẽ có 2 hướng. Một là thị trường sẽ phát triển mạnh khi nền kinh tế đi lên, nhiều DN phát hành trái phiếu, số lượng DN tham gia sàn giao dịch này ngày càng nhiều. Đó là hướng mà chúng ta mong muốn. Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, nếu tình hình kinh tế vẫn trầm lắng thì sẽ khó có nhiều DN lên sàn. Họ sẵn sàng nộp phạt thay cho việc phải lộ diện nếu tình hình tài chính của họ kém, chất lượng trái phiếu không tốt.
“Theo tôi, thị trường sôi động hay không, không phụ thuộc vào bao nhiêu mã trái phiếu được đưa lên sàn mà tùy thuộc vào tâm lý nhà đầu tư, nhà đầu tư có giao dịch hay không. Cứ cho là hơn 1.300 mã trái phiếu đều được đưa lên sàn nhưng tâm lý nhà đầu tư còn rụt rè thì họ sẽ ít giao dịch. Tuy nhiên, có thể cũng có việc nếu nhiều mã trái phiếu lên sàn, có nhiều giao dịch thì sẽ tạo ra sự sôi động trên thị trường nhưng với điều kiện những giao dịch đó phải rất mạnh và nhà đầu tư tin tưởng thị trường, trở lại thị trường” - ông Nguyễn Trí Hiếu nhấn mạnh.
Thời gian qua, các đơn vị đã rất nỗ lực trong quá trình xây dựng và vận hành thị trường TPDN riêng lẻ. Trong thời gian tới, việc đưa toàn bộ TPDN riêng lẻ vào đăng ký giao dịch trên hệ thống theo quy định là áp lực rất lớn đối với các đơn vị thực hiện. Do đó, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước yêu cầu các tổ chức phát hành cần chuẩn bị hồ sơ đầy đủ. Đặc biệt, các tổ chức phát hành phải có trách nhiệm đưa trái phiếu đã phát hành riêng lẻ vào giao dịch tập trung để bảo đảm quyền lợi cao nhất của trái chủ đúng theo quy định của pháp luật.
Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Phạm Hồng Sơn
Trong tháng 9/2023, các tổ chức phát hành có giá trị TPDN riêng lẻ đăng ký giao dịch tại HNX lớn nhất gồm có Công ty CP Sản xuất và kinh doanh VINFAST giá trị đăng ký giao dịch 14.120 tỷ đồng với 13 mã trái phiếu, Công ty TNHH Capitaland Tower giá trị đăng ký giao dịch 12.239 tỷ đồng với 4 mã trái phiếu, Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh vượng giá trị đăng ký giao dịch 10.680 tỷ đồng, Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam giá trị đăng ký giao dịch 7.240 tỷ đồng.
