Chỉnh trang bộ mặt hồ Hoàn Kiếm
Ngày 5/3, Văn phòng UBND TP Hà Nội đã ban hành Thông báo số 102/TB-VP về kết luận của Phó Chủ tịch UBND TP Dương Đức Tuấn tại cuộc họp xem xét về phương án thiết kế, cải tạo quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục, quận Hoàn Kiếm.
Về nội dung nghiên cứu ý tưởng, định hướng giải pháp, TP tán thành phương án đề xuất phá bỏ tòa nhà “Hàm cá mập”, đề xuất không gian ngầm tại khu vực quảng trường hiện có và không gian mở rộng, sau khi phá bỏ tòa nhà “Hàm cá mập”.
Cụ thể, thành phố Hà Nội định hướng nghiên cứu khoảng 3 tầng hầm, đề xuất cụ thể chức năng sử dụng tầng hầm (nên bố trí không gian văn hóa, thương mại tại tầng hầm 1, khu vực đỗ xe tại tầng hầm 2, 3); trường hợp không bố trí đỗ xe, có thể sử dụng thành không gian lưỡng dụng. Lưu ý bố trí góc vát (tại phố Đinh Tiên Hoàng và quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục) hợp lý, phù hợp quy chuẩn, tiêu chuẩn thiết kế…
Việc tổ chức đường lên xuống hầm đơn thuần và tại phía Bắc quảng trường (khu Cầu Gỗ) có thể ảnh hưởng một phần không gian phía Bắc quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục; giảm diện tích quảng trường, chia cắt sự giao tiếp, liên kết mặt phẳng không gian quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục với tuyến phố Cầu Gỗ - không gian đi bộ.
TP đề nghị đơn vị tư vấn nghiên cứu hướng tiếp cận từ tuyến phố Đinh Liệt, bố trí hệ thống bàn nâng cơ giới hóa (có thể kết hợp thang bộ) tại vị trí sát phố Đinh Tiên Hoàng (vị trí phá bỏ tòa nhà “Hàm cá mập”), nghiên cứu việc sử dụng mái sảnh khán đài.
Trao đổi với phóng viên Kinh tế & Đô thị, KTS Phạm Thanh Tùng - Chánh Văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam chia sẻ: "Ở phía Đông hồ Hoàn Kiếm có nhiều công trình, trong đó quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục cần đặc biệt lưu ý trong quá trình quy hoạch, cải tạo. Khi người Pháp quy hoạch, họ đã đặt ở đây đài phun nước nhưng sau này chúng ta xây dựng nhà 5 tầng. Công trình đó về kiến trúc không có dấu ấn gì đặc biệt, thậm chí mang tên không đẹp lắm là “Hàm cá mập”. Nhưng vì nằm vị trí đắc địa ở hồ Hoàn Kiếm nên trở thành địa điểm người dân quan tâm. Do vậy, việc phá bỏ hạng mục công trình này, và một số công trình khác ảnh hưởng cảnh quan hồ Hoàn Kiếm là rất cần thiết”.
Hướng tiếp cận đồng bộ, bài bản, khoa học
Việc quy hoạch, cải tạo không gian khu vực phía Đông hồ Hoàn Kiếm theo hướng tăng cường không gian công cộng, không gian mở, phục vụ cộng đồng Nhân dân Thủ đô là việc cần thiết. Qua đó, quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục có thể mở rộng, trở thành điểm nhấn của hồ Hoàn Kiếm là không gian sáng tạo, là không gian cộng đồng, không gian biểu diễn nghệ thuật phục vụ Nhân dân và du khách.
KTS Phạm Thanh Tùng - Chánh Văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam chia sẻ: "Khi cải tạo phải chú ý đến không gian ngầm đô thị để giải quyết tất cả những bất cập như nhà vệ sinh công cộng, bãi để xe; các cửa hàng dịch vụ; vị trí lên xuống không làm ảnh hưởng đến sinh hoạt, giao thông khu vực xung quanh, cảnh quan".
Còn theo KTS Phạm Hoàng Phương - chuyên gia lý luận phê bình kiến trúc, Viện Kiến trúc quốc gia (Bộ Xây dựng), khác với cách làm trước đây, việc nghiên cứu quy hoạch chỉnh trang khu vực phía Đông hồ Hoàn Kiếm theo hướng lần này hướng tới tăng cường không gian công cộng, không gian mở, phục vụ cộng đồng Nhân dân Thủ đô. Ngoài xem xét các yếu tố vật thể kiến trúc còn nghiên cứu đầy đủ các giá trị về cảnh quan, cây xanh, gìn giữ và phát huy những giá trị kiến trúc của các di sản văn hóa và công trình kiến trúc có giá trị, ứng dụng giải pháp khoa học công nghệ mới trong chiếu sáng và trang trí… có được xem là đã có được một hướng tiếp cận tương đối đồng bộ, bài bản, khoa học.
KTS Phạm Hoàng Phương đề xuất cần chú trọng nghiên cứu quy hoạch chỉnh trang cảnh quan mặt đứng các trục tuyến phố tiếp cận trực tiếp. Kiên quyết loại bỏ các công trình cơi nới, xen cấy, làm tổn hại và xuống cấp giá trị cảnh quan. Tiêu biểu như chỉnh trang và phục dựng mặt đứng của các công trình nhà cổ dọc trên trục tuyến đồng bộ về tổng thể, nhưng tránh đồng phục hóa để đảm bảo tính đa dạng như đã có trong lịch sử. Nghiên cứu đề xuất phá bỏ tòa nhà "Hàm cá mập" vốn từng gây tranh cãi rất lớn về tác động tiêu cực đến kiến trúc cảnh quan khu Hồ Hoàn Kiếm trong quá khứ để nhường chỗ xây dựng hệ thống công trình ngầm công cộng như bãi đỗ xe, không gian bộ hành và dịch vụ công cộng vốn đang thiếu trầm trọng.
Mặt khác, vì quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục là một nút giao quan trọng kết nối nhiều khu vực quan trọng của khu vực hồ Hoàn Kiếm và phụ cận, nên xem xét bố trí cửa lối lên kề cận tại quảng trường, có thể tích hợp ngay cùng vào vị trí không gian ngầm mới xây dựng sau khi di dời tòa nhà "Hàm cá mập" xây dựng hệ thống công gia ngầm tại vị trí này. Tổ chức hệ thống hành lang ngầm bộ hành từ ga metro đến các vị trí lối ra theo hướng tận dụng tối ưu các không gian này thành các không gian công cộng, thương mại dịch vụ, sinh hoạt văn hóa quần chúng đa dạng trong nhà, đã được triển khai rất thành công ở Tokyo (Nhật Bản) và Paris (CH Pháp).
