Việt Nam kêu gọi việc tiếp cận kịp thời và bình đẳng đối với vaccine Covid-19

Ngày 21/6 tại trụ sở Liên hợp quốc ở Geneva, Thụy Sỹ, Khóa họp lần thứ 47 của Hội đồng Nhân quyền (HĐNQ) Liên hợp quốc (LHQ) đã khai mạc, với sự tham dự của đại diện 47 nước thành viên và hơn 100 nước quan sát viên, các tổ chức quốc tế liên chính phủ và các tổ chức phi chính phủ có trụ sở tại Geneva.

Chủ tịch HĐNQ, bà Nazhat Shameem Khan (Fiji), đã chủ trì phiên Khai mạc, với sự tham dự và phát biểu của Cao ủy Nhân quyền LHQ bà Michelle Bachelet. Đoàn Việt Nam tham dự do Đại sứ Lê Thị Tuyết Mai, Trưởng Phái đoàn đại diện thường trực Việt Nam bên cạnh LHQ, Tổ chức Thương mại Thế giới và các tổ chức quốc tế khác tại Geneva làm Trưởng đoàn.

Khóa 47 được tổ chức trong bối cảnh có nhiều chuyển biến tích cực trong tình hình dịch Covid-19 và tỷ lệ tiêm chủng tại Geneva trong vài tháng gần đây. Tuy nhiên, để đảm bảo yêu cầu phòng chống dịch Covid-19 và sức khỏe cho các đại biểu, HĐNQ tổ chức Khóa 47 chủ yếu qua hình thức trực tuyến.

Trong Báo cáo của Cao ủy Nhân quyền LHQ về tình hình nhân quyền hàng năm và tình hình ứng phó dịch bệnh Covid-19 của các quốc gia, Cao ủy Nhân quyền LHQ bà Michelle Bachelet nhấn mạnh đói nghèo cùng cực, bất bình đẳng và bất công đang tăng lên; không gian dân sự và dân chủ đang bị xói mòn; các nhà lãnh đạo thế giới cần tìm kiếm một con đường rõ ràng để thoát khỏi cuộc khủng hoảng Covid-19 và hướng đến một tương lai bao trùm, xanh và bền vững.

Bà Michelle Bachelet cũng khẳng định các quốc gia cần đặt nhân quyền ở vị trí trung tâm, đảm bảo không phân biệt đối xử để các chương trình, kế hoạch phục hồi hậu đại dịch Covid-19 đạt hiệu quả tối ưu. Bà Bachelet kêu gọi các quốc gia coi vaccine Covid-19 là tài sản chung và nhấn mạnh đảm bảo phân phối vaccine Covid-19 công bằng và rộng rãi trên toàn cầu là điều kiện tiên quyết để có thể sớm kiểm soát được đại dịch Covid-19. Bà lưu ý trong ứng phó với đại dịch Covid-19, các quyền dân sự chính trị như quyền tham gia vào các hoạt động công cộng, quyền tự do ngôn luận và tự do lập hội cần được đảm bảo. Bên cạnh đó, bà Michelle Bachelet đề nghị các nước tăng cường đầu tư cho hệ thống chăm sóc sức khỏe và phúc lợi xã hội nhằm tiến tới hiện thực hóa các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa thông qua việc sử dụng tối đa các nguồn lực sẵn có. Ngoài ra, Cao ủy Nhân quyền bày tỏ quan ngại về tình hình nhân quyền tại một số nước như Afghanistan, Belarus, Chad, Mali, Colombia, Ethiopia, Haiti, Mexico.

Phát biểu tại phiên đối thoại với Cao ủy nhân quyền LHQ, Trưởng đoàn Việt Nam Đại sứ Lê Thị Tuyết Mai khẳng định chủ trương nhất quán của Việt Nam thúc đẩy và bảo vệ quyền con người; bày tỏ ủng hộ đối với công việc của Cao ủy Nhân quyền LHQ và các cơ chế nhân quyền LHQ, ủng hộ tiến hành đối thoại thực chất, mang tính xây dựng về các vấn đề nhân quyền; đồng thời nhấn mạnh nhân quyền không nên bị chính trị hóa để can thiệp vào công việc nội bộ của các quốc gia có chủ quyền hoặc để chỉ trích các quốc gia. Đại sứ cũng thông báo trong quá trình ứng phó với đại dịch Covid-19, Việt Nam đã nỗ lực ở mức cao nhất để đảm bảo việc thụ hưởng các quyền con người cơ bản của người dân với ưu tiên cao nhất là bảo vệ tính mạng và sức khỏe của người dân, đặc biệt là các nhóm dễ tổn thương đồng thời duy trì tăng trưởng kinh tế.

Bên cạnh đó, Đại sứ Lê Thị Tuyết Mai nhấn mạnh, Quỹ Vaccine Covid-19 do Chính phủ thành lập và được người dân Việt Nam ủng hộ rộng rãi là một trong những biện pháp mà Việt Nam tiến hành để đẩy mạnh chiến lược tiêm chủng quốc gia nhằm hướng đến phục hồi bao trùm sau đại dịch Covid-19. Ngoài ra, Đại sứ Lê Thị Tuyết Mai kêu gọi các nước nỗ lực để đẩy nhanh quá trình sản xuất vaccine Covid-19, bảo đảm tiếp cận kịp thời và bình đẳng đối với vaccine Covid-19 nhằm kiểm soát hiệu quả đại dịch.

Trong khuôn khổ Khóa họp 47 HĐNQ, một trong các chủ đề trọng tâm của Việt Nam là quyền con người trong biến đổi khí hậu. Việt Nam là một trong những nước chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của BĐKH. Dự kiến Việt Nam sẽ tham gia tổ chức Phiên thảo luận chuyên đề về quyền của người cao tuổi trong bối cảnh biến đối khí hậu (BĐKH); đồng thời, Việt Nam sẽ thay mặt Nhóm nòng cốt gồm Bangladesh, Philippines và Việt Nam giới thiệu dự thảo Nghị quyết năm 2021 về BĐKH và quyền con người, tập trung vào các nhóm người dễ bị tổn thương. Đây là Nghị quyết được Việt Nam và Nhóm nòng cốt giới thiệu hàng năm kể từ năm 2014, để HĐNQ xem xét, thông qua với trọng tâm mỗi năm tập trung vào từng chủ đề cụ thể (như quyền trẻ em, quyền sức khoẻ, quyền của người di cư, quyền phụ nữ… trong bối cảnh BĐKH). Sự tham gia tích cực của Việt Nam trong việc xây dựng và thông qua Nghị quyết này cũng như trong các hoạt động của Nhóm nòng cốt phản ánh nỗ lực của Việt Nam trong việc ứng phó với BĐKH, đồng thời góp phần thực hiện chính sách đối ngoại chủ động, tích cực, có trách nhiệm với các vấn đề chung của cộng đồng quốc tế.

Khóa 47 dự kiến sẽ kéo dài bốn tuần, từ ngày 21/6 đến hết ngày 15/7 (dài hơn so với các khóa họp tháng 6 hàng năm) do nhiều cơ chế nhân quyền mới được thành lập, các phiên đối thoại và phiên thảo luận chuyên đề gia tăng đáng kể so với trước.