Chia sẻ với báo giới ngày 28/5, bà Myriam Ferran, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Quan hệ Đối tác Quốc tế của Ủy ban châu Âu về chính sách phát triển quốc tế đề cập tới Chiến lược Global Gateway (Cửa ngõ toàn cầu) về đầu tư xanh và bền vững của EU, trong đó Việt Nam là một trong những đối tác ưu tiên hàng đầu.
Đối tác ưu tiên
Chiến lược này thúc đẩy các khoản đầu tư nhằm xử lý các thách thức toàn cầu như ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, giao thông bền vững, thúc đẩy nguồn nhân lực như giáo dục, chăm sóc sức khỏe, y tế, đảm bảo tính công bằng và mang lại lợi ích cho người dân.
Theo bà Myriam, năng lượng là lĩnh vực cốt lõi trao đổi trong chuyến công tác tới Việt Nam lần này, nhằm giúp đảm bảo Việt Nam thực hiện được mục tiêu phát thải ròng bằng 0 tới năm 2050, hướng đến sử dụng năng lượng tái tạo hiệu quả.
Các khoản đóng góp viện trợ không hoàn lại đang là lựa chọn hàng đầu cho những mục tiêu này. Theo đó, EU đang thúc đẩy kí thỏa thuận cấp vốn tương đương 500 triệu Euro cho Việt Nam trong khuôn khổ thỏa thuận Đối tác Chuyển dịch năng lượng bình đẳng (JETP), triển khai thông qua Cơ quan phát triển Pháp (AFD).
Vấn đề biến đổi khí hậu là thách thức toàn cầu và EU đang triển khai các nội dung này không chỉ trong nội bộ mà còn ở tầm song phương. Tại Hội nghị thượng đỉnh EU-ASEAN vừa qua, phía EU đã cam kết 10 tỷ Euro thực hiện các nội dung về liên quan đến Thỏa thuận Xanh châu Âu, bà Myriam Ferran lưu ý. "Việt Nam là đối tác then chốt trong chiến lược Global Gateway tại khu vực và ASEAN," bà cho biết.
Lý giải về việc này, bà Myriam Ferran cho biết Việt Nam là đối tác quan trọng có tốc độ tăng trưởng trong diện nhanh nhất thế giới. Đi kèm với đó, nhu cầu phát triển tiêu thụ năng lượng và phát thải sẽ gia tăng tương ứng.
Những dự án cụ thể
Cũng trong khuôn khổ chuyến thăm, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Quan hệ Đối tác Quốc tế của Ủy ban châu Âu cũng sẽ tới tỉnh Ninh Thuận thăm các dự án giáo dục nghề nghiệp, ứng phó biến đổi khí hậu về tưới tiêu thủy lợi, nâng cao kĩ năng số.
Bà Myriam đề cập tới nhà máy thủy điện tích năng Bắc Ái - dự án đầu tiên theo hình thức này tại Việt Nam có sự hỗ trợ đóng góp của EU - một biểu tượng trong hợp tác về chuyển đổi xanh và năng lượng giữa hai bên.
Phó Tổng cục trưởng EU cũng khẳng định, lĩnh vực giao thông bền vững, xanh chắc chắn là ưu tiên trong chiến lược phát triển hợp tác toàn cầu. Việc mở rộng dự án giai đoạn 2 đối với tuyến đường sắt đô thị số 3 tại Hà Nội có sự cung cấp hỗ trợ nghiên cứu tiền khả thi của EU do AFD triển khai.
Theo thông tin từ Các cơ quan bộ ngành Việt Nam và EU đang thảo luận để triển khai các dự án cụ thể trong khuôn khổ Global Gateway. Trong đó, có thể kể đến dự án TVET về đào tạo kĩ năng số có nguồn vốn tài trợ 54 triệu Euro triển khai tại 30 địa phương của Việt Nam.
Các khoản vốn tài trợ không hoàn lại được triển khai theo cơ chế hỗn hợp (blending), theo đó hỗ trợ khoản vay, lãi suất các dự án lớn như thủy điện... huy động thêm nguồn vốn từ tư nhân bổ sung nguồn vốn công. Ví dụ trong giai đoạn 2021-2024, EU đã cam kết viện trợ không hoàn lại 210 triệu Euro cho Việt Nam. Con số này khiêm tốn nhưng có vai trò quan trọng để tạo đòn bẩy quan trọng thu hút nguồn vốn tổng lớn gấp nhiều lần, theo bà Myriam Ferran.
Riêng trong lĩnh vực chuyển đổi năng lượng, EU đã cam kết khoản ODA tương đương 140 triệu Euro cho Việt Nam, thông qua các dự án cải cách pháp luật, nâng cao chất lượng năng lực cán bộ, đầu tư hạ tầng liên quan...
Việt Nam cần tận dụng "chuyển đổi kép"
Theo bà Myriam Ferran, chuyển đổi năng lượng là một nội dung cốt lõi trong quá trình phát triển của Việt Nam. Đây là quá trình "buộc phải diễn ra. Dù có khó khăn nhưng đây là hướng đi hứa hẹn cho Việt Nam," Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Quan hệ Đối tác Quốc tế của Ủy ban châu Âu nhấn mạnh.
Phía EU khuyến nghị Việt Nam cần triển khai "chuyển đổi kép", thúc đẩy chuyển đổi số và chuyển đổi năng lượng cùng lúc.
"Chuyển đổi số giúp cho quá trình chuyển đổi năng lượng sạch với giá cả phải chăng. Chúng cần song hành tạo ra sự hỗ trợ lẫn nhau để hiện thực hóa mục tiêu phát triển của Việt Nam," bà Myriam Ferran nói.
