Ngay sau khi trình tự gene của Covid-19 được công bố, Công ty TNHH MTV Vaccine và sinh phẩm số 1 (Vabiotech - Bộ Y tế) đã nhanh chóng hợp tác cùng Đại học Bristol (Anh) để nghiên cứu vaccine phòng SARS-CoV-2 dựa trên công nghệ vector virus.
Theo đó, các nhà khoa học đã “cài” được kháng nguyên SARS-CoV-2 vào vaccine, tiến hành tiêm thử nghiệm vaccine trên chuột để theo dõi tính sinh miễn dịch.
Đến nay hơn 10 ngày, chuột thí nghiệm khoẻ mạnh, tiếp tục theo dõi các đáp ứng miễn dịch trong giai đoạn 1, có thể nói là thành công bước đầu của nghiên cứu. Công nghệ này tuy khó khăn ở bước đầu để tạo ra protein đáp ứng miễn dịch nhưng các bước sau sẽ nhanh hơn so với công nghệ tổng hợp gene, giúp rút ngắn thời gian phát triển và sản xuất vaccine.
Các mẫu máu trên chuột thí nghiệm sẽ được chuyển đến Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương để đánh giá về tính đáp ứng miễn dịch chống lại SARS-CoV-2. Nếu đáp ứng miễn dịch tốt tức là tính kháng nguyên của chủng vaccine hoạt động tốt. Sau đó, vaccine phòng Covid-19 sẽ tiếp tục được nghiên cứu để xây dựng quy trình sản xuất, định liều, thử nghiệm chính thức trên động vật nhằm đánh giá thêm về tính đáp ứng miễn dịch cũng như khả năng bảo vệ của dự tuyển vaccine này. Cuối cùng là thử nghiệm trên người ở nhóm nhỏ và nhóm lớn.
Đối với phát triển vaccine có nhiều lựa chọn khác nhau, nhưng công nghệ mới và đa năng, cho hiệu suất sản xuất cao, không phụ thuộc vào việc nuôi cấy toàn thể tác nhân gây bệnh, phù hợp đối với các vaccine đại dịch là công nghệ vector virus, công nghệ tổng hợp gene DNA và RNA.
Đến nay, tại Việt Nam có 4 đơn vị cũng đang tiến hành nghiên cứu vaccine phòng chống Covid-19, nhưng Vabiotech là đơn vị đầu tiên tiến hành thử nghiệm trên chuột và thu được các kết quả ban đầu rất khả quan. |
Giám đốc Vabiotech Đỗ Tuấn Đạt cho biết, Việt Nam được coi là quốc gia có nền công nghiệp sản xuất vaccine, đã sản xuất được vaccine từ những năm 1960. Tuy nhiên, đây là lần đầu tiên các nhà phát triển vaccine Việt Nam nghiên cứu sản xuất vaccine theo cách thức rất mới và tiếp cận với thế giới, vì thế càng phải cẩn trọng.
“Đồng thời, trong quá trình hợp tác với Đại học Bristol, do nước Anh cũng chịu ảnh hưởng nặng nề của Covid-19, nên sau khi tạo được kháng nguyên SARS-CoV-2, việc tiếp cận, đánh giá về vaccine giữa hai bên hạn chế, chủ yếu là các trao đổi trực tuyến cũng ảnh hưởng đến công tác nghiên cứu” - ông Đạt nói.
Hiện nay, trên thế giới có khoảng 100 nhà phát triển và sản xuất đang cùng nghiên cứu phát triển vaccine ở giai đọan thử nghiệm trên động vật tương tự Việt Nam, có 8 nhà sản xuất đã tiến hành thử nghiệm lâm sàng trên người. Việt Nam đang theo dõi kết quả thử nghiệm của 8 nhà sản xuất này, nếu đạt hiệu quả và độ an toàn, các nhà nghiên cứu cũng xem xét để tiến hành bước đi tương tự.
