Kinhtedothi - Sáng 11/5, Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 24 với chủ đề “Đoàn kết hướng tới một cộng đồng hòa bình và thịnh vượng” đã diễn ra tại Thủ đô Nay Pyi Taw, Myanmar nhằm bàn thảo về tình hình triển khai Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN vào cuối năm 2015 cũng như những vấn đề khu vực, quốc tế các bên cùng quan tâm như tình hình Biển Đông. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng dẫn đầu Đoàn đại biểu Việt Nam dự Hội nghị và có bài phát biểu quan trọng.
Phát biểu trong phiên khai mạc, Tổng thống nước chủ nhà U Thein Sein đã khẳng định, đoàn kết và thống nhất chính là sức mạnh giúp ASEAN bảo đảm xây dựng thành công Cộng đồng ASEAN hoà bình và thịnh vượng vào năm 2015, đồng thời ASEAN cần tích cực xây dựng tầm nhìn cho giai đoạn phát triển tiếp theo, phát huy vai trò chủ đạo của ASEAN trong hợp tác bảo đảm môi trường hoà bình, ổn định và phát triển ở khu vực, tăng cường quan hệ với các đối tác và nâng cao vai trò và vị thế của ASEAN trên trường quốc tế.
Hòa bình, ổn định ở Biển Đông đang bị đe dọa nghiêm trọng
Đặc biệt, trong phiên họp toàn thể của các nhà lãnh đạo ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã có bài phát biểu quan trọng về tình hình Biển Đông. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã thông báo về việc Trung Quốc từ ngày 1/5 đã “ngang nhiên” đưa giàn khoan vào thềm lục địa và “rất hung hăng” bắn vòi rồng có cường độ mạnh, “đâm húc thẳng vào các tàu công vụ, tàu dân sự của Việt Nam, gây hư hại nhiều tàu và làm nhiều người bị thương”. Thủ tướng cho biết, Việt Nam đã dùng mọi kênh đối thoại để liên lạc với các cấp của Trung Quốc để “phản đối và yêu cầu” Trung Quốc rút giàn khoan và tàu vũ trang, tàu quân sự ra khỏi vùng biển của Việt Nam, nhưng đến nay “Trung Quốc không những không đáp ứng mà còn tiếp tục gia tăng các hành động vi phạm ngày càng nguy hiểm và nghiêm trọng hơn”.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh, hành động này là sự vi phạm đặc biệt nghiêm trọng luật pháp quốc tế, Công ước Liên Hợp quốc về Luật biển 1982 (UNCLOS) và cũng là sự vi phạm đặc biệt nghiêm trọng tuyên bố về ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC) mà Trung Quốc là một bên tham gia ký kết. Hành động cực kỳ nguy hiểm này đã và đang đe doạ trực tiếp đến hoà bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông.
Thủ tướng khẳng định, Việt Nam coi trọng quan hệ với Trung Quốc song sẽ bảo vệ chủ quyền và lợi ích chính đáng của mình bằng mọi biện pháp cần thiết, hợp pháp. Thủ tướng kêu gọi các nước ASEAN, các nước trên thế giới, các cá nhân và tổ chức quốc tế tiếp tục lên tiếng phản đối hành động nêu trên và ủng hộ yêu cầu hợp pháp, chính đáng của Việt Nam.
Phải sớm đạt được COC
Trước diễn biến nghiêm trọng của tình hình trên Biển Đông, Tuyên bố Nay Pyi Taw về xây dựng Cộng đồng ASEAN vào năm 2015; Tuyên bố Chủ tịch Hội nghị Cấp cao ASEAN 24 đã bày tỏ quan ngại sâu sắc về các vụ việc đang diễn ra trên Biển Đông.
Các Tuyên bố đã khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông. Đồng thời kêu gọi tất cả các bên tham gia DOC thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố DOC nhằm tạo môi trường tin cậy và xây dựng lòng tin; thực hiện kiềm chế, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, và giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, tuân thủ các nguyên tắc đã được thừa nhận chung của luật pháp quốc tế, và UNCLOS. Tuyên bố nhấn mạnh sự cần thiết của việc sớm đạt được Bộ Quy tắc Ứng xử ở Biển Đông (COC). Theo đó, chúng tôi ghi nhận tầm quan trọng của Tuyên bố của các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN về tình hình hiện nay ở Biển Đông, đã được Hội nghị các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN tuyên bố ngày 10/5.
Thắng lợi ngoại giao
Trước đó, tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN hôm 10/5, các Bộ trưởng đã dành phần lớn thời gian thảo luận về tình hình hiện nay ở Biển Đông. Các Bộ trưởng ASEAN bày tỏ quan ngại sâu sắc trước các sự việc phức tạp hiện nay ở Biển Đông đã làm gia tăng căng thẳng và phương hại hòa bình, ổn định và an ninh, an toàn hàng hải ở khu vực. Các Bộ trưởng đều nhấn mạnh, trước tình hình nghiêm trọng hiện nay ở Biển Đông, ASEAN cần phải kịp thời thể hiện lập trường chung nhằm bảo đảm môi trường hòa bình, ổn định ở khu vực, ngăn ngừa gia tăng căng thẳng. Ngoại trưởng Singapore K.Shanmugam thừa nhận “những diễn biến gần đây là vấn đề cực kỳ đáng quan ngại. Nếu ASEAN không lên tiếng thì uy tín của khối “sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng”.
Kết thúc Hội nghị, các Bộ trưởng đã nhất trí thông qua một Tuyên bố riêng bày tỏ sự quan ngại sâu sắc về các vụ việc hiện nay ở Biển Đông đã làm gia tăng căng thẳng ở khu vực; yêu cầu các bên phải tuân thủ luật pháp quốc tế và UNCLOS, thực hiện kiềm chế và không được có các hành động có thể ảnh hướng đến hòa bình và ổn định ở khu vực, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, không sử dụng hay đe dọa sử dụng vũ lực.
Việc lần đầu tiên sau gần hai thập kỷ (kể từ 1995), ASEAN ra một Tuyên bố riêng về tình hình ở Biển Đông đã thể hiện sự đoàn kết, nhất trí cao và vai trò chủ động, trách nhiệm của ASEAN đối với hòa bình, ổn định và an ninh ở Biển Đông nói riêng và của khu vực nói chung; khẳng định mạnh mẽ các nguyên tắc của luật pháp quốc tế và của ASEAN. Tuyên bố cũng có thể coi là thắng lợi ngoại giao khi trước đó đã có những lo ngại khối sẽ không dễ dàng thống nhất ra tuyên bố về Biển Đông vì lợi ích các bên khác nhau, cũng như do ảnh hưởng bao trùm của Trung Quốc tại khu vực. Thậm chí đã có những lo ngại về việc khối có thể chia rẽ liên quan đến chủ đề phức tạp này.
Cùng ngày, việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 và đưa nhiều tàu hộ tống vào sâu trong khu vực thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam tiếp tục vấp phải sự phản đối của cộng đồng quốc tế. Trong các tuyên bố được lãnh đạo các nước, giới truyền thông và học giả các nước đưa ra, đều nhấn mạnh, hành động ngang ngược của Trung Quốc đã ảnh hưởng nghiêm trọng tới hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải ở Biển Đông cũng như các nỗ lực củng cố lòng tin trong khu vực. Đồng thời kêu gọi Trung Quốc nhanh chóng chấm dứt hành động sai trái này.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và các Trưởng đoàn chụp ảnh chung tại Hội nghị Cấp cao ASEAN 24. Ảnh: TTXVN
|
| Hòa bình, ổn định ở Biển Đông là yếu tố cần cho cả ASEAN, cần cho cả Trung Quốc. Để đạt được điều đó, ASEAN phải đoàn kết. Rất đáng khích lệ là ASEAN, trong tình hình khó khăn như vậy, đã thể hiện được tinh thần đoàn kết, sự nhất trí, trung thành với nguyên tắc 6 điểm chỉ đạo nguyên tắc ứng xử của ASEAN trong vấn đề Biển Đông. Ông Lê Lương Minh Tổng Thư ký ASEAN |
