Vực dậy phát triển chăn nuôi bò sữa

Ngày 23/9, Hội Chăn nuôi Việt Nam, Hiệp hội Chăn nuôi gia súc lớn Việt Nam, Báo Nông nghiệp và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp tổ chức toạ đàm “Thực trạng và giải pháp khôi phục phát triển đàn bò sữa”.

Tốc độ tăng trưởng giảm nhanh

Thông tin tại toạ đàm, TS Lương Anh Dũng (Hiệp hội Chăn nuôi gia súc lớn Việt Nam) cho biết, những năm 2010 - 2015 từng là giai đoạn phát triển sôi động của ngành bò sữa, với tốc độ tăng trưởng đàn bò lên tới 15% mỗi năm.

Khi đó, nhiều địa phương như Mộc Châu (Sơn La), Ba Vì (Hà Nội), Vĩnh Tường, Vĩnh Phú cũ (nay là tỉnh Phú Thọ), Củ Chi (TP Hồ Chí Minh)… đã trở thành những “thủ phủ bò sữa”, mang lại sự thịnh vượng cho hàng nghìn hộ chăn nuôi.

Tuy nhiên, bước sang giai đoạn 2020 - 2024, bức tranh ngành chăn nuôi bò sữa đã có nhiều thay đổi, xuất hiện những gam trầm và “điểm đen”. Cụ thể, tốc độ tăng trưởng đàn bò sữa giảm mạnh, hiện chỉ còn 0,4% mỗi năm, nhiều nơi đàn bò giảm rất sâu, riêng TP Hồ Chí Minh giảm tới hơn 50%.

TS Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam cho rằng, sự sụt giảm chăn nuôi bò sữa đang thực sự đáng báo động. Những mục tiêu lớn để tăng quy mô đàn bò sữa, phát triển ngành công nghiệp sữa của Việt Nam đang bị đe dọa.

Nhưng quan trọng hơn là sinh kế của biết bao hộ chăn nuôi bò sữa đang đứng trước vô vàn khó khăn, thách thức nghiêm trọng. Mơ ước tạo ra nguồn sữa tươi sạch tại chỗ, từ đó cải thiện, nâng cao thể trạng, tầm vóc người Việt Nam đang trở nên xa vời.

Cần sự liên kết của nhiều “nhà”

Theo đánh giá của Hội Chăn nuôi Việt Nam, người chăn nuôi bò sữa đang phải đối mặt với muôn vàn khó khăn. Chi phí sản xuất tăng cao, giá bán sữa nguyên liệu bấp bênh, đầu ra thiếu ổn định.

“Không ít bà con nông dân không thể cầm cự, dẫn tới phá bỏ đàn bò đã từng dày công gày dựng, bỏ sang làm nghề khác” - Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y TP Hồ Chí Minh Lê Việt Bảo nhấn mạnh. Đây cũng là địa phương ghi nhận sụt giảm nghiêm trọng nhất về tổng đàn bò sữa.

Tại toạ đàm “Thực trạng và giải pháp khôi phục phát triển đàn bò sữa”, đại diện các cơ quan quản lý, các nhà khoa học, doanh nghiệp và người chăn nuôi đã chia sẻ về những hạn chế, phân tích nguyên nhân, và đề xuất giải pháp khả thi để khôi phục và phát triển bền vững ngành bò sữa Việt Nam.

Một trong những vấn đề then chốt, theo TS Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam, là xây dựng mối liên kết bền vững giữa hộ nông dân nuôi bò và doanh nghiệp thu mua, chế biến sữa. Thực tế cho thấy, nơi nào có sự hợp tác chặt chẽ, minh bạch, đôi bên cùng có lợi thì ở đó đàn bò và sản xuất sữa mới ổn định và phát triển.

Nhiều đại biểu cũng cho rằng, cần chuyển từ mô hình sản xuất manh mún, nhỏ lẻ sang chuỗi liên kết khép kín, trong đó doanh nghiệp đóng vai trò “đầu tàu” về công nghệ, vốn và thị trường; nông dân là lực lượng trực tiếp sản xuất, đảm bảo sản lượng và chất lượng sữa nguyên liệu.

Doanh nghiệp cần có hợp đồng thu mua dài hạn, cam kết về số lượng, chất lượng và giá cả minh bạch để nông dân yên tâm đầu tư. Đồng thời, doanh nghiệp nên hỗ trợ kỹ thuật, giống, thức ăn, công nghệ bảo quản để nâng cao năng suất và chất lượng sữa tươi.

Về phía người nông dân, Phó Tổng biên tập Báo Nông nghiệp và Môi trường Lê Trọng Đảm cho rằng, thay cho việc chăn nuôi manh mún, nhỏ lẻ, tự phát, dẫn đến chất lượng sữa trồi sụt, giá thành mỗi lít sữa làm ra còn cao thì bà con cần tham gia các tổ hợp tác, hợp tác xã, áp dụng quy trình chăn nuôi tiên tiến, đáp ứng tiêu chuẩn mà doanh nghiệp và thị trường yêu cầu.

“Ngành chăn nuôi bò sữa cần một cái bắt tay bền chặt, tin tưởng và ấm áp giữa nhà nông và nhà doanh nghiệp. Bởi một mối quan hệ có đi có lại, “cùng thắng” thì bao giờ cũng bền vững, lâu dài…” - Phó Tổng biên tập Báo Nông nghiệp và Môi trường Lê Trọng Đảm nhấn mạnh.