Mục tiêu đặt ra có ít nhất 10% DN khởi nghiệp đổi mới sáng tạo là định hướng đúng để sóng khởi nghiệp đang hình thành không bị lỡ cơ hội cộng hưởng kịp thời với sóng của xa lộ công nghệ 4.0.
Lĩnh vực công nghệ và kinh doanh dựa trên xa lộ công nghệ 4.0 (bắt đầu từ năm 2010) đã trở thành lĩnh vực có tỷ lệ lớn nhất người thu nhập cao trong khoảng thời gian ngắn nhất so với các lĩnh vực khác. Làn sóng khởi nghiệp gắn với xa lộ công nghệ 4.0 nổi lên trở thành xu hướng đón đầu đối với DN nếu không muốn bị tụt hậu dài hạn. Đây là nền tảng hình thành các cơ hội kinh doanh mới không chỉ ở cấp “làn” mà ở cấp “xa lộ”đối với khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.
Thể chế ủng hộ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo
Có lẽ chưa bao giờ, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo lại được ủng hộ mạnh mẽ như hiện nay. Ở tầm quốc gia, có Chiến lược phát triển KHCN giai đoạn 2011 - 2020, Đề án Thương mại hóa công nghệ quốc gia đến năm 2020, Luật Hỗ trợ DN nhỏ và vừa, đặc biệt Quyết định số 844/QĐ-TTg ngày 18/5/2016 phê duyệt Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025” trực tiếp khuyến khích khởi nghiệp đổi mới sáng tạo bao gồm khai thác tài sản trí tuệ, công nghệ và mô hình kinh doanh mới. Đề án đặt mục tiêu đến năm 2025 hỗ trợ phát triển 2.000 dự án đổi mới sáng tạo, 600 DN đổi mới sáng tạo với số tiền khoảng 2.000 tỷ đồng.
Các hình thức hỗ trợ khá đa dạng bao gồm hỗ trợ thủ tục hành chính, xây dựng hạ tầng CNTT, hỗ trợ kết nối đối tác, xây dựng mạng lưới, hướng dẫn xây dựng dự án, dịch vụ hỗ trợ, hỗ trợ tài chính như ưu đãi lãi suất, miễn giảm thuế, cùng góp vốn, hỗ trợ thương mại hóa sản phẩm KHCN nhất là hình thành sàn giao dịch sản phẩm KHCN... Ở phạm vi địa phương, hầu hết các tỉnh, TP, địa phương trong cả nước đều có cơ chế, chính sách hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo như TP Hồ Chí Minh hỗ trợ đến 2 tỷ đồng cho dự án hỗ trợ đổi mới sáng tạo trong vòng 2 năm kể từ ngày 1/1/2017; Quảng Nam tổ chức các cuộc thi ý tưởng khởi nghiệp sáng tạo; Hà Nội có cơ chế “lồng ấp” DN... Bên cạnh đó, các quỹ hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của tổ chức và cá nhân được hình thành ngày càng nhiều thậm chí chủ động mời gọi cá nhân tham gia khởi nghiệp. Xã hội có thái độ ủng hộ khởi nghiệp thông qua tổ chức nhiều sự kiện ủng hộ khởi nghiệp trong nhà trường, cộng đồng, địa phương.
Rõ ràng, thể chế hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo dành sự ưu đãi lớn nhất và thuận lợi nhất cho nghiệp chủ thực chất là sự chạy đua ráo riết với làn sóng của xa lộ công nghệ 4.0 diễn ra với tốc độ chóng mặt toàn cầu.
Mạnh dạn nắm bắt cơ hội
Cơ hội lớn đang mở ra đối với khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, nhưng để nắm bắt được điều này trước tiên phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức và dư luận của xã hội về khởi nghiệp thông qua khai thác xa lộ công nghệ 4.0 đến với mọi lứa tuổi, trong đó có lứa tuổi học đường. Tăng cường bồi dưỡng ý thức và ý chí khởi nghiệp gắn với xa lộ công nghệ 4.0 dựa trên năng lực và kỹ năng của người Việt trong nắm bắt nhanh chóng những thành tựu của xa lộ công nghệ 4.0 lấy internet làm nền tảng.
Các chuyên gia CNTT, chuyên gia kinh doanh qua internet, nhà quản lý, nhà giáo dục, doanh nhân có khả năng phát triển các lĩnh vực kinh doanh trực tuyến cần được huy động và tích cực ủng hộ làn sóng khởi nghiệp thông qua việc chia sẻ kinh nghiệm, mô hình, hoặc hỗ trợ kinh phí, vốn đầu tư, huấn luyện thế hệ trẻ, từ lứa tuổi thiếu niên, nhi đồng có thể sử dụng và phát triển năng lực, kỹ năng sáng tạo dựa trên nền internet. Coi trọng nhiều hơn đến việc đào tạo, rèn luyện và phát triển kỹ năng sáng tạo của người Việt thuộc mọi lứa tuổi để khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trở thành tập quán, thói quen và văn hóa mới của xã hội.
Bên cạnh đó, thể chế hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo cần bảo đảm sự cân đối giữa mục tiêu với các biện pháp hỗ trợ để tránh mục tiêu đặt ra 10 phần nhưng sự hỗ trợ chưa đến một phần làm giảm hiệu năng và lòng tin về tính đồng bộ và nhất quán.
