Xanh hóa ngôi nhà bằng vật liệu cách nhiệt

Nhu cầu cấp bách

Những ngày vừa qua, Hà Nội liên tục ghi nhận nền nhiệt từ 37 – 40oC, các trận mưa lớn cũng xuất hiện xen kẽ khiến độ ẩm không khí tăng cao. Nền nhiệt tăng cao tới 40oC do nhiều yếu tố khí hậu tác động cùng lúc khiến các công trình nhà ở mái tôn hoặc bê tông không cách nhiệt trở thành “lò hấp” đúng nghĩa.

Chị Trần Thị Thu (phường Hoàng Mai) cho biết, mái nhà tôn cũ, trưa lên tầng 2 là nóng hầm hập. Có hôm hai vợ chồng phải sang nhà mẹ ruột ngủ nhờ vì không chịu nổi cái nóng. Mặc dù chị có tìm hiểu về tấm cách nhiệt nhưng không biết mua ở đâu và sợ lắp tốn kém. Chị Thu chia sẻ thêm, trước đây gia đình từng lắp quạt trần và sử dụng rèm chống nắng nhưng hiệu quả không đáng kể. “Tôi được một người quen giới thiệu sơn chống nóng nhưng khi hỏi giá thì thấy khá cao, sợ tốn chi phí mà không hiệu quả nên lại thôi. Nếu có chỗ thử nghiệm hoặc được tư vấn tận nơi thì tôi sẽ cân nhắc kỹ hơn” - chị Thu cho hay.

Thực tế, phần lớn người dân vẫn chưa quan tâm đến việc đầu tư chống nóng bài bản cho ngôi nhà của mình. Anh Lê Văn Thịnh – chủ một đại lý kinh doanh vật liệu xây dựng cho biết, thường chỉ có khách nhà biệt thự hoặc nhà hàng mới yêu cầu chống nóng bằng tấm PU, dán cách nhiệt hoặc sơn chống nóng. Nhà dân bình thường thì dùng trần nhựa, trần thạch cao là chủ yếu. Vật liệu cách nhiệt là thứ nhiều người còn chưa biết tới. “Có người từng hỏi tôi về bông khoáng nhưng khi nghe nói phải lắp kèm khung xương và xử lý chống ẩm thì lại ngần ngại. Giá cả và công lắp đặt là vấn đề khiến họ bỏ cuộc. Nếu có loại nào đơn giản, hiệu quả, giá rẻ thì chắc chắn sẽ dễ phổ biến hơn” - anh Thịnh nói.

Theo khảo sát, giá tấm cách nhiệt PU hiện dao động từ 90.000 – 150.000 đồng/m2 tùy loại; bông khoáng cách nhiệt dao động khoảng 50.000 – 80.000 đồng/kg; còn sơn chống nóng phổ biến có giá từ 500.000 – 900.000 đồng/thùng 5 lít, tùy thương hiệu. So với chi phí xây dựng cơ bản, đây là khoản đầu tư không nhỏ đối với người dân thu nhập trung bình – thấp.

Bà Lý Thục Anh – Giám đốc Công ty TNHH Vật liệu xây dựng Song Anh cho biết, phần lớn người dân chưa thực sự hiểu giá trị dài hạn của vật liệu cách nhiệt. Nếu tính riêng tiền điện điều hòa mỗi tháng trong mùa Hè, một căn nhà 3 tầng có thể mất từ 1,5 – 2 triệu đồng. Trong khi nếu dùng vật liệu chống nóng, hóa đơn điện giảm đến 30 – 40%, nhưng vì giá mua ban đầu cao nên ít ai dám đầu tư. "Nhiều khách hàng sau khi được tư vấn chi tiết về các loại vật liệu chống nóng mới như tấm PE phủ bạc, sơn phản quang, bông khoáng tiêu âm, cách nhiệt đã nhận ra hiệu quả rõ rệt, đặc biệt với nhà hướng Tây. Tuy nhiên, do không có chương trình dùng thử hoặc trải nghiệm thực tế, nên người tiêu dùng còn ngần ngại" - bà Lý Thục Anh chia sẻ.

Cần chính sách và nhận thức để phổ cập

Theo các chuyên gia xây dựng, việc ứng dụng vật liệu cách nhiệt trong nhà ở dân dụng không chỉ giúp giảm nhiệt độ trong nhà 3 – 7oC, mà còn giảm tải tiêu thụ điện năng, tăng độ bền kết cấu công trình. Tuy nhiên, thói quen tiêu dùng chưa thay đổi, cộng với hệ thống phân phối chưa rộng khắp khiến sản phẩm khó đến được tay người dân.

Ông Trịnh Văn Thành – Công ty CP thiết kế và thi công Nhà Xanh cho biết, một trong những rào cản lớn là người dân không biết nơi bán vật liệu uy tín, lo sợ bị lắp đặt sai kỹ thuật. DN từng nhận bảo hành cho một căn nhà dùng sai loại bông khoáng dẫn đến bị ẩm mốc chỉ sau hai tháng. Do vậy, cần có đội ngũ tư vấn kỹ thuật tại địa phương để người dân yên tâm hơn. “Chúng tôi từng tư vấn giải pháp mái cách nhiệt 2 lớp và sơn phản xạ nhiệt cho một khu nhà dân tại xã An Khánh. Sau khi hoàn thiện, gia chủ tiết kiệm gần 40% chi phí làm mát trong mùa Hè. Nhưng phần lớn khách hàng chỉ lắp trần chống nóng đơn giản. Họ chưa tin tưởng sản phẩm chuyên dụng vì không thấy quảng bá phổ biến” - ông Trịnh Văn Thành cho hay.

Một số DN sản xuất vật liệu cũng chia sẻ khó khăn trong việc mở rộng thị trường. Bà Trần Thị Kim Oanh – Giám đốc Công ty TNHH Gốm nội ngoại thất Sơn Oanh cho biết, vật liệu cách nhiệt chưa được coi là thiết yếu trong ngành vật liệu xây dựng. DN thường phải gộp sản phẩm vào các gói thầu lớn, rất khó bán lẻ từng thùng sơn hay cuộn bông cho nhà dân. "Giá nhập khẩu nguyên liệu đầu vào cao, chi phí vận chuyển tăng nên nếu không có chính sách hỗ trợ, chúng tôi khó mở rộng đại lý về các xã, phường” - bà Oanh cho hay.

Theo các chuyên gia ngành xây dựng, để vật liệu cách nhiệt tiếp cận sâu hơn vào thị trường đại chúng, đặc biệt là phân khúc nhà dân, cần có chính sách đồng hành từ Nhà nước. Thạc sĩ Phạm Ngọc Trung – chuyên gia vật liệu xây dựng cho rằng, có thể xây dựng chương trình hỗ trợ thí điểm tại các khu dân cư cũ, vùng nắng nóng cao, hoặc tích hợp vào chương trình phát triển đô thị xanh của TP. Đồng thời, cần nâng cao nhận thức cộng đồng thông qua các kênh truyền thông đại chúng, hướng dẫn kỹ thuật và chương trình tuyên truyền về lợi ích sử dụng vật liệu cách nhiệt. Hệ thống phân phối cũng nên mở rộng đến cấp xã – phường, với gói sản phẩm nhỏ gọn, giá thành dễ tiếp cận. Bên cạnh đó, miễn giảm thuế nhập khẩu nguyên liệu cho sản phẩm cách nhiệt thân thiện môi trường; xây dựng tiêu chuẩn Quốc gia cụ thể cho vật liệu cách nhiệt dân dụng; thúc đẩy mô hình kết nối giữa DN sản xuất và tổ đội thợ thi công địa phương để lan tỏa kỹ thuật.

Rõ ràng, trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt, vật liệu cách nhiệt là hướng đi không thể thiếu để nâng cao chất lượng sống, tiết kiệm năng lượng. Nhưng để sản phẩm này phổ biến rộng rãi, cần sự vào cuộc mạnh mẽ hơn từ cả phía DN, người tiêu dùng và chính sách công.