Xây nhà, trồng cây "đón đầu" đền bù từ dự án cao tốc

Những căn nhà lọt thỏm giữa đất rừng

Chỉ trong vòng một tuần qua, dù chưa có thông tin cụ thể về tuyến đường cao tốc Bắc - Nam đi qua khu vực nào nhưng bất ngờ các loại nguyên vật liệu như: xi măng, gạch block, taplo trên địa bàn thị trấn Bến Quan (huyện Vĩnh Linh) luôn “cháy hàng”.  

Ở trong các rừng tràm, cao su của xã Vĩnh Hà, Vĩnh Khê, huyện Vĩnh Linh và ngay cả khu vực dân cư của thị trấn Bến Quan "mọc" lên những công trình xây dựng trái phép, cả tạm bợ và xây dựng kiên cố. Bất chấp các cột mốc đỏ mà đơn vị chức năng đang triển khai cắm tạm, người dân vẫn xây các công trình lấn cả ranh giới này.

Ngay bên tuyến đường Hồ Chí Minh, len lỏi giữa rừng tràm thuộc thôn Rào Trường, xã Vĩnh Hà là 2 căn nhà trái phép đang được các nhân công cố gắng hoàn thiện. Phần tràm trồng lâu nay đã bị chặt bỏ để phục vụ việc xây dựng.

Hai vợ chồng ông N. (trú tại thị trấn Bến Quan) vừa tranh thủ phụ thợ xây vừa trồng ken thêm các cây dứa xung quanh để chờ đền bù. Toàn bộ căn nhà chủ yếu xây dựng bằng gạch block, taplo mà không hề có trụ, móng nào. Dù cột mốc sơn đỏ được cắm cách đây không lâu, vợ chồng ông cũng xây lấn vào 2/3 ranh giới mà tuyến đường có khả năng đi qua.

Dù biết rằng, việc xây dựng trái phép và trồng cây sai mục đích khi đây là đất lâm nghiệp nhưng tâm lý người dân vẫn cố trồng thêm cây, xây các công trình tạm bợ để được nhận tiền hỗ trợ nhiều hơn. Vợ ông N. bộc bạch: “Tính cả đất, cả tràm giờ đền bù giá thấp lắm! Người dân phải vớt vát đôi cái như trồng thêm các loại cây. Nếu có đền bù thì được thêm mức nào đó”.

Cạnh bên mảnh đất ông N., một căn nhà khác cũng đang được xây dựng tạm bợ với hình thức trên. Khi được hỏi, những thợ xây “bật mí”: Nếu xây dựng chờ đền bù thì làm theo hình thức xây taplo lên. Không cần phải móng, trụ gì cả. Nếu đền bù hay không khi tháo dỡ thì vẫn sử dụng được số taplo đã xây này.

Chỉ tính trong thời gian khoảng một tuần trở lại đây, đã có hàng chục công trình tạm bợ, trái phép được xây dựng lên trên địa bàn các xã Vĩnh Khê, Vĩnh Hà và thị trấn Bến Quan. Chỉ từ vài chục triệu đồng những căn nhà tạm bợ, không trụ, không móng cứ thế “mọc” lên và kể cả những chuồng, trại nuôi heo xây dựng trái phép trên đất lâm nghiệp.

Còn đối với các diện tích đất lâm nghiệp mà tuyến đường có thể đi qua được trồng các loại cây ăn trái, cây lấy gỗ lâu năm thì hầu như các địa phương này chưa nắm hết. Để phục vụ việc trồng cây chờ đền bù, nhiều loài cây như dứa, bơ, sao… được chở liên tục từ nơi khác về.

Địa phương lúng túng

Dù tình trạng người dân đổ xô trồng cây, xây dựng các công trình trái phép để chờ đền bù xảy ra thời gian qua nhưng đến thời điểm này, những địa phương này vẫn lúng túng trong việc xử lý, ngăn chặn. Thậm chí, UBND xã Vĩnh Hà vẫn chưa nắm sự việc.

“Chúng tôi sẽ chỉ đạo cán bộ bên công an phối hợp với địa chính để kiểm tra, nắm tình hình và ban hành văn bản để chỉ đạo hướng dẫn, các thôn”, ông Nguyễn Văn Thao, Chủ tịch UBND xã Vĩnh Hà cho biết khi phóng viên đề cập việc hàng loạt công trình xây dựng trái phép chờ đền bù.

Còn tại địa bàn thị trấn Bến Quan, dù đã nắm được việc người dân ồ ạt xây dựng các công trình trái phép nhằm chờ đền bù khi tuyến đường cao tốc đi qua nhưng chính quyền địa phương vẫn chưa thể ngăn chặn. Mọi việc chỉ mới dừng lại ở mức tuyên truyền, nhắc nhở.

Ngoài ra, một số công trình xây dựng trái phép chờ đền bù có dấu hiệu vi phạm hàng lang an toàn tuyến đường Quốc lộ 9D, UBND thị trấn Bến Quan cũng đã phối hợp xử lý, lập biên bản và yêu cầu dừng việc xây dựng.

“Qua nắm tình hình thì đa phần là những người dân trên địa bàn thị trấn xây dựng trái phép, trồng cây trái phép và các công trình khác ở khu vực các xã khác. Chúng tôi đã liên hệ với các xã lân cận nhằm phối hợp tuyên truyền. Thế nhưng, địa phương khó xử lý, ngăn chặn vì chưa văn bản chỉ đạo cụ thể nào cả về cắm mốc giải phóng mặt bằng tuyến đường cao tốc Bắc – Nam đi qua”, ông Dương Đình Quang, Chủ tịch UBND thị trấn Bến Quan lý giải.

Ngày 1/3, trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Linh cho biết: Trong ngày hôm nay, huyện đã tiến hành kiểm tra, làm việc với các địa phương xảy ra tình trạng người dân xây dựng, trồng cây trái phép chờ đền bù. “Qua kiểm tra sơ bộ, huyện đang họp để có văn bản chỉ đạo trực tiếp cho các xã nhằm kiểm tra, ngăn chặn, xử lý. Trong tuần này, chúng tôi sẽ thành lập Đoàn đi kiểm tra cụ thể”, ông Tuấn cho biết thêm.

Có một thực tế, với tâm lý lo ngại mức đền bù thấp hơn so với giá thị trường bởi “cơn sốt đất” trên địa bàn huyện Vĩnh Linh đang khiến giá đất tăng từng ngày nên nhiều người dân xây dựng, trồng cây trái phép nhằm nâng giá trị đền bù khi tuyến đường đi qua. Điều đó, tiềm ẩn nhiều nguy cơ thiệt hại cho người dân cũng như ảnh hưởng đến công tác đến bù, giải phóng mặt bằng khi triển khai dự án.

Được biết, dự án cao tốc Vạn Ninh – Cam Lộ là một trong 12 danh mục dự án thành phần đường cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 đã được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư. Thành phần dự án cao tốc Vạn Ninh – Cam Lộ có chiều dài dự kiến 68km với tổng mức đầu tư sơ bộ khoảng 10.591 tỷ đồng.