Sáng 20/11, TAND tỉnh Bắc Giang mở lại phiên tòa xét xử sơ thẩm đối với 10 bị cáo trong vụ án “Vi phạm quy định về thăm dò, khai thác khoáng sản”, xảy ra tại Công ty cổ phần Khoáng sản Bắc Giang (Công ty Khoáng sản Bắc Giang) và các đơn vị liên quan.
Trong số này, các bị cáo Hà Văn Hòe, Tổng Giám đốc Công ty Khoáng sản Bắc Giang; Dương Văn Dũng, Chủ tịch HĐQT; Phạm Thanh Thạch, Phó Tổng giám đốc; Nguyễn Thị Hồng Thắm, Giám đốc; Nguyễn Văn Thảo, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Xuân An (Công ty Xuân An) bị đưa ra xét xử về 2 tội danh “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên” và “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng”.
Bị cáo Lê Minh Dương, Phó Giám đốc, kiêm kế toán trưởng Công ty TNHH MTV Xuân An bị đưa ra xét xử về tội “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng”.
Các bị cáo Lại Hồng Thanh, cựu Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam; Phạm Ngọc Chi, cựu Trưởng phòng Thẩm định hồ sơ hoạt động khoáng sản; Phạm Phú Ninh, cựu Phó Chánh văn phòng và Lưu Ngọc Thành, chuyên viên Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam, bị đưa ra xét xử về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.
Tại phiên tòa, thư ký thông báo, bị cáo Nguyễn Văn Thảo có đơn xin xét xử vắng mặt, với lý do đang xin tại ngoại để đi điều trị bệnh.
Tuy nhiên, chủ tọa phiên tòa cho biết, theo nội dung đơn trình bày thì bị cáo Thảo đang điều trị bệnh tại tỉnh Phú Thọ (không có mặt ở nơi cư trú). Do đó, yêu cầu các luật sư bào chữa cho bị cáo này, ngay sau phiên tòa phải yêu cầu bị cáo Thảo đến tòa án để làm việc, vì tòa đã cấm đi khỏi nơi cư trú. Trong trường hợp không đến làm việc thì sẽ bắt tạm giam lại.
Trước đó, tại phiên tòa mở ngày 4/11, bị cáo Thảo cũng vắng mặt với lý do không đảm bảo sức khỏe để tham dự phiên tòa, do đó trại tạm giam không tiến hành trích xuất đối với bị cáo này.
Cũng tại phiên tòa, chủ tọa thông báo, sau nhiều lần yêu cầu, song đến thời điểm hiện tại vẫn chưa nhận được đầy đủ các hồ sơ bàn giao tài liệu, vật chứng trong vụ án này, dẫn đến chưa đảm bảo việc đưa ra xét xử vụ án.
Trình bày quan điểm về nội dung trên, đại diện VKSND tỉnh Bắc Giang giữ quyền công tố và kiểm sát xét xử tại phiên tòa cho rằng, do khối lượng hồ sơ, vật chứng trong vụ án này rất lớn, VKSND cũng đã nhiều lần đôn đốc, song cơ sở vật chất của Cục Thi hành án dân sự tỉnh Bắc Giang chưa đảm bảo để có thể lưu giữ số lượng lớn các vật chứng, nên vẫn đang trong quá trình bố trí, xin phê duyệt phương án và kinh phí để triển khai thực hiện.
Theo đại diện VKSND, cần tiếp tục hoãn phiên tòa, tạo điều kiện cho việc tiếp nhận các hồ sơ, vật chứng đầy đủ, đảm bảo cho việc xét xử.
Sau khi hội ý, Hội đồng xét xử quyết định tạm hoãn phiên tòa lần thứ 3, dự kiến mở lại vào sáng ngày 20/12.
Theo hồ sơ vụ án, tháng 12/2016, Công ty Khoáng sản Bắc Giang được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp giấy phép khai thác tại mỏ than Bố Hạ (nằm trên địa bàn các xã Đồng Hưu, Đông Sơn và Hương Vỹ, huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang), thời hạn 10 năm đối với hình thức khai thác lộ thiên và 26 năm với hình thức hầm lò.
Trữ lượng được phép khai thác tại mỏ than này là 1.659.206 tấn, trong đó khai thác lộ thiên là 426.384 tấn, khai thác hầm lò là 1.232.822 tấn; công suất khai thác từ 13.445 tấn đến 100.000 tấn than/năm.
Tuy nhiên, quá trình thực hiện, ngoài việc lập 3 đội tự khai thác, Công ty Khoáng sản Bắc Giang còn ký hợp đồng liên kết khai thác, để Công ty Xuân An được vào khai thác lộ thiên. Hai bên thỏa thuận “ăn chia” theo tỷ lệ Công ty Khoáng sản Bắc Giang hưởng 23% sản lượng, còn Công ty Xuân An hưởng 77% sản phẩm sau khai thác, và được tiêu thụ lượng than khai thác sau khi phân chia, chịu trách nhiệm về nghĩa vụ thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường và các loại thuế khác đối với sản lượng than đã tiêu thụ.
Cơ quan điều tra xác định, chỉ trong vòng 5 năm, Công ty Xuân An đã khai thác được hơn 3,7 triệu tấn than, qua đó hưởng lợi 2,9 triệu tấn; còn Công ty Khoáng sản Bắc Giang tự khai thác được gần 1,6 triệu tấn.
Bên cạnh đó, quá trình khám xét tại công trường khai thác, cơ quan Công an thu giữ 611.700 tấn than tồn chưa tiêu thụ, nâng tổng khối lượng than 2 Công ty đã khai thác từ khi được cấp phép đến ngày 16/2/2023 là trên 5,862 triệu tấn.
Như vậy, đối với hình thức khai thác than lộ thiên, Công ty Khoáng sản Bắc Giang đã thực hiện khai thác không đúng với giấy phép được cấp lên tới 5,436 triệu tấn.
Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự tỉnh Bắc Giang xác định, số lượng than trên có trị giá gần 570 tỷ đồng.
