Chè bà cốt là món ăn dân gian, truyền thống được nhiều người ưa thích và đã trở thành một nét độc đáo trong văn hóa ẩm thực của người Hà Nội. Cái tên "chè bà cốt" bắt nguồn từ đâu không ai biết rõ, nhưng từ lâu đã trở thành món ăn quen thuộc với nhiều người trong những ngày đầu Đông. Nguyên liệu chế biến món chè bà cốt rất đơn giản, dễ kiếm, chỉ gồm: gạo nếp, đường hoa mai (đường có màu nâu cánh gián) và không thể thiếu là gừng. Gạo nếp chọn loại nếp thơm, dẻo đem ngâm với nước vài giờ cho gạo nở, sau đó vớt ra để ráo nước. Tiếp đó, cho gạo vào nồi nấu như nấu cháo. Trong quá trình nấu để lửa liu riu cho gạo chín từ từ, hạt gạo không bị nứt. Gừng chọn những nhánh già thì chè mới thơm lừng, gừng cạo sạch vỏ, giã nhỏ, vắt lấy nước. Hòa đường cùng một bát nước lọc, đun sôi lên, sau đó lọc bỏ cặn, sạn rồi đổ vào nấu cùng khi thấy gạo vừa nở. Có thể cho trực tiếp đường vào nồi gạo và khuấy đều để đường tan. Khi thấy chè sánh, gạo ngấm đường thì đổ nước gừng vào, quấy nhẹ tay.
Chè bà cốt có vị ngọt nhẹ, thoảng chút cay cay, tê tê của gừng tươi, mang đến cảm giác ấm áp trong những ngày mùa Đông giá lạnh. Những ngày trời se lạnh ăn chè bà cốt nguội với một chút xôi vò. Dùng thìa xắn từng miếng xôi nhỏ rồi nhúng vào bát chè, đưa lên miệng và cảm nhận hương vị riêng của nó. Trong ẩm thực, người Hà Nội vốn chuộng sự tinh tế, nên xôi cũng phải có sắc vàng. Phải công phu mới làm được món xôi vò như ý với những hạt nếp được bọc trong lớp đậu xanh mịn, có thể bốc tay nhấm nháp từng hạt xôi mềm ngọt mà lại cũng có thể nắm lại thành từng nắm. Đầu tiên phải chọn được gạo nếp ngon. Khi trộn với đậu xanh phải thật khéo léo để hạt gạo nào cũng được bọc một lớp áo đậu xanh vàng mịn. Khi đồ xôi, phải canh chừng hạt xôi cho chín vừa phải. Có như thế, khi xôi đồ xong, những hạt xôi nếp mới không bị vón cục. Xôi chín được bắc xuống, xúc ra một chiếc mâm, vừa đảo đều tay vừa dùng quạt quạt liên tục cho xôi nhanh nguội và tơi hạt. Những hạt xôi vàng trên bát chè nâu với người Hà Nội không chỉ làm hương vị mà còn ẩm thực còn đẹp cả trong ánh nhìn. Bây giờ, những người phụ nữ Hà thành lớn tuổi vẫn giữ thói quen làm món ăn này trong những ngày lễ, Tết. Nhưng đơn giản hơn có thể thưởng thức món chè bà cốt với xôi chè ngon tại các hàng chè ở phố Hàng Cân, Hàng Điếu, Ngô Thì Nhậm...
