Xuất khẩu năm 2022: Chinh phục nhiều mục tiêu mới

Với mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu từ 6 - 8%, cán cân thương mại duy trì trạng thái thặng dư trong năm 2022, cộng đồng DN Việt Nam đã bắt tay vào thực hiện nhiều giải pháp tăng tốc xuất khẩu ngay từ đầu năm.

Những tín hiệu vui

Trong tháng đầu tiên của năm 2022, hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa đã có những tín hiệu khởi sắc. Thông tin từ Bộ Công Thương, tháng 1/2022, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đạt 29 tỷ USD, tăng 1,6% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, có 7 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD, chiếm 63,3% tổng kim ngạch xuất khẩu.

Dệt may là một trong những ngành tăng trưởng xuất khẩu khi nhu cầu tiêu dùng trên thế giới dự báo tăng trở lại mạnh mẽ. Hiệp hội Dệt may Việt Nam đã đưa ra 3 kịch bản cho ngành trong năm 2022, khi dịch bệnh được kiểm soát trong quý I/2022 sẽ đạt kim ngạch xuất khẩu khoảng 42,5 - 43,5 tỷ USD; kiểm soát vào giữa năm đạt 40 - 41 tỷ USD và vào cuối năm sẽ đạt 38 - 39 tỷ USD.

Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam Trương Văn Cẩm chia sẻ: “Đến thời điểm hiện tại, nhiều DN dệt may đã có đơn hàng đến tháng 5/2022. Đáng mừng là tiến độ tiêm vaccine cùng với kết quả phòng chống dịch và thích ứng trong điều kiện bình thường mới đang tạo điều kiện cho các DN phục hồi sản xuất”.

Ngành da giày cũng hứa hẹn có nhiều cơ hội về xuất khẩu trong năm 2022. Riêng năm 2021, tổng kim ngạch xuất khẩu da giày đạt 20,78 tỷ USD (tăng 4,6%). Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Da giày - Túi xách Việt Nam Phan Thị Thanh Xuân cho biết, dự kiến năm 2022 tăng trưởng toàn ngành từ 10 - 15% so với năm 2021, đạt khoảng 23 - 25 tỷ USD.

Đối với xuất khẩu nông sản, theo dự báo của Bộ Công Thương, các mặt hàng chủ lực như: Cà phê, hạt điều, cao su, rau quả, hạt tiêu, gạo và chè tiếp tục sẽ là những mặt hàng đóng góp lớn vào tổng kim ngạch xuất khẩu ngành hàng đối với thị trường Liên minh châu Âu (EU) và sẽ tăng trưởng mạnh trong năm 2022.

Trong đó, cà phê tiếp tục tận dụng tốt lợi thế về thuế suất 0% theo Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) để gia tăng thị phần trong tổng nhu cầu 10 tỷ USD mỗi năm mà EU đang có. Về thị trường, Đức, Italia, Tây Ban Nha và Bỉ tiếp tục là các thị trường xuất khẩu chính, có tiềm năng tăng trưởng như những năm trước đây.

Nỗ lực đạt mục tiêu xuất khẩu

Để đạt được mục tiêu xuất khẩu năm 2022, ngay từ những ngày đầu năm, các DN đã tất bật bắt tay vào triển khai kế hoạch sản xuất, kinh doanh. Giữa tháng 1/2022, Công ty CP Tập đoàn Tân Long đã khánh thành Nhà máy gạo Hạnh Phúc tại xã Lương An Trà, huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang. Nhà máy được xây dựng với quy mô 161.000m2, công suất sấy đạt 4.800 tấn lúa tươi/ngày, hệ thống 80 silo chứa lúa, công suất xay xát chế biến 1.600 tấn lúa khô/ngày, nâng tổng công suất gạo thành phẩm đạt 1.000 tấn/ngày.

Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Công ty CP Tập đoàn Tân Long Trương Sỹ Bá cho biết: “Nhà máy vận hành 100% dây chuyền công nghệ được nhập khẩu từ châu Âu nên sản phẩm gạo đạt chất lượng cao, giữ được mùi thơm, hương vị đặc trưng riêng của từng giống lúa. Đây cũng là giải pháp chiến lược của Tân Long nhằm đáp ứng tiêu chuẩn cao của thị trường EU và tiếp tục đầu tư mở rộng thị phần trong năm 2022 với lợi thế từ EVFTA.

Còn tại Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) đang đầu tư mạnh để làm chủ nguyên liệu thúc đẩy phát triển bền vững khi những dự báo về dịch bệnh còn có thể kéo dài. Theo Tổng Giám đốc Vinatex Cao Hữu Hiếu, năm 2022, tập đoàn cùng các đơn vị thành viên tiếp tục đẩy mạnh phối hợp xây dựng chuỗi liên kết chặt chẽ sợi - dệt - nhuộm - may hướng tới trở thành một điểm đến trọn gói cho khách hàng trong ngành dệt may thời trang. Cụ thể là vận hành, quản lý hiệu quả hoạt động của 2 nhà máy sợi, Công ty CP Sợi Phú Bài và Công ty CP Vinatex Phú Hưng. Đây là cơ sở để Vinatex chủ động nguồn nguyên liệu, nâng cao năng lực cạnh tranh, đáp ứng yêu cầu quy tắc xuất xứ của các FTA.

Lạc quan về cơ hội trong năm 2022, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) Nguyễn Hoài Nam nhận định, năm nay chắc chắn nhu cầu thực phẩm nói chung và thủy sản nói riêng sẽ tăng cao khi lĩnh vực nhà hàng, khách sạn, du lịch phục hồi. Để khai thác cơ hội thị trường, tăng trưởng tốt trong năm 2022, góp phần mục tiêu phát triển ngành đến năm 2030 đạt kim ngạch xuất khẩu 16 - 18 tỷ USD, ngành thủy sản cũng đang nỗ lực quảng bá khai thác cơ hội từ FTA.

Bên cạnh đó, VASEP cũng đã có văn bản đề nghị các bộ, ngành hỗ trợ, tạo điều kiện cho các DN ngành thủy sản tham gia các hội chợ, triển lãm chuyên ngành trực tiếp, nhất là tại các hội chợ có quy mô lớn ở châu Âu, Mỹ, Trung Quốc. Đồng thời, tăng cường tổ chức các hoạt động trực tuyến cho DN ngành thủy sản thông qua các kênh của Bộ Công Thương tại các thị trường đang tăng trưởng tốt, cũng như các thị trường tiềm năng.

Tạo đột phá từ cơ chế, chính sách

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, trong năm 2022, Bộ tiếp tục xây dựng các cơ chế, chính sách xuất nhập khẩu phù hợp với diễn biến tình hình trong và ngoài nước. Theo đó, cơ chế, chính sách xuất nhập khẩu không chỉ theo hướng thúc đẩy xuất khẩu mà cần gắn xuất nhập khẩu với phát triển kinh tế chung của cả nước, thúc đẩy phát triển xuất nhập khẩu bền vững. Đặc biệt, các chính sách đề ra giải pháp cho các vấn đề nóng, các mặt hàng chiến lược, chú trọng bảo vệ lợi ích của DN Việt Nam. Bên cạnh đó, thông tin cho DN về những cơ hội thị trường, phương hướng chung là hỗ trợ cho DN Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, phát huy lợi thế so sánh, đủ sức hội nhập với khu vực và thế giới.

Thời điểm này, tại nhiều địa phương cũng đang tập trung đẩy mạnh thực hiện kế hoạch phát triển xuất khẩu. Đơn cử như Hà Nội, với mục tiêu tăng trưởng kim ngạch hàng hóa xuất khẩu tăng 5% so với năm 2021, TP đã đưa ra hàng loạt các giải pháp phát triển sản phẩm, mở rộng thị trường, đẩy mạnh xuất khẩu.

Cụ thể là: Nâng cao chất lượng, đa dạng hóa mẫu mã sản phẩm xuất khẩu, nâng cao năng lực cạnh tranh của DN xuất khẩu; tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ, xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ xuất khẩu; tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi; kết nối cung - cầu lao động để tạo nguồn lao động đáp ứng nhu cầu của các DN sản xuất hàng xuất khẩu…

Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, xuất khẩu sang các thị trường đối tác trong các FTA sẽ tiếp tục được tăng cường khi các DN đã dần thích nghi với các cam kết của hiệp định cùng thuế nhập khẩu ưu đãi của các đối tác sẽ tiếp tục được xóa bỏ hoặc cắt giảm. Bên cạnh đó, nhiều nước triển khai các gói kích thích kinh tế, kích cầu tiêu dùng, qua đó gia tăng nhu cầu hàng nhập khẩu.

Lưu ý về các giải pháp đối với nhóm hàng nông sản xuất khẩu, PGS.TS Phạm Tất Thắng - Chuyên gia cao cấp Viện Nghiên cứu chiến lược, chính sách công thương (Bộ Công Thương) cho rằng, trước những đòi hỏi của thị trường, DN xuất khẩu cần thích ứng nhanh và linh hoạt để không bỏ lỡ cơ hội tăng trưởng.

Tuy nhiên, chỉ nỗ lực của DN thì chưa đủ mà cần sự hợp sức của hàng chục triệu nông dân trên cả nước trong việc thực hiện sản xuất theo quy trình, áp dụng các tiêu chuẩn VietGAP, Global GAP; đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất để ngay từ những khâu đầu tiên của cả chuỗi ngành hàng đã bảo đảm về chất lượng, an toàn, có trách nhiệm với cộng đồng.