Đó đều là những công trình nghiên cứu có khả năng ứng dụng cao, góp phần thúc đẩy hoạt động kinh tế-xã hội của đất nước…
Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Thiện Nhân trao Bằng Giải thưởng Nhà nước cho các tác giả trong Lễ trao Giải thưởng cho 32 công trình, cụm công trình. Ảnh: Nguyễn Hạnh
Lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn
Công trình nghiên cứu đầu tiên thuộc lĩnh vực khoa học xã hội được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh năm nay là: “Một số vấn đề lý luận về xây dựng Đảng đối với một đảng cầm quyền lãnh đạo sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội” của 3 tác giả: Cố GS. Đặng Xuân Kỳ, PGS.TS. Nguyễn Thanh Tuấn và PGS.TS. Trần Minh Trưởng. Công trình đã cung cấp những luận cứ khoa học cho sự lãnh đạo của Đảng trong bối cảnh mới; góp phần nâng cao vị trí, vai trò cầm quyền và lãnh đạo của Đảng trong điều kiện mới.
Công trình nghiên cứu thứ hai mang tên: “Văn hóa Việt Nam: Truyền thống và hiện đại” của cố GS. Trần Quốc Vượng cũng được tặng thưởng. Tác giả của công trình đã phát hiện ra những đặc trưng cơ bản của văn hóa Việt Nam, những mối liên hệ tương tác giữa điều kiện tự nhiên, hoàn cảnh lịch sử với cộng đồng cư dân... Có giá trị đặc biệt xuất sắc về lịch sử, văn hoá và con người Việt Nam.
Thứ ba là cụm công trình: “Sự nghiệp văn học, báo chí Hồ Chí Minh và một số vấn đề lý luận, thực tiễn văn hoá, văn nghệ Việt Nam” của GS. Hà Minh Đức, nghiên cứu toàn diện, có hệ thống và thành công nhất về sự nghiệp văn thơ, báo chí của Chủ tịch Hồ Chí Minh và một số vấn đề văn học, lý luận văn học, nghệ thuật.
Cụm công trình thứ tư được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh là “Nghiên cứu, phê bình văn học trung đại Việt Nam và ngữ văn Hán Nôm” của GS. Lê Trí Viễn. Công trình đã tổng kết 70 năm lao động khoa học của tác giả với những thành tựu khoa học đặc biệt xuất sắc, đặt nền tảng cho việc nghiên cứu văn học trung đại Việt Nam và ngữ văn Hán Nôm.
Cụm công trình cuối cùng thuộc lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn được trao giải là “Lý luận phê bình, phương pháp luận nghiên cứu văn học” của GS.TSKH. Bùi Văn Ba. Cụm công trình góp phần xác lập hệ thống công cụ trong nghiên cứu văn học,và giới thiệu tinh hoa lý luận của văn học truyền thống phương Đông...
Lĩnh vực khoa học tự nhiên, kỹ thuật
Trong lĩnh vực khoa học tự nhiên, có 3 cụm công trình được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh là:
1) Cụm công trình: “Tìm kiếm, phát hiện và khai thác có hiệu quả các thân dầu trong đá móng granitoit trước Đệ Tam bể Cửu Long, thềm lục địa Việt Nam” gồm 05 nhóm công trình của 49 tác giả. Cụm công trình đã tạo thành tiền đề mới về hệ thống dầu khí để tìm kiếm, thăm dò, khai thác thành công ở Việt nam và trên thế giới.
2) Cụm công trình: “Động vật chí Việt Nam và Thực vật chí Việt Nam, Sách Đỏ và Danh lục Đỏ Việt Nam”. Cụm công trình là căn cứ khoa học thiết thực cho việc xây dựng pháp luật, chiến lược phát triển kinh tế, xã hội, bảo vệ tài nguyên và môi trường của đất nước.
3) Cụm công trình: “Thiên nhiên, lãnh thổ và các vùng địa lý Việt Nam”, bao gồm các công trình của cố PGS. Lê Bá Thảo. Cụm công trình đã xác định được các cực phát triển và các tuyến trọng điểm cho cả nước và mỗi vùng lãnh thổ, từ đó đánh giá ưu thế và hạn chế trong phát triển các vùng lãnh thổ, đồng thời đã đề xuất những định hướng chiến lược phát triển kinh tế-xã hội trong giai đoạn mới.
Hai công trình/cụm công trình nghiên cứu là: “Ứng dụng 5 giải pháp khoa học công nghệ để chế tạo các loại thiết bị nâng hạ tại Việt Nam” của CN. Nguyễn Tăng Cường và “Nghiên cứu phát triển và đổi mới công nghệ ngành Điện ảnh phục vụ kháng chiến bảo vệ Tổ quốc và phục hồi kinh tế sau chiến tranh” của PGS.TS. Trần Quang Ngọc là những công trình nghiên cứu thuộc lĩnh vực khoa học kỹ thuật, được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh.
Đó đều là những công trình nghiên cứu có khả năng ứng dụng cao, góp phần thúc đẩy hoạt động kinh tế-xã hội của đất nước, đặc biệt là ngành điện lực, điện ảnh.
Lĩnh vực khoa học nông nghiệp, y-dược
Trong lĩnh vực nông nghiêp, cụm công trình: “Ngăn sông đập trụ đỡ và đập xà lan” của 8 chuyên gia trong lĩnh vực nông nghiệp đã được tặng thưởng. Cụm công trình có những nghiên cứu sáng tạo và áp dụng công nghệ đặc biệt quan trọng trong xây dựng các công trình ngăn sông vùng cửa sông, vùng đồng bằng ven biển.
Trong lĩnh vực y-dược, cụm công trình duy nhất được trao giải là: “Nghiên cứu mô hình kết hợp quân dân y phục vụ chăm sóc sức khỏe bộ đội và nhân dân trong thời kỳ đổi mới”, gồm 11 công trình của nhiều giáo sư, tiến sĩ đầu ngành trong lĩnh vực y-dược. Cụm công trình đã làm thay đổi quan trọng trong nhận thức và trong đời sống xã hội của nước ta về kết hợp quân-dân y trong thời kỳ đổi mới; thúc đẩy phát triển khoa học tổ chức y tế và tổ chức quân y cũng như phát triển ngành y tế nói chung.
