Tháng 10/2009, Di sản Hát Ca trù chính thức được UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp. Nhằm mục đích bảo vệ và phát huy di sản văn hóa Ca trù, hướng tới việc đưa di sản Ca trù thực sự thoát khỏi tình trạng cần được bảo vệ khẩn cấp, Bộ VHTTDL đã giao cho Cục Văn hóa cơ sở, Viện Âm nhạc, Cục Di sản văn hóa và Sở VHTTDL tỉnh Hà Tĩnh tổ chức Liên hoan Ca trù toàn quốc (LHCTTQ) năm 2018, vào đầu tháng 11 tại TP Hà Tĩnh.
LHCTTQ lần này là cơ hội tổng kết và đánh giá lại toàn bộ thành quả phục hưng Ca trù và báo cáo thực trạng sống của Ca trù hiện nay trong đời sống xã hội đương đại. Qua đó khẳng định việc Việt Nam đã thực hiện đầy đủ và đạt được những kết quả thiết thực trong hành động quốc gia theo như đã cam kết với UNESCO về sự nghiệp bảo vệ và phát huy giá trị của di sản văn hóa Ca trù. Kết quả của Liên hoan cũng sẽ là một trong những cơ sở dữ liệu để tiến tới thực hiện hồ sơ xin chuyển di sản Hát Ca trù từ Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp sang Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Theo Ban Tổ chức, Liên hoan Ca trù toàn quốc năm nay sẽ có sự tham gia của 13 tỉnh, TP có di sản ca trù như: Hà Nội, Hải Dương, Hà Tĩnh, Quảng Bình… Các chương trình tham gia Liên hoan sẽ gồm một phần nội dung bắt buộc và một phần nội dung không bắt buộc.
Với nội dung chương trình bắt buộc, mỗi đoàn sẽ xây dựng một chương trình tham gia Liên hoan với tổng thời lượng quy định trong đó phải trình bày tối thiếu 3/15 thể cách quy định bắt buộc, 1 tác phẩm của Nguyễn Công Trứ (có thể dược hát bằng 1/3 thể cách bắt buộc đã chọn). Phần còn lại của chương trình là các tiết mục tự chọn mang phong cách vùng miền thể hiện những nét đặc trưng độc đáo của địa phương.
Phần nội dung chương trình không bắt buộc là phần thi “Tài năng Ca trù 2018” (các đoàn có thể đăng ký hoặc không đăng ký). Đối tượng dự thi là Đào nương, Kép đàn, Quan viên; quy định độ tuổi từ 15 - 55 tuổi. Thành viên Hội đồng thẩm định là Nhà nghiên cứu am hiểu về ca trù, có thành phần kép đàn, ca nương để có thể đưa ra đánh giá chuẩn xác về tài năng dự thi.
Theo nhạc sĩ Đặng Hoành Loan: “LHCT năm nay vắng bóng các nghệ nhân sau 10 năm Ca trù được UNESCO vinh danh vì các nghệ nhân đã cao tuổi không thể hát hoặc mất đi. Điều đó cho thấy, 2018 là giai đoạn của lớp thế hệ ca trù kế cận. LHCTTQ năm nay, chúng tôi cố gắng soi xét lại trên 32 thể cách, đến nay lớp thế hệ kế cận hát được bao nhiêu loại, xem xét lại việc phục hưng Ca trù đến đâu”.
Ngoài ra, theo Ban tổ chức, LCTTQ sẽ có 2 phần là khai mạc và biểu diễn. Chương trình khai sẽ có múa, âm nhạc hiện đại kết hợp với hát ca trù - đây là điểm sáng tạo mà những lần trước không có, đặc biệt sẽ có tiết mục nghệ nhân 90 tuổi hát trên nền âm nhạc hiện đại.
Dự kiến, LQCTTQ sẽ diễn ra vào tối 1/11 tại Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh Hà Tĩnh (số 21 Phan Đình Phùng, TP Hà Tĩnh).
