Cục Phòng, chống HIV/AIDS, Bộ Y tế đã tổ chức Hội nghị 20 năm điều trị HIV/AIDS tại Việt Nam nghị nhằm tổng kết các bài học kinh nghiệm trong việc cung cấp dịch vụ điều trị và chăm sóc cho người nhiễm HIV, nhìn nhận các tồn tại và thách thức, trên cơ sở đó xác định các biện pháp để mở rộng tiếp cận, cải thiện chất lượng dịch vụ và đảm bảo sự bền vững của chương trình điều trị HIV/AIDS.
Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn cho biết, kể từ trường hợp nhiễm HIV đầu tiên được phát hiện tại Việt Nam vào tháng 12/1990, hiện cả nước có trên 200.000 người nhiễm HIV còn sống và lũy tích đến nay có trên 100.000 người tử vong do AIDS. Trong tổng số 142.000 bệnh nhân đang điều trị ARV (tăng gần 280 lần so với năm 2004) thì Việt Nam đã chuyển đổi thành công hơn 42.000 bệnh nhân đang nhận thuốc ARV từ nguồn bảo hiểm y tế (BHYT) tại 188 cơ sở điều trị HIV/AIDS. Trung bình mỗi năm có trên 10.000 người nhiễm HIV được đưa vào điều trị ARV. Từ 3 đến 5 cơ sở điều trị HIV/AIDS vào năm 2000 đến nay đã có 436 cơ sở; Bên cạnh đó, nhiều mô hình chăm sóc điều trị được triển khai như: Mô hình Treatment 2.0; điều trị nhanh, điều trị trong ngày, cấp pháp thuốc nhiều tháng, lồng ghép dịch vụ tư vấn xét nghiệm-điều trị ARV, lồng ghép dịch vụ HIV/lao, HIV/viêm gan vi-rút.
Đánh giá cao việc mở rộng điều trị ARV tại Việt Nam, ông Kidong Park, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam cho biết, Việt Nam là một trong số rất ít các quốc gia trong khu vực Thái Bình Dương có tốc độ tăng bao phủ đáng kể thuốc ARV. Từ năm 2012 việc thay đổi mô hình cung cấp dịch vụ HIV bao gồm xét nghiệm HIV, điều trị ARV và điều trị methadone đã được thực hiện từ quy mô thí điểm đến phủ rộng toàn quốc. Cách tiếp cận theo hướng đưa dịch vụ đến gần dân hơn và giúp người bệnh tiếp cận dễ dàng hơn, giảm chi phí và thời gian đi lại cho người bệnh, đặc biệt là những người sống ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa.
Bên cạnh mở rộng độ bao phủ điều trị ARV, chất lượng điều trị ARV cũng được cải thiện và nâng cao dần qua các năm. 9 tháng đầu năm 2019, có 96% người bệnh điều trị thuốc ARV được xét nghiệm có kết quả tải lượng HIV dưới ngưỡng ức chế (<1000 b="" n="" sao="" ml="" m="" u="" v="" g="" 95="" c="" t="" i="" l="" ng="" hiv="" d="" ph="" hi="" 200="" nh="" y="" vi="" nam="" nhi="" tr="" thu="" arv="" nay="" kh="" truy="" qua="" quan="" h="" cho="" a="" div="">
Trong khi đó, bà Caryn R. McClelland, Phó Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam cho rằng, Việt Nam là một trong những quốc gia tiên phong trong các hoạt động K=K do đã sớm đưa các phát hiện này vào các chính sách và chương trình quốc gia. Việt Nam được đánh giá là nước có tỷ lệ ức chế virus HIV thuộc hàng cao nhất thế giới.
Ứng phó với nguồn viện trợ quốc tế cắt giảm nhanh chóng, đặc biệt là với thuốc điều trị ARV, Việt Nam đã kịp thời chuyển đổi mô hình điều trị ARV từ các chương trình dự án tài trợ sang chi trả qua bảo hiểm y tế. Tuy nhiên, theo ông Eamonn Murphy, Giám đốc Chương trình phối hợp của Liên hiệp quốc về HIV và AIDS (UNAIDS) Khu vực Châu Á Thái Bình Dương, có thể còn nhiều thách thức trong việc tiếp tục mở rộng quy mô đưa điều trị ARV vào BHYT, nhưng phải tiếp cận được những người cuối cùng để không ai bị bỏ lại phía sau.
Các chuyên gia cho rằng, để đạt được mục tiêu 90 - 90 - 90 vào năm 2020, kết thúc AIDS vào năm 2030, vẫn còn rất nhiều thách thức. Làm thế nào để người nhiễm HIV thuộc nhóm quần thể “ẩn” như nam quan hệ tình dục đồng giới, người chuyển giới nữ, người tiêm chích ma túy… được tiếp cận sớm với các biện pháp dự phòng và điều trị thuốc ARV.
Theo kết quả nghiên cứu của Trường Đại học Y Hà Nội, nếu không được can thiệp dự phòng thì trong số 100 người nam quan hệ tình dục đồng giới chưa nhiễm HIV thì sau một năm sẽ có 7 người chuyển nhiễm HIV. Do đó, song song với việc mở rộng điều trị thuốc ARV, Việt Nam cũng đang đẩy mạnh chương trình điều trị dự phòng trước phơi nhiễm với HIV bằng thuốc ARV (PrEP) cho quần thể có nguy cơ cao nhiễm HIV như nam quan hệ tình dục đồng giới, người chuyển giới nữ…. Hiệu quả dự phòng nhiễm HIV của PrEP nếu tuân thủ tốt lên đến từ 95- 97%.
Nhân dịp này, 34 tập thể và 97 cá nhận vinh dự được Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Y tế.
| Hội nghị cũng đã có chia sẻ đánh giá từ các cơ quan liên hiệp quốc, các tổ chức quốc tế, những người cung cấp dịch vụ điều trị HIV/AIDS, những người nhiễm HIV đang điều trị ARV và những tổ chức dựa vào cộng đồng. Những khuyến cáo mới về điều trị HIV/AIDS trên thế giới, biện pháp can thiệp dự phòng trước phơi nhiễm bằng thuốc ARV cho những người có hành vi nguy cơ cao, điều trị HIV theo tình trạng bệnh, cung cấp và thanh toán ARV qua bảo hiểm y tế cũng được chia sẻ tại Hội nghị. |
