Dự thảo đề án định hướng, thời gian trước mắt, Nhà nước chỉ nắm giữ 100% vốn điều lệ tại 4 Công ty mẹ của các tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN); Điện lực Việt Nam (EVN); Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) và Tập đoàn Công nghiệp viễn thông Quân đội Viettel.
Thực hiện cổ phần hóa hoặc thoái vốn (tại các Công ty mẹ đã hoàn thành cổ phần hóa), Nhà nước nắm giữ vốn ở mức chi phối (từ 50% tổng số cổ phần trở lên) tại các tập đoàn, tổng công ty còn lại. Từ nay đến năm 2030, không nên thành lập mới các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước do Nhà nước làm chủ sở hữu. Tập trung vào việc tái cơ cấu, sắp xếp lại các tập đoàn kinh tế nhà nước hiện có.
| Ảnh minh họa |
Đáng chú ý, Bộ KH&ĐT đề xuất Mobifone, EVN và Viettel là DN đại diện 3 ngành tham gia đề án thí điểm những chính sách riêng biệt đối với DNNN.
5 tiêu chí xác định một "DNNN quy mô lớn", theo Bộ KH&ĐT, gồm: Thứ nhất, vốn điều lệ trên 1.800 tỷ đồng; Thứ hai, có khả năng mở rộng thị trường hoặc tăng được thị phần, đạt thị phần đủ lớn để có khả năng chi phối thị trường (Bộ đề xuất mức chiếm thị phần từ 30% trở lên); Thứ ba, có hệ thống quản trị tốt như đạt yêu cầu tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, áp dụng khoa học - công nghệ...; Thứ tư, hoạt động trong những ngành có tính chất lan tỏa, dẫn dắt (không thuộc ngành, lĩnh vực nhà nước độc quyền) như kết cấu hạ tầng kinh tế, công nghiệp, năng lượng, viễn thông, tài chính ngân hàng...; Thứ năm, là công ty 100% vốn nhà nước hoặc có vốn góp, cổ phần chi phối của nhà nước (ưu tiên các DN đã đa dạng hóa sở hữu hoặc có khả năng đa dạng hóa sở hữu trong thời gian tới, nhà nước sẽ nắm giữ từ 50% vốn điều lệ trở lên).
Về lựa chọn Mobifone, EVN, Viettel, Bộ KH&ĐT cho biết, ngoài đáp ứng 5 tiêu chí trên còn xuất phát từ yêu cầu, định hướng của chiến lược phát triển kinh tế - xã hội trong 10 năm tới, để từ đó đưa ra chính sách hỗ trợ sự phát triển của DN.
"Đây là các ngành, lĩnh vực quan trọng đối với sự phát triển và an ninh của một quốc gia khi cung cấp nguyên liệu đầu vào không thể thiếu cho các hoạt động sản xuất kinh doanh, kết cấu hạ tầng kỹ thuật trong thời kỳ chuyển đổi số, cách mạng 4.0 và đảm bảo quốc phòng", cơ quan soạn thảo đề án cho hay.
Với Mobifone, vai trò dẫn dắt chính là ưu tiên đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa. Chính sách đặc thù được đề xuất gồm: Báo cáo Thủ tướng Chính phủ bổ sung Mobifone vào danh mục DN cung cấp dịch vụ viễn thông có hạ tầng mạng do Nhà nước nắm cổ phần, vốn góp chi phối. Không lựa chọn cổ đông chiến lược nước ngoài do Mobifone có hoạt động sản xuất kinh doanh hiệu quả, có thị trường, thương hiệu tốt nên cần bán đấu giá công khai để có nhiều nhà đầu tư tham gia, việc tìm kiếm nhà đầu tư chiến lược không thực sự cấp thiết.
Đối với EVN, giải pháp đề xuất của đề án là thành lập tổ hợp, trong đó có vai trò của EVN trong việc nghiên cứu dự án năng lượng điện gió ngoài khơi. Khuyến khích SCIC (DN có tiềm lực về tài chính) phối hợp với EVN (đơn vị có chuyên môn) đầu tư các dự án năng lượng tái tạo, có sự tham gia của PVN (do PVN là đơn vị có bộ dữ liệu về biển và các chuyên gia trong lĩnh vực này).
Ngoài ra, nghiên cứu định hướng chuyển Trung tâm điều độ thuộc EVN về Bộ Công Thương quản lý (vẫn đảm bảo quy định Nhà nước độc quyền trong lĩnh vực truyền tải điện) để sắp tới cổ phần hóa EVN, đảm bảo huy động nguồn lực tài chính và đổi mới quản trị DN; nghiên cứu bổ sung hình thức (thí điểm) thuê quản lý vận hành cụm nhà máy điện của EVN.
Trong lĩnh vực công nghiệp quốc phòng với sự hiện diện của Viettel, dự thảo đề án đưa ra định hướng nghiên cứu hình thành Quỹ Phát triển công nghiệp quốc phòng với các cơ chế hình thành Quỹ từ nguồn lợi nhuận sau thuế của DN (trích thêm 20% lợi nhuận còn lại của DN quốc phòng). Quỹ là để phục vụ các hoạt động liên quan đến phát triển công nghiệp quốc phòng (sử dụng công nghệ cao, vật liệu mới, thuê chuyên gia, phục vụ xuất khẩu...).
