Ai tiếp tay cho cò mồi làm giả hồ sơ thương binh?

Mở đầu bài phát biểu, ĐB Nguyễn Thị Thủy nêu: Tháng 8 vừa qua, dư luận rất bức xúc trước việc phát hiện gần 600 hồ sơ thương binh tại Nghệ An không đúng pháp luật, phải đình chỉ chế độ. Trước đó là nhiều trường hợp làm giả đã được phát hiện ở nhiều tỉnh, thành phố. Tình trạng này không chỉ ở vi phạm pháp luật, mà ảnh hưởng đến tâm tư, tình cảm của những người có công, thân nhân của những người có công.

Tại báo cáo của Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH tại phiên chất vấn của UBTVQH nêu rõ, tính đến 4/2017, kết quả thanh tra tại 5 quân khu và 29 địa phương đã phát hiện 1.800 hồ sơ giả mạo. Qua phản ánh của cử tri, thì việc làm giả hồ sơ thương binh diễn ra khá công khai. Hiện tượng “cò mồi” xuất hiện nhiều, và không khó để liên hệ với những đối tượng này. Những người có nhu cầu tìm đến đối tượng “cò mồi”, điền vào hồ sơ họ cung cấp, và nộp một khoản tiền. Số tiền phải nộp tùy thuộc vào loại thương binh và loại giấy tờ cần làm giả. Thậm chí, các đối tượng cò mồi còn giá tiền cụ thể tuỳ theo mức độ thương tật.

Nhiều hành vi làm giả đã được tiến hành trắng trợn, gây bức xúc trong xã hội. Ví dụ như, có những đối tượng chưa một ngày phục vụ trong quân ngũ nhưng cũng nghiễm nhiên trở thành thương binh; có trường hợp vết thương do tai nạn lao động, giao thông cũng đi giám định thương tật để hưởng chế độ với người có công; có những trường hơp chiến đấu ở cuộc chiến tranh biên giới phía Bắc nhưng lại làm giả hồ sơ nhiễm chất độc da cam… Trong khi đó, thực tế, còn nhiều trường hợp người có công, vì nhiều những nguyên nhân khách quan (không giữ được giấy tờ gốc, có người làm chứng) nên chưa công nhận được, đang làm chúng ta rất day dứt.

Từ thực tế đó, cử tri đặt câu hỏi: Bản thân các đối tượng giả mạo có tự làm được hồ sơ không? Tại sao quy trình xác nhận thương binh rất chặt chẽ, trải qua nhiều khâu, được nhiều cơ quan xác nhận những vẫn có hàng trăm hồ sơ thương binh giả mạo có thể trot lọt? Có hay không có sự câu kết với cán bộ có thẩm quyền? Nếu có thì ai đã tiếp tay cho những đối tượng này cần được làm rõ.

Từ thực tế xử lý các vụ án, vụ việc thời gian qua cho thấy, một số vụ đã có một số vụ có sự bắt tay chặt chẽ giữa cán bộ làm chính sách với đối tượng bên ngoài, trong đó có những vụ việc rất nghiêm trọng như: kết cấu với đối tượng bên ngoài hình thành “đường dây chạy” chế độ thương binh; tự ý bổ sung tên đối tượng bên ngoài vào danh sách thương, bệnh binh để hưởng chế độ đi giám định thương tật; cấp khống biên bản giám định thương tật hoặc nâng tỷ lệ giám định thương tật so với thực tế. Chúng tôi nhận thấy, số cán bộ vi phạm không nhiều, đã bị xử lý nghiêm, nhưng đây là vấn đề rất đáng suy nghĩ, bởi chúng ta đang làm công việc hết sức thiêng liêng, đền đáp công ơn của các thế hệ đi trước đã hy sinh vì Tổ quốc. Xử lý nghiêm và không cho phép có bất cứ sự vụ lợi nào liên quan đến chính sách với người có công là yêu cầu nghiêm khắc nhân dân gửi tới các cơ quan có thẩm quyền.

Vấn đề khác cũng đặt ra là tại sao vi phạm nghiêm trọng và diễn ra trong thời gian dài, với số lượng lớn mà cấp cơ sở không phát hiện được, chỉ đến khi các cơ quan thanh tra của Bộ LĐTB&XH, Bộ Quốc phòng vào cuộc theo đơn tố cáo mới tìm ra.

Theo thống kê, trong thời gian 3 năm, từ 2015 đến nay, trong tổng số các trường hợp vi phạm được phát hiện, thì tổng số trường hợp vi phạm do cấp bộ phát hiện chiếm 60%. Ngoài lý do cấp cơ sở nêu hành vi làm giả diễn ra tinh vi, cấp cơ sở khó phát hiện, thì cử tri đặt câu hỏi: Có hay không tâm lý sợ ảnh hưởng đến uy tín của địa phương, đơn vị, nên không chủ động kiểm tra, rà soát đến tận cùng sự việc? Và việc này đã tạo điều kiện cho các đối tượng tiếp tục trục lợi chính sách, rất khó cho công tác thu hồi, xử lý sau này.

Một số trường hợp chậm trễ giải quyết đơn tố cáo bệnh binh giả đã gây ngần ngại cho những người dám đấu tranh với vi phạm. Có những người sau tố cáo đã bị trả thù, thậm chí rơi vào thế cô độc với những người xung quanh, vì những thương, bệnh binh giả họ tố cáo đều là những người cùng làng, cùng xã. Chúng tôi nhận thấy, để phát hiện các trường hợp thương bệnh binh giả không quá khó, nếu dựa vào người dân, bởi trong một làng, một xã, ai đi bộ đội, đi bộ đội thời gian nào, bị thương ra sao người dân đều nắm rất rõ. Vấn đề quan trọng là trong thời gian tới đây các cơ quan chức năng cần có biện pháp khuyến khích người dân tố cáo trường hợp vi phạm, xử lý triệt để, và có biện pháp bảo vệ người tố cáo an toàn nhất.

Mong mỏi của tất cả chúng ta là chăm lo ngày càng tốt hơn với người có công, bảo đảm mọi chính sách hỗ trợ đến đúng với người có công. Nhưng tất cả các đối tượng khai man, giả mạo vẫn trục lợi chính sách và đáng tiếc nhất là có sự tiếp tay của đối tượng có thẩm quyền. Trong thời gian qua UBTVQH, MTTQ chỉ đạo quyết liệt với trường hợp này, Bộ LĐTB&XH, Bộ Quốc phòng đã tích cực thanh tra.

Để sớm khắc phục triệt để, tôi đề nghị, hai Bộ cần tăng cường thanh tra, để ngăn chặn triệt để. Qua quá trình thanh tra cần làm rõ các nguyên nhân, trong đó nếu nguyên nhân khách quan cần tổng hợp, phổ biến cho cán bộ biết, còn nếu nguyên nhân chủ quan phải xử lý triệt để.