Ăn cắp “livestream”, giả dạng người khuyết tật để trục lợi
Kinhtedothi – Lợi dụng lòng thương của cộng đồng mạng, một chiêu trò lừa đảo tinh vi vừa xuất hiện gần đây: kẻ xấu sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để biến tướng các đoạn livestream bán hàng của người khác, chỉnh sửa thành hình ảnh người khuyết tật nhằm thu hút sự thương cảm, qua đó, bán hàng hoặc kêu gọi quyên góp trá hình. Nhiều nạn nhân thiếu kỹ năng nhận diện nội dung số đã bị lợi dụng, đặc biệt là người lớn tuổi và phụ nữ nội trợ.
Ảnh minh họa.
Theo cảnh báo từ nền tảng chống lừa đảo trực tuyến Chongluadao.vn, nhóm đối tượng lừa đảo này thu thập các video livestream bán hàng thật, cắt ghép, chỉnh sửa khuôn mặt và cơ thể bằng AI để tạo ra hình ảnh méo mó, khiến nhân vật trong video trông như bị khiếm khuyết vận động hoặc mắc bệnh hiểm nghèo. Sau đó, chúng đăng tải lại các video này trên các nền tảng mạng xã hội với nội dung kêu gọi mua hàng “giúp đỡ người khó khăn vượt lên số phận”, hoặc “mua hàng là góp phần ủng hộ người tàn tật mưu sinh”.
Thủ đoạn tinh vi ở chỗ hình ảnh giả mạo rất giống thật. Kẻ lừa đảo còn tạo hàng loạt tài khoản ảo, để lại bình luận rơi nước mắt như “thương quá, đặt ủng hộ em”, “dù ít hay nhiều cũng là tấm lòng”. Các livestream tái sử dụng này nhanh chóng được đẩy lên xu hướng nhờ hiệu ứng chia sẻ cảm xúc, thu hút hàng chục nghìn lượt xem và ghi nhận doanh số từ những người thật lòng tin rằng họ đang giúp đỡ người yếu thế.
Trên bề nổi, thủ đoạn này giống như hoạt động bán hàng online thông thường. Tuy nhiên, bản chất là lừa đảo cảm xúc, lợi dụng lòng tốt để trục lợi. Hành vi “đào lửa” (tạo nội dung giả để câu tương tác và trục lợi) này đang lan rộng ở nhiều nền tảng. Điều đáng lo ngại là AI đang bị biến thành công cụ phạm tội, tạo ra nội dung giả mạo tinh vi khó phát hiện nếu thiếu trải nghiệm số. Những người dễ tổn thương như người cao tuổi, phụ nữ nội trợ, người có thu nhập thấp trở thành nhóm nạn nhân chủ yếu. Không chỉ là hành vi lừa đảo, chiêu trò này còn bị lên án vì đánh vào nỗi đau của người khuyết tật, những người vốn đã gặp nhiều thiệt thòi trong cuộc sống.
Các chuyên gia an ninh mạng cảnh báo, đằng sau những video thương cảm là cả một quy trình lừa đảo tinh vi: nội dung được tạo ra có chủ đích, đánh đúng tâm lý “mua vì thương” của người Việt, khai thác lòng trắc ẩn như một “miếng mồi kinh doanh cảm xúc”. Nếu không được cảnh báo kịp thời, thủ đoạn này có thể trở thành trào lưu nguy hiểm.
Để không trở thành nạn nhân của những “vở kịch cảm xúc” trên mạng, người dân cần tỉnh táo trước các nội dung có dấu hiệu sau: Livestream chất lượng video kém, giọng nói bị méo tiếng, miệng và lời nói không khớp (dấu hiệu AI chỉnh sửa). Hình ảnh nhân vật bị che mờ, cắt khung, không trọn vẹn cơ thể để tránh lộ điểm giả mạo. Kêu gọi “mua hàng giúp đỡ”, “thương em thì đặt hàng”, “mua ủng hộ hoàn cảnh”. Không hiển thị thông tin cửa hàng, không có địa chỉ kinh doanh hợp pháp. Gắn liên kết lạ hoặc yêu cầu chuyển khoản trực tiếp vào tài khoản cá nhân.
Cảnh giác là tự bảo vệ mình và bảo vệ cộng đồng. Người dân chỉ nên mua hàng từ các nguồn uy tín, có địa chỉ rõ ràng; đồng thời cần kiểm tra thông tin trước khi chia sẻ hay giúp đỡ trên mạng. Mọi nghi vấn liên quan lừa đảo trực tuyến có thể cần trình báo trực tiếp tại cơ quan Công an để giải quyết hoặc các nền tảng tiếp nhận phản ánh như chongluadao.vn để kịp thời xử lý.
Trong thời đại nội dung giả mạo AI tràn lan, lòng tốt cần đi cùng sự tỉnh táo. Những hành động thiện nguyện đúng chỗ luôn đáng trân trọng, nhưng đừng để những kẻ vô lương tâm biến lòng nhân ái thành mảnh đất kiếm tiền bẩn.
