Ánh sáng kể chuyện Hà Nội: Khi di sản bước vào công nghiệp văn hóa

Sự kiện do UBND TP Hà Nội chỉ đạo, Sở VH&TT phối hợp cùng Tập đoàn Vietsoftpro tổ chức, nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9, không chỉ là một hoạt động nghệ thuật chào mừng sự kiện trọng đại, mà còn là minh chứng cho sức sáng tạo của công nghiệp văn hóa Thủ đô – một ngành kinh tế đang từng bước khẳng định vai trò động lực phát triển.

Lịch sử được đánh thức bằng ánh sáng

“Hà Nội rạng rỡ” không đơn thuần là một màn trình diễn kỹ thuật số, mà là hành trình đưa khán giả sống lại những lát cắt lịch sử bằng ánh sáng, âm nhạc và công nghệ. Trong đêm Thu dịu mát, từng dải ánh sáng vẽ lên bầu trời Hồ Gươm một bức tranh giàu xúc cảm, nơi ký ức và hiện tại giao thoa.

Trên phông nền của Tháp Rùa và năm màn nước khổng lồ dựng giữa hồ, những câu chuyện thiêng liêng lần lượt hiện lên: Chiếu dời đô của vua Lý Công Uẩn với khát vọng mở ra một kinh đô ngàn năm; truyền thuyết Hồ Gươm với Lê Lợi trả gươm thần, nhắc nhớ tinh thần độc lập tự cường; cuộc Tổng khởi nghĩa Cách mạng tháng Tám năm 1945, khi lòng dân hòa cùng vận mệnh dân tộc; đặc biệt, khoảnh khắc Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa.

Mỗi lát cắt lịch sử được tái hiện bằng hiệu ứng thị giác sống động, khiến người xem không chỉ nhìn thấy, mà còn như được bước vào không gian của chính thời khắc ấy. Khi ánh sáng rọi thẳng vào Tháp Rùa, cũng là lúc ký ức được đánh thức, để niềm tự hào dân tộc lan tỏa khắp không gian. Khán giả không đơn thuần ngắm nhìn một tiết mục nghệ thuật, mà đang tham gia vào một hành trình đối thoại với lịch sử, để rồi thấy mình nhỏ bé trước tầm vóc vĩ đại của cha ông và thấy trách nhiệm lớn lao trước tương lai của đất nước.

Chọn Hồ Gươm làm sân khấu, chương trình đã biến không gian công cộng thành nơi nghệ thuật và cộng đồng hòa quyện. Người dân, du khách, đặc biệt là thế hệ trẻ, không cần mua vé hay ngồi trong khán phòng sang trọng mà vẫn có thể hòa mình vào một trải nghiệm độc đáo.

Nghệ thuật công cộng mang đến sự dân chủ trong thụ hưởng văn hóa: ai cũng có quyền tiếp cận, ai cũng có thể đồng cảm. Đó là cách để lịch sử và di sản văn hóa sống trong đời sống đương đại – không khép kín, không xa cách, mà bừng sáng ngay giữa lòng thành phố.

Một sản phẩm công nghiệp văn hóa mới của Hà Nội

Nói đến công nghiệp văn hóa, nhiều người nghĩ ngay đến điện ảnh, âm nhạc, thời trang hay thủ công mỹ nghệ. Nhưng thực tế, công nghiệp văn hóa luôn mở rộng biên độ sáng tạo, sẵn sàng đón nhận những xu hướng mới.

Nghệ thuật trình diễn ánh sáng, đặc biệt là công nghệ 3D Mapping, chính là một minh chứng. Ở nhiều quốc gia, đây đã trở thành thương hiệu du lịch – văn hóa. Tại Lyon (Pháp), Lễ hội ánh sáng mỗi dịp cuối năm thu hút hàng triệu khách quốc tế, mang lại nguồn thu khổng lồ cho kinh tế địa phương. Tokyo (Nhật Bản) với những mùa ánh sáng dọc các tuyến phố lớn biến thành phố thành “kỳ quan ban đêm”, còn Seoul (Hàn Quốc) thường xuyên tổ chức các show trình chiếu ánh sáng bên bờ sông Hàn, trở thành điểm hẹn của người dân và du khách.

“Hà Nội rạng rỡ” cho thấy Thủ đô hoàn toàn có thể bước vào quỹ đạo đó. Sản phẩm công nghiệp văn hóa không nhất thiết phải gắn với những ngành truyền thống, mà có thể đến từ sự kết hợp sáng tạo giữa di sản và công nghệ. Với show ánh sáng này, Hà Nội đã chứng minh rằng mình không chỉ gìn giữ di sản ngàn năm, mà còn biết làm mới di sản, khiến nó sống động, hấp dẫn với thế hệ trẻ và du khách quốc tế.

Đặc biệt, mô hình hợp tác công – tư trong chương trình là một điểm nhấn. UBND TP Hà Nội và Sở VH&TT đã đồng hành cùng doanh nghiệp Vietsoftpro, tạo ra một sản phẩm nghệ thuật vừa có chất lượng chuyên môn, vừa có sức lan tỏa cộng đồng. Đây là minh chứng rõ ràng rằng khi Nhà nước và doanh nghiệp cùng chung tay, công nghiệp văn hóa sẽ có thêm cơ hội bứt phá. Văn hóa, từ chỗ chỉ được coi là nền tảng tinh thần, nay đang dần trở thành một ngành công nghiệp có thể tạo ra giá trị gia tăng cho kinh tế.

Nếu được duy trì định kỳ mỗi dịp cuối tuần hoặc hàng tháng, “Hà Nội rạng rỡ” có thể trở thành một “đặc sản” văn hóa – du lịch, giống như Lyon có Lễ hội ánh sáng hay Singapore có show “Spectra” tại Marina Bay Sands. Những show 3D Mapping định kỳ ở Hồ Gươm sẽ vừa làm giàu trải nghiệm của người dân, vừa nâng cao sức hút du lịch, đóng góp cho tăng trưởng kinh tế Thủ đô. Đây cũng là một cách để Hà Nội hiện thực hóa chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa, đưa các sản phẩm sáng tạo thành thương hiệu nhận diện quốc tế.

Niềm tin vào tương lai: Hà Nội – trung tâm sáng tạo văn hóa

Hà Nội đã được UNESCO công nhận là Thành phố sáng tạo trong lĩnh vực thiết kế. Nhưng danh hiệu đó sẽ chỉ có ý nghĩa khi được cụ thể hóa bằng những sản phẩm sáng tạo thực sự, chứ không dừng ở một khẩu hiệu. “Hà Nội rạng rỡ” chính là một bước đi quan trọng, cho thấy Hà Nội có thể biến ý tưởng sáng tạo thành hiện thực, có thể biến di sản thành sản phẩm công nghiệp văn hóa, có thể biến ánh sáng thành một thương hiệu văn hóa – du lịch mới.

Đằng sau những tia sáng lung linh là trí tuệ và công sức của đội ngũ nghệ sĩ, kỹ sư, nhà tổ chức sự kiện Việt Nam. Họ đã làm chủ công nghệ, sáng tạo kịch bản, dựng hiệu ứng và sản xuất một show trình diễn có thể so sánh với các đô thị hàng đầu thế giới. Điều đó khẳng định rằng Việt Nam hoàn toàn có thể tạo ra những sản phẩm văn hóa đẳng cấp quốc tế, miễn là có sự đầu tư bài bản, có sự kết nối với thị trường du lịch, truyền thông và cộng đồng.

Hơn thế nữa, những chương trình như “Hà Nội rạng rỡ” góp phần nuôi dưỡng niềm tin và tự hào trong lòng công chúng. Khi chương trình kết thúc, Tháp Rùa vẫn sáng bừng trong đêm, phản chiếu xuống mặt nước Hồ Gươm những dải ánh sáng lung linh. Tôi thấy niềm vui trong ánh mắt người dân, những nụ cười của du khách, những tràng pháo tay vang lên không dứt. Những khoảnh khắc ấy cho thấy công nghiệp văn hóa không chỉ tạo ra sản phẩm giải trí, mà còn gieo vào lòng người niềm tin, sự gắn kết và khát vọng.

Trong kỷ nguyên hội nhập toàn cầu, công nghiệp văn hóa không chỉ là một ngành kinh tế mới nổi, mà còn là công cụ để quảng bá hình ảnh quốc gia, để gia tăng sức mạnh mềm và để khẳng định bản sắc trong sự đa dạng của thế giới. Với “Hà Nội rạng rỡ”, Thủ đô đã gửi đi một thông điệp mạnh mẽ: Hà Nội – ngàn năm văn hiến – đang tiếp tục viết nên câu chuyện mới của mình bằng ngôn ngữ sáng tạo, bằng ánh sáng, bằng công nghệ, để vừa giữ gìn cội nguồn, vừa vươn mình hội nhập.

“Hà Nội rạng rỡ” vì thế không chỉ là một chương trình nghệ thuật, mà còn là minh chứng sống động cho sức mạnh của công nghiệp văn hóa: biết làm mới di sản, khơi gợi niềm tự hào, gắn kết cộng đồng, và quan trọng hơn cả, mở ra một tương lai nơi văn hóa thực sự trở thành động lực phát triển bền vững của đất nước.