Áp dụng công nghệ trong giảng dạy 5 môn lý luận chính trị tại các trường đại học, cao đẳng phía Nam

Hơn 100 tham luận giảng dạy môn lý luận chính trị bằng công nghệ

Tọa đàm diễn ra trong 2 ngày (25 và 26/11), do Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phối hợp với Thành ủy TP Hồ Chí Minh và Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đồng chủ trì. Tọa đàm gồm hai phiên, mỗi phiên có gần 300 đại biểu là đại diện lãnh đạo các sở, ban, ngành của TP Hồ Chí Minh; lãnh đạo các trường, trưởng các khoa/tổ bộ môn và giảng viên trực tiếp dạy 5 môn lý luận chính trị (gồm: Triết học Mác – Lênin; Kinh tế chính trị Mác – Lênin; Chủ nghĩa xã hội khoa học; Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam; Tư tưởng Hồ Chí Minh) đến từ các trường đại học, cao đẳng.

Ban Tổ chức cho biết, có hơn 100 bài tham luận và góp ý có chất lượng, tâm huyết gửi về từ các trường, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của các nhà quản lý, nhà khoa học, thầy cô đối với công tác đổi mới giáo dục chính trị.

Phiên tọa đàm ngày 25/11, dành cho các trường đại học và trong ngày 26/11 là phiên dành cho các trường cao đẳng. Điểm mới tại tọa đàm lần này là ứng dụng công nghệ, đại biểu tham dự thực hiện quét mã QR để trực tiếp gửi ý kiến đóng góp, các kiến nghị cụ thể về khung chương trình và phương pháp giảng dạy đến Ban Tổ chức theo thời gian thực.

Trong phiên làm việc ngày 25/11 của các trường đại học có nhiều tham luận phân tích những vấn đề cấp thiết từ thực tiễn giảng dạy môn lý luận chính trị (LLCT) hiện nay. Nội dung thảo luận đi sâu vào các giải pháp tích hợp tri thức mới về trí tuệ nhân tạo, kinh tế số và các vấn đề xã hội đương đại vào bài giảng; đổi mới phương pháp kiểm tra, đánh giá theo hướng phát triển năng lực tư duy, phản biện của người học; đồng thời đề xuất các kiến nghị cụ thể về cơ chế, chính sách đãi ngộ nhằm chuẩn hóa và nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trong bối cảnh tự chủ đại học.

Ứng dụng mô hình blended learning dạy các môn lý luận chính trị

Tiến sĩ Nguyễn Thị Mộng Tuyền, giảng viên Khoa Khoa học cơ bản Trường Đại học Mở TP Hồ Chí Minh với tham luận Nghiên cứu về chuẩn hóa hệ thống giáo dục LLCT trong kỷ nguyên số: Nâng cao chất lượng đào tạo môn Tư tưởng Hồ Chí Minh thông qua mô hình mở rộng 2 tín chỉ lên 3 tín chỉ đồng bộ trực tiếp và trực tuyến. Theo đó, hiện nay chương trình LLCT tại các trường đại học Việt Nam chiếm khoảng 11 tín chỉ, trong đó môn Tư tưởng Hồ Chí Minh chỉ 2 tín chỉ, tập trung vào lý thuyết cơ bản mà thiếu chiều sâu thực tiễn. Điều này dẫn đến tình trạng sinh viên coi môn học là “nghĩa vụ”, với tỷ lệ tiếp thu thụ động cao. Các khảo sát cho thấy, chỉ khoảng 70-80% sinh viên cảm thấy hứng thú với nội dung, chủ yếu do phương pháp giảng dạy truyền thống chưa tận dụng được công nghệ như học trực tuyến hay thực tế ảo.

Mặt khác, thách thức lớn hơn là sự chênh lệch năng lực số giữa giảng viên và sinh viên. Nhiều trường chưa có nền tảng LMS (Learning Management System) đầy đủ, dẫn đến giảng dạy LLCT chủ yếu qua bài giảng PowerPoint, thiếu tương tác, không đủ thời gian.

Từ năm 2019-2025, Trường Đại học Mở TP Hồ Chí Minh ứng dụng mô hình blended learning để dạy các môn Triết học Mác - Lênin, Kinh tế chính trị, Chủ nghĩa xã hội khoa học, Tư tưởng Hồ Chí Minh và Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam với cấu trúc áp dụng 10-30% trực tuyến và 70-80% trực tiếp (tham quan thực tế hoặc làm “điển cứu” tại Bảo tàng Hồ Chí Minh với môn Tư tưởng Hồ Chí Minh và Bảo tàng Chứng tích chiến tranh với môn Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam). Qua ứng dụng mô hình này, đã đạt được nhiều kết quả tốt trong giảng dạy và học tập...

Xây dựng hệ thống học liệu số trong giảng dạy lý luận chính trị

Bên cạnh đó, Trường Đại học Mở TP Hồ Chí Minh còn triển khai hệ thống quản lý học tập LMS (hệ thống LMS), đây là một trong những giải pháp đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích hợp sư phạm với quan điểm cốt lõi là phát triển năng lực, nghĩa là biết sử dụng các nội dung và các kỹ năng phản ứng thích nghi trong những tình huống đa dạng có ý nghĩa. Qua giảng dạy và áp dụng phương pháp dạy học mới trên hệ thống LMS, chức năng truyền đạt thông tin đã được chuyển từ việc độc thoại của giảng viên sang các kênh phong phú, dễ tiếp nhận, không bị rào cản bởi khoảng cách địa lý và thời gian dạy và học. Khảo sát 150 sinh viên và 20 giảng viên cho thấy sự tăng tương tác lên 40% (từ thụ động sang chủ động), kỹ năng tự học cải thiện 30%, nhưng 25% sinh viên vẫn gặp khó khăn do mạng chậm. Giảng viên chuyển vai trò từ “truyền đạt” sang “hướng dẫn”, với đào tạo số hóa giúp giảm tải 20%.

Tiến sĩ Nguyễn Thị Mộng Tuyền cho biết, qua 6 năm vận hành hệ thống LMS cho thấy đây là công cụ để sinh viên tự học, tự khai thác, tự khám phá nguồn tài nguyên mà giảng viên cung cấp, nhằm hướng đến các tiêu chuẩn như: sử dụng ngôn ngữ nói và viết để diễn đạt tư tưởng, quan điểm khoa học và giao tiếp được với người khác một cách rõ ràng, súc tích. Giúp sinh viên có kỹ năng giải quyết vấn đề và kỹ năng tư duy phê phán, có kỹ năng trong học tập, trong quan hệ với người khác…; có khả năng phân tích, nhận biết, nhạy cảm trước những biến đổi của xã hội, công nghệ, chính trị, kinh tế, văn hóa… để có định hướng hoạt động thích ứng hiệu quả.

Để hệ thống LMS đạt hiệu quả hơn nữa, tiến sĩ Nguyễn Thị Mộng Tuyền đề xuất: xây dựng đồng bộ hệ thống học liệu mở, học liệu số, giáo trình điện tử hiện đại; đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo năng lực; chuẩn hóa đội ngũ giảng viên LLCT trong tình hình mới.