Hệ lụy giảm cân cấp tốc
Sau Tết, chị Thanh Hạnh (44 tuổi, quận Hoàng Mai, Hà Nội) đã bận rộn với việc tự lên thực đơn ăn kiêng cho mình. Chị Hạnh cho biết, việc tăng cân là do cơ thể hấp thụ quá nhiều tinh bột, đường và chất béo. Để giảm cân cấp tốc, chị sẽ loại bỏ các chất này ra khỏi thực đơn trong thời gian nhất định.
Do loại bỏ tinh bột, đường, chất béo nên thực đơn mỗi bữa ăn của chị chỉ có rau củ quả và một ít đạm động vật. Tuy đã hạ quyết tâm tuân thủ theo thực đơn, nhưng sau vài ngày thực hiện, chị Hạnh phải bỏ cuộc vì bị hạ đường huyết liên tục.
Thực tế, không ít người tiền mất tật mang vì tin vào những lời quảng cáo giảm cân cấp tốc. Một người phụ nữ 34 tuổi đã bị ngộ độc thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc xuất xứ, hệ quạ dẫn đến não bị tổn thương, nhập viện trong tình trạng hôn mê. May mắn, bệnh nhân được các bác sĩ xử trí kịp thời nên sức khỏe dần hồi phục.
Tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, thời điểm sau Tết, đơn vị thường xuyên tiếp nhận các trường hợp nhập viện do sử dụng các dịch vụ giảm cân, giảm béo.
Bác sĩ Nguyễn Thị Thùy Linh – Khoa Nội tiết, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, đa số các bệnh nhân đến viện khi đã có các biến chứng đi kèm. Có những bệnh nhân giảm cân rất nhanh, giảm từ 10 kg - 20 kg trong vòng 1 – 2 tuần. Tuy nhiên, bệnh nhân phải trả giá đắt. Bởi các loại thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc có thể gây ra tình trạng mất nước cấp tính, suy thận cấp, rối loạn chuyển hóa rất nặng nề, suy tim, nhiễm độc gan cấp, thậm chí là tử vong.
Việc tăng cân sau Tết là tình trạng chung của nhiều người do chế độ ăn uống thay đổi và tăng cao. Nhiều người muốn giảm cân nhanh nhưng không muốn vận động và ăn kiêng nên tìm đến thực phẩm chức năng để hỗ trợ giảm cân.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, hiện chưa có đủ bằng chứng khoa học tin cậy để khẳng định thực phẩm chức năng giúp giảm cân an toàn cho sức khỏe, thậm chí một số sản phẩm có thể gây nguy cơ khiến cơ thể thiếu hụt vitamin, khoáng chất, thiếu chất đạm, acid béo thiết yếu, hoặc gây mất nước cơ thể, gây rối loạn tiêu hóa hấp thu.
Liên quan đến vấn đề này, theo TS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, giảm cân để làm đẹp là nhu cầu chính đáng của mọi người, nhất là đối với phụ nữ.
Tuy nhiên, người dân không nên tin vào những lời quảng cáo có tác dụng giảm cân như “thần dược”, thực phẩm chức năng, tìm đến các sản phẩm trôi nổi, không rõ nguồn gốc và chất lượng trên thị trường để nhận hậu quả đối với sức khỏe, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng. Biện pháp giảm cân an toàn và hiệu quả là chế độ dinh dưỡng khoa học và luyện tập hợp lý.
TS Nguyễn Trung Nguyên khuyến cáo, nếu thực sự cần thiết phải giảm cân, người dân nên tới gặp và nghe theo chỉ định, tư vấn của các bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo sức khỏe. Tránh tin lời quảng cáo, giới thiệu giảm cân nhanh chóng, thần tốc để rồi rước họa vào thân.
Biện pháp giảm cân an toàn
Đề cập đến vấn đề này, TS Nguyễn Trọng Hưng - Trưởng khoa Khám - Tư vấn dinh dưỡng người lớn, Viện Dinh dưỡng quốc gia cho biết, để giảm cân sau Tết, không ít người lại nhịn ăn để đưa cân nặng trở về như cũ. Tuy nhiên, chúng ta phải có đủ năng lượng để hoạt động trong cả ngày. Nhiều người hay bỏ bữa sáng, do vậy có những lúc làm việc, học tập không có đủ năng lượng.
Theo TS Nguyễn Trọng Hưng, việc giảm cân sau Tết vẫn cần ăn đủ 3 bữa sáng, trưa, tối không nên đột ngột cắt giảm các bữa ăn chính. Tuy nhiên cần kiểm soát lại số lượng trong mỗi bữa. Chúng ta cố gắng ăn đủ 3 bữa chính, không có các bữa phụ; tránh tình trạng nhịn ăn xong sau đó lại uống cốc sinh tố, nước ép hoa quả, trà sữa...
Sau khi áp dụng một cách nghiêm túc chế độ ăn uống sau Tết hợp lý, kết hợp thêm chế độ luyện tập thể thao hợp lý, cân nặng của chúng ta sẽ trở về lại bình thường chỉ sau một thời gian ngắn, cơ thể cũng khỏe mạnh, đầy năng lượng và sớm bắt nhịp lại với công việc.
Đồng quan điểm, theo TS Trương Hồng Sơn – Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam, quan tâm kiểm soát cân nặng là tốt song việc chuyển từ thái cực này sang thái cực khác trong ăn uống không phải là phương pháp khoa học và hợp lý.
Kiêng khem ngặt nghèo hoặc nhịn ăn sau Tết giống như chúng ta đang chạy với tốc độ cao thì đột ngột phanh lại, không an toàn. Bên cạnh đó, một số người thường bị ám ảnh về cân nặng nên dù không bị thừa cân cũng tìm cách giảm ăn.
Do đó, theo TS Trương Hồng Sơn, trước hết, người dân cần đánh giá trọng lượng của bản thân. Nếu cân nặng vẫn ở mức bình thường hoặc thiếu cân thì người dân nên tiếp tục thực hiện chế độ ăn như trước Tết. Còn nếu thừa cân thì chúng ta nên tính toán phương án giảm cân sao cho phù hợp. Thông thường, một lộ trình giảm cân an toàn là giảm khoảng 5% tổng trọng lượng cơ thể trong 1 tháng.
Về chế độ ăn uống để giảm cân, thanh lọc cơ thể sau Tết, nguyên tắc đầu tiên là cần đảm bảo năng lượng nạp vào ở dưới ngưỡng nhu cầu nhưng phải trên mức năng lượng chuyển hóa cơ bản. Sau Tết, để thanh lọc cơ thể, người dân nên chú ý uống đủ nước.
TS Trương Hồng Sơn lưu ý, nước lọc luôn là lựa chọn hàng đầu và tốt nhất cho cơ thể. Với người có cân nặng bình thường thì có thể sử dụng các loại nước ép hoặc sinh tố từ trái cây tươi. Với người thừa cân, béo phì nên cắt hoa quả tươi và ngâm trong bình nước, để trong tủ lạnh khoảng 8 tiếng sau đó lấy nước uống sẽ giúp chúng ta bổ sung vitamin, không lo nạp dư thừa năng lượng.
Đặc biệt, theo TS Trương Hồng Sơn, việc lạm dụng rượu bia cũng gây ra tình trạng thiếu hụt các loại vitamin cho cơ thể. Vì vậy, chuyên gia khuyến nghị người dân nên kiểm soát lượng rượu bia để gan kịp thải độc. Về chế độ ăn lâu dài, người đã sử dụng nhiều rượu bia trong dịp Tết nên chú ý bổ sung các loại vitamin và khoáng chất từ rau và trái cây.
Ngoài ra, theo khuyến cáo khoa học, giới hạn giảm cân an toàn là mức giảm dưới 10% cân nặng trong 1 tháng hoặc không quá 1kg/tuần. Ở mức cao hơn, giảm cân nhanh sẽ rất nguy hiểm và để lại hậu quả lâu dài cho sức khỏe.
Do đó, các chuyên gia y tế lưu ý, người dân không nên tự giảm cân theo các phương pháp không có bằng chứng khoa học trên các trang mạng xã hội. Giảm cân là cả một quá trình và những tư vấn đến từ chuyên gia dinh dưỡng uy tín là điều vô cùng cần thiết.
